Της Τέτης Ηγουμενίδη
Σε νέο καθεστώς εισέρχεται ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας, η Εγνατία Οδός, με την υπογραφή, το απόγευμα της Παρασκευής, της σύμβασης παραχώρησης μεταξύ του δημοσίου και της κοινοπραξίας, ΓΕΚ Τέρνα (75%) και Egis Projects (25%).
Σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, που διενήργησε τη διαγωνιστική διαδικασία για την Εγνατία, εντός πέντε ετών θα ολοκληρωθούν από την παραχωρησιούχο κοινοπραξία επενδύσεις περίπου 420 εκατ. ευρώ για την ανάταξη του οδικού άξονα και την αναβάθμιση των κάθετων αξόνων. Μεταξύ των έργων περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του οδικού άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι ώστε να αποκτήσει τεχνικές προδιαγραφές κλειστού αυτοκινητόδρομου, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα κατοίκων και φορέων της Κεντρικής Μακεδονίας.
Κατά τη διάρκεια των 35 ετών της σύμβασης προβλέπεται να εκτελεστούν εργασίες βαριάς συντήρησης συνολικού κόστους 1,8 δισ. ευρώ. Αφορούν κυρίως αντικαταστάσεις ασφαλτικών και οδοστρωμάτων, βαριά συντήρηση τεχνικών έργων (γέφυρες, σήραγγες) αντικαταστάσεις οριζόντιας και κάθετης σήμανσης (πινακίδες, διαγράμμιση) και αντικατάσταση μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας. Η Σύμβαση προβλέπει επίσης την κατασκευή και 16 Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) και 12 σύγχρονων χώρων στάθμευσης και αναψυχής κατά μήκος του οδικού άξονα.
Η ΓΕΚ Τέρνα στο μεταξύ καθίσταται ο μεγαλύτερος επενδυτής σε έργα παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ, καθώς με την προσθήκη της Εγνατίας Οδού και της Αττικής Οδού θα διαχειρίζεται περισσότερα από 1.600 χλμ. κομβικής σημασίας αυτοκινητοδρόμων.
Σε δήλωσή του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΓΕΚ Τέρνα, Γιώργος Περιστέρης μεταξύ άλλων σημείωσε ότι ο Όμιλος «πραγματοποιώντας ιδιωτικές επενδύσεις με πολλαπλασιαστική αξία για την εγχώρια οικονομία αντί της απλής ανάληψης δημοσίων έργων, εισφέρει στα δημόσια ταμεία πάνω από 6 δισ. ευρώ σήμερα κάνοντας πράξη ένα επενδυτικό πλάνο άνω 10 δισ. ευρώ που θα δημιουργήσει 20.000 νέες θέσεις εργασίας».
Στην τελετή υπογραφής της σύμβασης παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, η Πρέσβειρα της Γαλλίας στην Ελλάδα, Laurence Auer, ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Νίκος Ταχιάος, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, Δημήτρης Πολίτης, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Υπερταμείου, Στέφανος Θεοδωρίδης, o Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΓΕΚ Τέρνα, Γεώργιος Περιστέρης, ο Πρόεδρος της Νέα Εγνατία Οδός Α.Ε., Εμμανουήλ Μουστάκας, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Egis Projects, Renaud Beziade, η Γενική Διευθυντής Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών και Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. της ΓΕΚ Τέρνα Πηνελόπη Λαζαρίζου και εκπρόσωποι των διοργανωτριών τραπεζών (Τράπεζα Πειραιώς, Τράπεζα Eurobank).
Ειδικότερα, η εταιρεία με την επωνυμία Νέα Εγνατία Οδός Παραχώρηση (ο Παραχωρησιούχος), η οποία συστάθηκε για τους σκοπούς της σύμβασης παραχώρησης αναλαμβάνει:
Α. το δικαίωμα χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης:
- του αυτοκινητόδρομου Εγνατία Οδός, ο οποίος αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού “κεντρικού οδικού δικτύου” (Τrans-European “core road network”) έχει ήδη κατασκευαστεί και βρίσκεται σε λειτουργία, μήκους 658 χιλιομέτρων, εκτεινόμενος από την Ηγουμενίτσα στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας (βορειοδυτική ακτή της Ελλάδας) μέχρι τους Κήπους στην Περιφερειακή Ενότητα του Έβρου (στον συνοριακό σταθμό με την Τουρκία), ως προς τον οποίο ο Παραχωρησιούχος αναλαμβάνει επιπλέον την υποχρέωση Ανάταξης.
