Τις σοβαρές δυσλειτουργίες, αδικίες και προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από την κατάργηση της δυνατότητας δήλωσης αυθαιρέτων κατηγορίας 5, καλείται να διαχειριστεί το ΥΠΕΝ, καθώς τα ζητήματα πολλαπλασιάζονται τους τελευταίους μήνες.
Υπενθυμίζεται ότι με πρωτοβουλία των Χατζηδάκη – Οικονόμου, στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, καταργήθηκε η δυνατότητα δήλωσης και εκ των υστέρων νομιμοποίησης παντελώς αυθαιρέτων ή κτιρίων με μεγάλες αυθαιρεσίες, που αποτελούν την λεγόμενη κατηγορία 5.
Η κατηγορία αυτή ξεκίνησε να υπάρχει το 2013 (νόμος Καλαφάτη) και συνέχισε το 2017 (νόμος Σταθάκη) – ενώ αυθαίρετα δηλώνονται από το 2011, με το νόμο Παπακωνσταντίνου – και η διαφορετική κατηγοριοποίηση των αυθαιρεσιών με βάση την όχλησή τους στο περιβάλλον αποτέλεσε βασικό σημείο συνταγματικότητας με βάση την ιστορική απόφαση του ΣτΕ που έκρινε τον νόμο 4178 ανεκτό με βάση το Σύνταγμα της χώρας, για πρώτη φορά για έναν νόμο αυθαιρέτων μετά από εκείνον του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση το 1983.
Στόχος του κράτους για τις δηλώσεις αυθαιρέτων ήταν αφενός να βάλει μια κόκκινη γραμμή, το 2011, που ισχύει ακόμη, μετά την οποία δεν θα γίνεται ανεκτή καμία αυθαιρεσία και αφετέρου να δώσει τη δυνατότητα να δηλωθούν, με ευνοϊκά πρόστιμα, και να μην κατεδαφιστούν όλα τα αυθαίρετα κτίσματα της χώρας.
Οι αλλαγές των Χατζηδάκη – Οικονόμου, που έκριναν ότι 10 χρόνια ρυθμίσεων αυθαιρέτων ήταν πολλά και αρκετά, οδήγησαν στην κατάργηση της κατηγορίας 5. Έτσι, από τον Οκτώβρη του 2020 κανένα ακίνητο που δεν έχει χτιστεί με οικοδομική άδεια ή που έχει μεγάλη υπέρβαση μεγεθών (κάλυψης, δόμησης κατά 40% ή ύψος κατά 20%) δεν μπορεί πλέον ούτε να δηλωθεί, ούτε να μεταβιβαστεί, ούτε να αξιοποιηθεί και πρέπει να κατεδαφιστεί.
Κανείς, βέβαια, από την τότε πολιτική ηγεσία δεν εξήγησε γιατί 10 χρόνια ρυθμίσεων ήταν πολλά μόνο για την κατηγορία 5 αλλά όχι για τις άλλες κατηγορίες. Και αυτό γιατί, χωρίς να το παραδέχονται, αν σταματούσαν όλες οι κατηγορίες θα σήμαινε ότι σταματάνε σχεδόν όλες οι συναλλαγές ακινήτων στη χώρα!
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, κανένα σχεδόν κτίριο στη χώρα δεν είναι απολύτως σύμφωνο με την οικοδομική του άδεια, τουλάχιστον όσον αφορά κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν τη δεκαετία του 2010, οπότε άλλαξε το σύνολο της πολεοδομικής νομοθεσίας.
Τονίζεται ότι βασικό εργαλείο της νομιμότητας των κτιρίων αλλά και της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης είναι, όπως αποφάσισε το κράτος, η έκδοση βεβαίωσης μηχανικού (για το αν υπάρχουν ή αν έχουν δηλωθεί τυχόν αυθαιρεσίες), η οποία απαιτείται σχεδόν σε κάθε ουσιαστική συναλλαγή ακινήτων.
Τον Σεπτέμβρη του 2020 το δίδυμο Χατζηδάκη – Οικονόμου αποφάσισε να σταματήσουν οι δηλώσεις των μεγάλων αυθαιρέτων και αυτόματα σχεδόν, εντός λίγων εβδομάδων, παρουσιάστηκαν χιλιάδες προβλήματα σε ακίνητα και συναλλαγές σε όλη τη χώρα.
Το economix.gr ήταν ένα από τα ελάχιστα, αν όχι το μόνο, από τα ΜΜΕ της χώρας που ανέδειξε εκ των προτέρων με σειρά ρεπορτάζ, από όλη την Ελλάδα και από κάθε πλευρά, τα προβλήματα που θα δημιουργούνταν.
Παρά τις προειδοποιήσεις που είχε δεχθεί η τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, για τα προβλήματα που έρχονται, δεν συνειδητοποίησε εγκαίρως το μέγεθος του προβλήματος. Αναγκάστηκε έτσι, δύο μόλις μήνες μετά, να «ξηλώσει» τις αλλαγές αυτές, με την κατάργηση της κατηγορίας 5, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις που δημιούργησαν τεράστιο πρόβλημα: στις κληρονομιές ακινήτων, στα ακίνητα τραπεζών και leasing κλπ.
