Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για τον ανασχηματισμό περιελάμβαναν μια είδηση, έκπληξη για κάποιους, που αποτελεί επιβεβαίωση του economix.gr: το Κτηματολόγιο μεταφέρεται, ως αρμοδιότητα εποπτείας, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Πρόκειται για επιβεβαίωση του ρεπορτάζ του Αχιλλέα Τόπα στο economix.gr, που αποκάλυψε νωρίς, πριν από κάθε άλλον, από τον Οκτώβριο, τις προθέσεις της κυβέρνησης να αναλάβει το Ψηφιακής Διακυβέρνησης την αρμοδιότητα κτηματογράφησης και λειτουργίας του Κτηματολογίου.
Πλέον όμως, και παρά τα ρεπορτάζ σε άλλα μέσα με φήμες ότι θα παραμείνουν στο ΥΠΕΝ σχετικές αρμοδιότητες (τα οποία το economix.gr δεν υιοθέτησε, καθώς δεν προέκυπταν από τις δικές μας επαφές στην κυβέρνηση), η κυβέρνηση δημοσίευσε επισήμως σε ΦΕΚ τις αποφάσεις της.
Επίσημο! Τί αναφέρει το ΦΕΚ
Είναι λοιπόν επίσημο! Δείτε λοιπόν τί ακριβώς αναφέρει το Προεδρικό Διάταγμα 3 του 2021 με αριθμό ΦΕΚ 3/Α/6-1-2021, που μόλις δημοσιεύθηκε, στο πρώτο του άρθρο:
Άρθρο 1
Μεταφορά από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Τμήματος Κτηματολογικών Γραφείων και της εποπτείας του Ν.Π.Δ.Δ.
«Κτηματολόγιο Α.Ε.»
1. Το Τμήμα Κτηματολογικών Γραφείων της Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος (άρθρο 40 του π.δ. 132/2017, Α’ 160) μεταφέρεται, ως σύνολο αρμοδιοτήτων, θέσεων και προσωπικού, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
2. Η εποπτεία του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο Α.Ε.», το οποίο συνεστήθη με το άρθρο 1 του ν. 4512/2018 (Α’ 5), μεταφέρεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας στον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
3. Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο Υπουργός σε θέματα της μεταφερόμενης υπηρεσίας και της μεταφερόμενης εποπτείας του νομικού προσώπου, νοείται εφεξής ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Νέα εποχή για το Κτηματολόγιο – γιατί;
Δύο σημαντικά ζητήματα οδήγησαν στην απόφαση της κυβέρνησης να περάσει η αρμοδιότητα στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Το πρώτο είναι ότι μετά από 25 χρόνια κτηματογράφησης, το βασικό έργο έχει μπει στις ράγες της ολοκλήρωσης (με προβλήματα…). Είναι πλέον πραγματικά ορατό ότι το έργο της κτηματογράφησης θα ολοκληρωθεί. Το economix τον τελευταίο ενάμιση χρόνιο έχει αναδείξει με πολλαπλά ρεπορτάζ τόσο την πρόοδο του έργου όσο και τα προβλήματα.
Ωστόσο η ολοκλήρωση του έργου δημιουργεί νέες προκλήσεις. Από τη μία πλευρά, θα πρέπει να περάσουμε στη λειτουργία κτηματολογικών γραφείων σε όλη τη χώρα – και μάλιστα αυτή διαφαίνεται πλέον ότι θα είναι όλο και περισσότερο ηλεκτρονική (πιζεόμενοι και από την πανδημία) με συναλλαγές μέσω διαδικτύου και όχι με φυσική παρουσία. Από την άλλη πλευρά τα έργα που εκκρεμούν είναι όλα ψηφιακά. Και το μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η ψηφιοποίηση των παλιών κτηματολογικών εγγραφών και βιβλίων από όλα τα υποθηκοφυλακεία της χώρας τα οποία θα σταματήσουν να λειτουργούν μόλις ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση σε κάθε περιοχή και θα γίνουν κτηματολογικά γραφεία. Περνόντας έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία του κράτους, από ένα σύστημα εγγραφής ιδιοκτησιών (δηλαδή εστιασμένων στον ιδιοκτήτη και στο περιουσιακό δικαίωμα) σε ένα σύστημα κτηματοκεντρικό (δηλαδή καταγραφής των δικαιωμάτων σε κάθε ακίνητο, με εστίαση στον χώρο).
