Μια σημαντική διευκόλυνση – που ήρθε πολύ καθυστερημένα – για όσους διεκδικούν επιχορήγηση για να αγοράσουν ηλεκτροκίνητο όχημα περιέλαβε το ΥΠΕΝ σε νομοσχέδιο που συζητείται και ψηφίζεται από τη Βουλή.
Το νομοσχέδιο ξεκίνησε να αφορά το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς αλλά στην πορεία μετεξελίχθηκε σε πολυνομοσχέδιο κυρίως των Υπουργείων Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δικαιοσύνης και Εθνικής Άμυνας, με σωρεία ετερόκλητων ρυθμίσεων – μεταξύ τους και το θέμα των δασωμένων αγρών που έχει κλέψει τα φώτα της δημοσιότητας στα περιβαλλοντικά και ιδιοκτησιακά θέματα το τελευταίο διάστημα.
Ωστόσο, ανάμεσα στις πολλές και άσχετες διατάξεις, στο άρθρο 79 υπάρχει μια διάταξη για την ηλεκτροκίνηση που λίγοι έχουν δει και ασχοληθεί. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι οι ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης δεν κατάσχονται, δεν υπόκεινται σε παρακρατήσεις και δεν συµψηφίζονται µε βεβαιωµένα χρέη στο Δηµόσιο εν γένει.Είναι η πρώτη φορά που τέτοια διάταξη έρχεται σε «λαϊκό» πρόγραμμα του ΥΠΕΝ, όπως αυτό του ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ που επίκειται η ανακοίνωση του νέου κύκλου, με νέες προϋποθέσεις. Ωστόσο σημειώνουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων (το σημειώνουν και οι αρμόδιοι στα κοινοβουλευτικά κείμενα…) ότι η καθιέρωση σχετικού ακατάσχετου και η σχετική απαλλαγή από την υποχρέωση προσκόμισης ενημερότητας (φορολογικής και ασφαλιστικής) δεν αφορά τις επιδοτήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων (που θεωρούνται ακόμη είδος πολυτελείας από πολλούς…) αλλά μόνο μικρών ηλεκτροκίνητων οχημάτων, καθώς αφορά μόνο όσους επιδοτούνται μέχρι το ύψος των 1500 ευρώ. Δηλαδή στην πραγματικότητα αφορά όσους παίρνουν επιδότηση (πχ από το ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ) για ηλεκτρικό ποδήλατο ή ηλεκτρικό μηχανάκι (τα πατίνια δεν έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής).
Καθυστερημένη αντίδραση του ΥΠΕΝ
Η σημαντική αυτή διευκόλυνση έρχεται ωστόσο πολύ καθυστερημένα από το ΥΠΕΝ, καθώς το πρόβλημα είχε αναδειχθεί από το καλοκαίρι του 2020 (πρώτα από το economix.gr, με σειρά δημοσιευμάτων) αλλά μόλις τώρα οι μανδαρίνοι και οι γραφειοκράτες της Μεσογείων εδέησαν να κινητοποιηθούν. Και αυτό μόνο διότι βρέθηκαν προ δύσκολων αδιεξόδων που διακινδυνεύουν, εντός ολίγου, ευρωπαϊκούς πόρους.
Σύμφωνα με πληροφορίες του economix.gr οι επιτελείς της Μεσογείων έχουν βρεθεί τους τελευταίους μήνες που προσπαθούν να κλείσουν τον 1ο κύκλο του ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ μπροστά σε αδιέξοδο, λόγω των πολύ συχνών διαμαρτυριών επιδοτούμενων (με 800 ευρώ κυρίως) που βλέπουν η εφορία να παίρνει τα χρήματα που νόμιζαν ότι θα πάρουν εκείνοι για το ηλεκτρικό ποδήλατο που είχαν ήδη προπληρώσει. Αλλά στην πραγματικότητα ούτε αυτό είναι που συγκίνησε, μάλλον, τους γραφειοκράτες της Μεσογείων ώστε να εισηγηθούν στην πολιτική ηγεσία νομοθετική επίλυση… Αυτό που μάλλον τους πείραξε είναι η έξτρα δουλειά και γραφειοκρατία που επιφέρει η παρακράτηση των ποσών αυτών ως οφειλή στην εφορία και η απόδοσή τους από το Υπουργείο στην ΑΑΔΕ μετέπειτα…. Η πολιτική ηγεσία ωστόσο κατάλαβε ότι έχει έναν επιπλέον, σοβαρό, λόγο να κάνει τώρα αυτό που δεν έκανε στον πρώτο κύκλο του ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ. Το ότι τα χρήματα του νέου κύκλου θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και επομένως θα στερηθεί η πραγματική οικονομία ευρωπαϊκούς πόρους που θα κατευθυνθούν στα δημόσια ταμεία και όχι σε επιχορηγήσεις, εν τέλει. Η διαφορά είναι η εξής: ο προηγούμενος κύκλος χρηματοδοτήθηκε από εθνικούς πόρους, από το περίσσευμα των πόρων από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων ρύπων… Οπότε βόλευε το κράτος να τα βγάλει από τη μία τσέπη και να τα βάλει στην άλλη…
Ολόκληρη η διάταξη
Το άρθρο 79 του νομοσχεδίου όπως κατατέθηκε προβλέπει τα ακόλουθα, αν και λόγω συντακτικών λεκτικών προβλημάτων θα πρέπει να περιμένουμε το ψηφισθέν νομοσχέδιο για τυχόν διορθώσεις:
«Άρθρο 79: Ακατάσχετο για ποσά που καταβάλλονται στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης
Οι ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 62 του ν. 4710/2020 (Α’ 142), δεν κατάσχονται στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη στη Φορολογική Διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα πιστωτικά ιδρύματα, μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ ετησίως.