Η «ιδέα» όμως να επιτρέπονται μόνο σε τέτοιες περιπτώσεις οι δηλώσεις κατηγορίας 5 δημιούργησαν σε πολλούς τεράστιο αίσθημα αδικίας και θεωρείται ότι το ζήτημα αυτό αποτέλεσε βασικό κριτήριο για την απομάκρυνση Χατζηδάκη – Οικονόμου από το ΥΠΕΝ στον τελευταίο ανασχηματισμό, καθώς αφενός η κυβέρνηση κλήθηκε να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που δεν είχε στην ατζέντα της και αφετέρου ο χειρισμός δημιούργησε μεγάλο πολιτικό κόστος.
Η σημερινή πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ καλείται να βγάλει «τα κάστανα από τη φωτιά» με νέες ρυθμίσεις που θα αντιμετωπίζουν και τα προηγούμενα ζητήματα αλλά και νέα προβλήματα που έχουν προκύψει.
Η κυβέρνηση «ποντάρει» στην εξειδικευμένη γνώση και προσέγγιση του αρμόδιου, πλέον, υφυπουργού Νίκου Ταγαρά, που ως μηχανικός της πράξης αλλά και πολιτικός που χειρίστηκε το ζήτημα των αυθαιρέτων και με το ΣτΕ παλαιότερα, έχει την εμπειρία για πρακτικές λύσεις που δεν θα έχουν πολιτικό κόστος και θα είναι σύμφωνες με τις συνταγματικές επιταγές. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι και ο υπουργός ΠΕΝ, Κώστας Σκρέκας, είναι επίσης μηχανικός – αν και επαγγελματικά ασχολήθηκε με άλλα θέματα. Συνολικά όμως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, προερχόμενη από την επαρχία, έχει καλύετρη εικόνα των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί σε διάφορες περιπτώσεις και δημιουργούν ήδη αδιέξοδα σε κράτος και πολίτες.
Αυτές τις λύσεις επεξεργάζεται ο υφυπουργός Νίκος Ταγαράς αυτές τις ημέρες και είναι θέμα εβδομάδων η ανακοίνωση συγκεκριμένων ρυθμίσεων. Όπως δήλωσε πρόσφατα σε εκδήλωση του ΤΕΕ, το Υπουργείο μελετά λύσεις και διεξόδους καθώς υφίστανται πολλά προβλήματα λόγω της μη συνέχισης υπαγωγής τακτοποίησης είτε αυθαίρετων κατασκευών είτε κτιρίων με αυθαίρετες αλλαγές χρήσης. «Εξελίσσουμε λύσεις για τα αυθαίρετα Κατηγορίας 5 και θα δώσουμε διεξόδους. Λαμβάνω πολλά μηνύματα από αυτοδιοικητικούς που αφορούν σε σχολεία και δημοτικά κτήρια που ανήκουν σε αυτήν την Κατηγορία -και είναι πολλά στην Ελλάδα. Αλλά και για λόγους ισονομίας, σε σχέση με αυτά τα ακίνητα που είχε επιτραπεί να ρυθμιστούν στην Κατηγορία 5-όπως ρυθμίζονται και αυτά που βρίσκονται σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης- οφείλουμε να δώσουμε λύσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Θυμίζουμε ότι παράλληλα με τις νέες ρυθμίσεις, το ΥΠΕΝ προχωρά την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, κάτι που αποτελεί πιθανότατα σημαντικό στοιχείο για την συνταγματικότητα των ρυθμίσεων. Και υπό την προϋποθέση της ορθής νομικά και πολεοδομικά προσέγγισης, μπορεί ίσως να διασφαλιστεί μια μόνιμη λύση για το θέμα, που προφανώς, με βάση τις θεσμικές εξελίξεις, θα περνά μέσα από το νέο θεσμό της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου.
Και αυτό για απλούς λόγους, με βάση την κοινή λογική. Για παράδειγμα, έστω σε μια περιοχή που σήμερα είναι εκτός σχεδίου και με τα νέα προγράμματα που τρέχει το ΥΠΕΝ αποδίδονται χρήσεις γης. Αν εκεί σήμερα είναι χτισμένη πχ μια κατοικία ή μια βιομηχανία και αυτές οι χρήσεις προβλέπονται με το νέο σχεδιασμό (όπως και τα πολεοδομικά μεγέθη), πώς ακριβώς θα αρνηθεί το κράτος να νομιμοποιήσει ένα χτίσμα που θα μπορούσε να χτιστεί νόμιμα, επειδή μόνο θα έχει περάσει μια ημερομηνία; Τέτοιες περιπτώσεις είναι χιλιάδες, ιδίως σε πρώην αγροτικές και παραθεριστικές περιοχές πέριξ υφιστάμενων οικισμών σε όλη τη χώρα.
Και αυτή είναι μόνο μία από τις περιπτώσεις που καλείται να επιλύσει το ΥΠΕΝ με τις νέες ρυθμίσεις που ετοιμάζει.
Διαβάστε ακόμη στο economix:
Το ρεπορτάζ έχει συνέχεια….
Δείτε και αυτά:
Αυθαίρετα: τα ρεκόρ του Σεπτεμβρίου, τα 1,9 εκατ δηλώσεις και τα 4,5 δις έσοδα
«Πυρ ομαδόν» κατά Οικονόμου – ΥΠΕΝ για αυθαίρετα και δηλώσεις για… 2λεπτα!