- του οδικού άξονα Σιάτιστα – Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή που οδηγεί στην Αλβανία, ο οποίος αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού «εκτεταμένου οδικού δικτύου» (Trans-European “Comprehensive Road Network”) και διαθέτει οκτώ (8) ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, συνδέει μέσω του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδος (Ε65 – σήμερα υπό κατασκευή) την Αλβανία με την ηπειρωτική Ελλάδα και την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, διαθέτει συνολικό μήκος 69,3 χιλιόμετρα και τεχνικά χαρακτηριστικά όμοια με εκείνα του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας Οδού.
III. του οδικού άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι μήκους 60 χιλιομέτρων, που αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού “κεντρικού οδικού δικτύου” (Τrans-European “core road network”), με τρεις (3) ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, ο οποίος συνδέει την Ελλάδα με την Π.Γ.Δ.Μ. στο μεθοριακό σταθμό Ευζώνων, σε σχέση με τον οποίο, μεταξύ άλλων, ο Παραχωρησιούχος αναλαμβάνει επιπλέον την υποχρέωση Αναβάθμισης Καθέτων Αξόνων.
- του οδικού άξονα Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας, μήκους 95,5 χιλιομέτρων, που αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού “κεντρικού οδικού δικτύου” (Τrans-European “core road network”), με δεκαεπτά (17) ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, συνδέει, μέσω της Εγνατίας Οδού και του αυτοκινητόδρομου Π.Α.Θ.Ε. τη δυτική Βουλγαρία με την ηπειρωτική Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και έχει κατασκευαστεί, με προδιαγραφές παρόμοιες με εκείνες της Εγνατίας Οδού (με εξαίρεση το οδικό τμήμα Χριστός – Αμπέλα, μήκους 10,176 χιλιομέτρων σε σχέση με το οποίο ο Παραχωρησιούχος αναλαμβάνει επιπλέον την υποχρέωση Αναβάθμισης Καθέτων Αξόνων).
- των παρόδιων αυτών εκτάσεων, από κοινού με όλα τα περιουσιακά δικαιώματα, υλικά και άυλα, που σχετίζονται με τον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού και των ανωτέρω τριών καθέτων οδικών αξόνων,
Β. το δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου μελέτης, χρηματοδότησης και εκτέλεσης σύμφωνα με τους όρους που ορίζονται στη Σύμβαση Παραχώρησης Υπηρεσιών και εντός του χρονικού πλαισίου που καθορίζεται σε αυτή, του έργου της αναβάθμισης με προδιαγραφές αυτοκινητοδρόμου αφενός του τμήματος Χαλάστρα – Πολύκαστρο του κάθετου άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι και αφετέρου του τμήματος Χριστός – Κ. Αμπέλα του κάθετου άξονα Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας, συνολικού μήκους 54 χλμ. περίπου, όπως περιγράφονται στη Σύμβαση Παραχώρησης Υπηρεσιών.
Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας περιλαμβάνουν την κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης από τη Βουλή, το χρηματοοικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής με την καταβολή του τιμήματος, και κατόπιν της εκπλήρωσης όλων των συμβατικών προϋποθέσεων παράδοσης-παραλαβής, την έναρξη της παραχώρησης εντός του 2024.
Οι αυξήσεις στα διόδια
Η σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού έφερε (με ισχύ από την Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024) σημαντικές αυξήσεις, έως 35% στα μετωπικά διόδια του αυτοκινητόδρομου. Η αύξηση των διοδίων ήταν προϋπόθεση για την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του αυτοκινητόδρομου.
Μεταξύ άλλων, για ένα Ι.Χ. τα διόδια Μαλακασίου και Πολύμυλου αυξάνονται 35%, από 1,40 ευρώ σε 1,90 ευρώ. Τα μετωπικά διόδια Αρδανίου από 1,20 ευρώ, αναπροσαρμόζονται σε 1,60 ευρώ (αύξηση 33%), Ευζώνων από 1,80 ευρώ σε 2,40 ευρώ (33%), Ιεροπηγής και Καβάλας από 1,40 ευρώ σε 1,85 ευρώ (32%), Ανάληψης από 1,80 ευρώ σε 2,35 ευρώ (30%), Μουσθένης από 1,60 ευρώ σε 2,15 ευρώ (34%), Παμβώτιδας από 1,20 ευρώ σε 1,55 ευρώ (29,1%), Μεστής από 1,70 ευρώ σε 2,20 ευρώ (29%), Τύριας από 2,10 ευρώ σε 2,70 ευρώ (28,5%) και Ιασμού από 1,40 ευρώ σε 1,80 ευρώ (28%). Ανάλογες είναι οι αυξήσεις και στους 19 πλευρικούς σταθμούς.
Σε δύο περιπτώσεις (στους σταθμούς Μαλγάρων και Προμαχώνα) η τιμή των διοδίων μειώνεται, ενώ τα διόδια Στρυμωνικού σχεδόν διπλασιάζονται (από 1 ευρώ σε 1,90 ευρώ αύξηση 90%).