Οι δικαιούχοι των ενισχύσεων του παρόντος που αιτούνται ενίσχυσης για ανώτατο ποσό συνολικά έως χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ ετησίως, απαλλάσσονται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για τη συμμετοχή τους στις δράσεις και την είσπραξη των ενισχύσεων.»
Δικαίωση economix.gr
Το economix.gr αισθάνεται δικαιωμένο, έστω και με καθυστέρηση, έστω και αν ο δημόσιος έλεγχος που ασκήσαμε δεν έπιασε τον πρώτο κύκλο του προγράμματος. Από τον Αύγουστο του 2020 αναδείξαμε την αφέλεια του ΥΠΕΝ να αφήσει τις γενικές διατάξεις περί δημόσιου λογιστικού να υπερισχύσουν της σκοπιμότητας του προγράμματος (μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία), διακινδυνεύοντας την επιτυχία και του ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ. Το economix.gr βέβαια στα ρεπορτάζ του υποστηρίζει ότι η απαίτηση για φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα μπορεί, με βάση τους κοινοτικούς κανόνες, να απαλειφθεί για το σύνολο του ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ και για το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ καθώς όχι μόνο προβλέπεται διαδικασία εξαιρέσεων αλλά σε κοινοτικό επίπεδο έχει καθιερωθεί η ρήτρα ευελιξίας λόγω του κορωνοϊού. Άλλωστε το Υπουργείο Ανάπτυξης κατήργησε πλέον την προσκόμιση ενημερότητας και καθιέρωσε ακατάσχετο για όλες τις ενισχύσεις και επιχορηγήσεις του ΕΣΠΑ προς τελικούς δικαιούχους. Έστω όμως και με το όριο των 1500 ευρώ, έστω και μόνο για οχήματα μικροκινιτικότητας είναι πρόοδος και αποτελεί δικαίωση. Δείτε εδώ σχετικά μας ρεπορτάζ:
Αύγουστος 2020: https://www.economix.gr/2020/08/03/ypen-anakoinoseis-tsatra-patra-me-agchos-procheirotites-kai-lathi/
Και https://www.economix.gr/2020/08/22/allaxe-to-ypen-tous-orous-tou-kinoumai-ilektrika-mesa-oi-atomikes-epicheiriseis-epivevaiosi-economix/
Σεπτέμβριος 2021: https://www.economix.gr/2021/09/02/to-ypen-kovei-apo-prasines-epidotiseis-15-ekatommyrio-ellines/
Σημειώνουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, ότι το economix.gr είχε θέσει εξαρχής το θέμα ευθέως στην πολιτική ηγεσία, διατυπώνοντας σχετικές ερωτήσεις δημοσίως σε συνενετεύξεις τύπου. Αλλά τότε το ΥΠΕΝ επέλεξε να κρυφθεί πίσω από τις διαδικασίες του δημόσιου λογιστικού. Τώρα που τα λεφτά είναι πολλά (καμία σχέση με τα αμόλις 55 εκατ. Ευρώ του πρώτου κύκλου), για όλα τα προγράμματα ηλεκτροκίνησης (σχεδόν 1 δις ευρώ προβλέπεται συνολικά τα επόμενα χρόνια, για επιχορηγήσεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) το ΥΠΕΝ αλλάζει άποψη και αποφάσισε τουλάχιστον οι μικρές επιχορηγήσεις να δίνονται πιο εύκολα και απευθείας.
Επίσης, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι μέσω του δημόσιου ελέγχου που άσκησε το economix στον πρώτο κύκλο του προγράμματος το ΥΠΕΝ διόρθωσε μια άλλη αβλεψία που είχε κάνει: τον αποκλεισμό των ατομικών επιχειρήσεων. Η τεκμηριωμένη κριτική σε λάθη και παραλείψεις φέρνει πολλές φορές αποτελέσμα – αν και κάποιες φορές καθυστερημένα….