Από την άλλη πλευρά, το ψηφιακό υπόβαθρο του Κτηματολογίου αρχίζει και χρησιμοποιείται πλέον ως βασική διαδικτυακή υπηρεσία του δημοσίου, με κυρίαρχο παράδειγμα την δημιουργία και λειτουργία του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, πάνω στον οποίο θα δομηθούν όλα τα δεδομένα που απαιτούνται για κάθε είδους αδειοδότηση, οι λεγόμενες θεσμικές γραμμές. Θα είναι δηλαδή τα επόμενα χρόνια κάτι σαν την υποδομή του taxisnet που χρησιμοποιείται από δεκάδες υπηρεσίες του δημοσίου. Αυτό δημιουργεί νέες απαιτήσεις διοίκησης και διαλειτουργικότητας, με κυρίαρχο την επέκταση και ενοποίηση με τις άλλες υποδομές του δημοσίου.
Τα προβλήματα και η επόμενη ημέρα
Το πρώτο πρόβλημα που θα κληθεί να διαχειριστεί ο νέος υφυπουργός αρμόδιος για το κτηματολόγιο, ο Γιώργος Στύλιος, θα είναι η ολοκλήρωσςη της κτηματογράφησης. Και μάλιστα σε συνεργασία με τον υφυπουργό ΠΕΝ που θα έχει την ευθύνη ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών (μένει να δούμε αν θα είναι ο κ. Αμυράς ή ο κ. Ταγαράς).
Αλλά όπως αναφέραμε, το μείζον είναι τα επόμενα ψηφιακά έργα. Ήδη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, σε μια συνέντευξη τύπου στα τέλη της χρονιάς – ας την πούμε κάτι σαν «μνημόσυνο» της ενασχόλησης του ΥΠΕΝ με το Κτηματολόγιο – δήλωσε ότι το 2021 θα είναι ένα έτος «ψηφιακού Κτηματολογίου» με τέσσερις νέες (και περισσότερες σχεδιαζόμενες) υπηρεσίες.
Ακόμη, πιθανό θέμα θα προκύψει από συνδικαλιστικές αντιδράσεις των υπαλλήλων που μεταφέρονται σε άλλο υπουργείο, αν δεν επιλυθούν από τη νέα πολιτική ηγεσία.
Το επόμενο θέμα που θα προκύψει, αν και μάλλον δεν το έχουν σταθμίσει σωστά στην κυβέρνηση, είναι η αλληλεπίδραση με τις άλλες αρμοδιότητες του ΥΠΕΝ. Και κυρίως με τα θέματα γεωχωρικών δεδομένων και εφαρμογής της σχετικής οδηγίας INSPIRE.
Το πρώτο λοιπόν θέμα αλληλεπίδρασης είναι η ολοκλήρωση των δασικών χαρτών που γίνεται από το Κτηματολόγιο, το δεύτερο ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης (οι περισσότερες θεσμικές γραμμές είναι αρμοδιότητας ΥΠΕΝ) και το τρίτο η ενσωμάτωση όλων των γεωχωρικών δεδομένων.
Σημείο κλειδί της νέας κατάστασης που δημιουργείται είναι το θέμα αρμοδιότητας επί των νομοθετικών ζητημάτων που τυχόν προκύψουν. Για τις υπουργικές αποφάσεις μάλλον δεν τίθεται θέμα, καθώς για λόγους ασφαλείας θα προκριθεί να υπογράφουν όλοι οι συναρμόδιοι υπουργοί. Αλλά για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες ίσως δημιουργηθεί ζήτημα καθώς τα θέματα πολιτικής γης αποτελούν αρμοδιότητα του ΥΠΕΝ – αλλά με αρκετά διαφορετική διατύπωση στα θεσμικά ζητήματα. Ωστόσο στα θέματα αμιγώς κτηματολογίου με το τωρινό ΠΔ φαίνεται να επιλύονται, καθώς πουθενά στο ΠΔ 91 του οργανισμού του ΥΠΕΝ δεν φαίνεται άλλη αρμοδιότητα επί του Κτηματολογίου που να μην μεταφέρθηκε ήδη στο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Τέλος να σημειώσουμε ότι οι νόμοι που αφορούν το Κτηματολόγιο είναι εστιασμένοι στον Φορέα και όχι στην εποπτεία, οπότε δεν φαίνεται να δημιουργείται κάποιο ζήτημα μα την μεταφορά αρμοδιότητας.
Εν τέλει, αυτό που φαίνεται να προκρίνεται είναι να κρατήσει το ΥΠΕΝ τον επιτελικό σχεδιασμό για την πολιτική γης και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα εστιάζει στην εφαρμογή των πολιτικών και με τα ψηφιακά εργαλεία που απαιτούνται.