Και ζήτημα ισότητας
Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι η ολιγωρία του ΥΠΕΝ που, με καθυστέρηση σχεδόν 2 ετών, νομοθέτησε πλέον το αυτονόητο που κάθε άλλο Υπουργείο έκανε επίσης τα τελευταία 2 χρόνια, δημιουργεί και σοβαρό πρόβλημα ισότητας.
Και αυτό διότι κάθε αίτηση του προηγούμενου κύκλου (που έληξε στις 31/12/2021) που πληρώνεται μετά τη δημοσίευση του νόμου δεν θα απαιτεί φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα ενώ δεν θα γίνεται παρακράτηση των ποσών. Την ίδια ώρα, όλοι οι προηγούμενοι δικαιούχοι είτε κατέθεσαν ενημερότητες είτε έχει γίνει ήδη παρακράτηση και απόδοση στην ΑΑΔΕ, ενώ οι ενδιαφερόμενοι έχουν προκαταβάλει στις εταιρείες ολόκληρα τα ποσά για ηλεκτρικά ποδήλατα και μηχανάκια.
Επίσης σοβαρό πρόβλημα ισότητας (επιμένουμε λόγω αβλεψίας και «βαρεμάρας» των μανδαρίνων του ΥΠΕΝ), δημιουργεί το ότι με τη προϋπόθεση που υπήρχε για μη οφειλή προς το δημόσιο προκειμένου να πάρεις επιδότηση δεν έκαναν καν αίτηση χιλιάδες πιθανοί ενδιαφερόμενοι. Από την άλλη πλευρά, θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τώρα, με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους…
Αυτές οι διακρίσεις, αν μη τι άλλο, δεν δείχνουν σοβαρό και επιτελικό κράτος….
Διαφαινόμενη αλλαγή στο νέο πρόγραμμα;
Η διάταξη για την παροχή κινήτρου χωρίς ενημερότητες ανοίγει το δρόμο για μια πιθανή αλλαγή που μαθαίνουμε ότι εξετάζεται: να μπορέσει ο επόμενος κύκλος του προγράμματος, που το ΥΠΕΝ έχει προαναγγείλει για τον Απρίλιο, να υλοποιηθεί όχι με τη μορφή εκ των υστέρων επιχορήγησης του ιδιώτη αλλά με την πετυχημένη μορφή του voucher.
Μια τέτοια αλλαγή έχει το πλεονέκτημα ότι η επιδότηση καταβάλλεται στον έμπορο απευθείας, σχεδόν με την αγορά του εξοπλισμού, χωρίς τη σημερινή τραγική χρονική καθυστέρηση των πολλών μηνών που μεσολαβούν για την πληρωμή του δικαιούχου ιδιώτη. Άρα προσφέρει και ρευστότητα στην αγορά. Μάλιστα αναλόγως των επιλογών για voucher μπορεί το πρόγραμμα να υλοποιηθεί και τελείως ηλεκτρονικά και πολύ πιο εύκολα, χωρίς πολλά χαρτιά – ήδη το ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ κατηγορήθηκε για χαρτοβασίλειο….
Ωστόσο, η επιλογή του voucher μόνο για τα οχήματα μικροκινητικότητας (με βάση το όριο των 1500 ευρώ απαλλαγής από ενημερότητα) θα προκαλέσει εξαιρετικά μεγάλες πιέσεις από το λόμπυ του αυτοκινήτου να γίνει το ίδιο για όλα τα οχήματα. Αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένο το ΥΠΕΝ να «λυγίσει», μάλλον… Ανοίγονται λοιπόν ορισμένες προοπτικές: είτε ξεχωριστή κατηγορία επιδότησης για μικροκινητικότητα (όπως και στον Α κύκλο περίπου) είτε ξεχωριστά προγράμματα για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και άλλο για μικροκινητικότητα.
Ωστόσο εδώ πρέπει να αναδείξουμε και μια «πονηριά» που κρύβεται στη διάταξη όπως είναι: τα 1500 ευρώ όριο αφορά ΕΤΗΣΙΟ όριο. Το οποίο σημαίνει ότι δεν επιδοτείται αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου (αφού κανένα αυτοκίνητο δεν έχει τόσο μικρή τιμή αγοράς) αλλά είναι πιθανόν να επδοτείται η λειτουργική μίσθωση ή το leasing τουλάχιστον μικρών τέτοιων αυτοκινήτων ή οχημάτων. Άλλωστε πλέον είναι διαθέσιμο στην αγορά και το μικρό ηλεκτρικό της Citroen, το Ami, που κυμαίνεται στα 6500 ευρώ. Λέτε τελικά να επιδοτείται μόνο ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χωρίς ενημερότητες; Ακόμη και αν αυτό αφορά τους Γάλλους που κάνουν project στα ελληνικά νησιά (όπως και οι Γερμανοί άλλωστε) με την ηλεκτροκίνηση, δεν σταματά να είναι μια κάποια διάκριση…
