Ευρήματα κατωτέρα των αρχικών προσδοκιών για την αγορά των απορρυπαντικών δημοσιοποίησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς από την έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας έλειπε ειδική αναφορά στο θέμα που έχει δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες με τις προσφορές των απορρυπαντικών, τον τρόπο που αποτυπώνονται και το πραγματικό τους κόστος ή αξία για τον καταναλωτή.
Η έρευνα κάνει λόγο για χαρτογράφηση των συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά απορρυπαντικών πλυντηρίου ρούχων , βάσει των διατάξεων του Ν.4886/2022( άρθρο 14 παρ.2 περ.ιθ). Οι χαρτογραφήσεις δίνουν τη δυνατότητα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού να ερευνήσει σε σχετικά σύντομο χρονικό πλαίσιο ζητήματα κυρίως δομής και διάρθρωσης αγοράς που τίθενται στις υπό εξέταση αγορές, και να στοχεύσει καλύτερα ενδεχόμενες αυτεπάγγελτες έρευνές της, ή άλλου είδους παρεμβάσεις της στις σχετικές αγορές. Οι εν λόγω χαρτογραφήσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού έναντι της ακρίβειας αλλά και για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των ερευνών της για την ανίχνευση πιθανών αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών σε προϊόντα που αφορούν τους καταναλωτές.
Οι στόχοι της χαρτογράφησης των Απορρυπαντικών πλυντηρίου ρούχων ήταν α) Εξέλιξη μεριδίων των 11 μεγαλύτερων Σουπερμάρκετ (ΣΜ) και μερίδια στις πωλήσεις των 11 ΣΜ των προμηθευτών (ιδιωτικής ετικέτας και επωνύμων προϊόντων) ήτοι στην ανάντη αγορά β) Επίδραση του μηχανισμού του Καλαθιού του Νοικοκυριού (ΚΝ) στις τιμές επώνυμων προϊόντων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και γ) Μεταβολή στις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών, σύγκριση μεταξύ επώνυμων προϊόντων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
Στο πλαίσιο της εν λόγω Χαρτογράφησης των Απορρυπαντικών πλυντηρίου ρούχων εστάλησαν ερωτηματολόγια από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού σε 11 λιανοπωλητές (Σούπερ Μάρκετ) που δραστηριοποιούνται στις ανωτέρω αγορές. Η περίοδος για την οποία ελήφθησαν στοιχεία αφορά 1/2/2022-1/2/2023. Δεν εξετάστηκαν άλλα κανάλια διανομής.
Ειδικότερα
Την περίοδο 1/2/2022-1/2/2023, που εξετάστηκε από την ΕΑ, τα υγρά απορρυπαντικά αποτελούσαν το 61% των πωλήσεων, τα απορρυπαντικά σε σκόνη αποτελούν το 24% της αγοράς και τα απορρυπαντικά σε ταμπλέτες αποτελούν το 15% της αγοράς.
Ως προς τα μερίδια στις πωλήσεις
Από πλευράς ΣΜ δεν υπάρχει κάποια εταιρία που να παρουσιάσει μερίδιο αγοράς άνω του 40%. Από πλευράς Προμηθευτών δεν υπάρχει κάποια εταιρία που να παρουσιάζει μερίδιο άνω του 40%. Συνολικά παρατηρείται ότι τα μερίδια στις πωλήσεις (σε όρους αξίας) και των 11 ΣΜ δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά κατά την διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου και φαίνεται ότι δεν επηρεάστηκαν από την εφαρμογή του Καλαθιού του Νοικοκυριού (ΚΝ). Από την πλευρά των προμηθευτών, ωστόσο, εντοπίστηκαν αυξομειώσεις επί των πωλήσεων τους από τα 11 ΣΜ κυρίως ανάμεσα στους μεγάλους προμηθευτές επώνυμων προϊόντων.
Ως προς την εξέλιξη των τιμών
Ως προς την εξέλιξη των τιμών (μέση σταθμισμένη τιμή μεζούρας προ ΦΠΑ) σημειώνεται ότι, στα απορρυπαντικά ιδιωτικής ετικέτας οι τιμές (μέση τιμή μεζούρας) κυμάνθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τα επώνυμα απορρυπαντικά και παρουσίασαν οριακά ανοδική τάση κατά την εξεταζόμενη περίοδο Φεβ.2022-Φεβ. 2023.
Συνολικά το Καλάθι του Νοικοκυριού είχε σταθεροποιητική επίδραση στις τιμές μόνο για τα προϊόντα που εντάχθηκαν στο Καλάθι
Τα επώνυμα προϊόντα (σκόνη – υγρά) που δεν εντάχθηκαν στο καλάθι νοικοκυριού παρουσίασαν, κατά την υπό εξέταση περίοδο, τη μεγαλύτερη άνοδο στην σταθμισμένη τιμή μεζούρας. Ειδικότερα, κατά την υπο εξέταση περίοδο η μέση τιμή μεζούρας για τα επώνυμα απορρυπαντικά σε σκόνη και υγρά που δεν εντάχθηκαν στο ΚΝ αυξήθηκε κατά 16% .
Μετά την έναρξη του τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που εντάχθηκαν στο καλάθι παρουσίασαν μικρή πτώση της τιμής. Με βάση την ανάλυση με παλινδρόμηση σταθερών επιδράσεων με πάνελ δεδομένα, όπου ως προϊόν ορίζεται ο συνδυασμός ΣΜ και barcode και ως μεταβλητή χρόνου ορίζεται η ημ/νία, η τιμή (log normalized price) των προϊόντων που εισέρχονται στο καλάθι μειώνεται κατά μέσο όρο κατά 8.27%, ενώ η τιμή (log normalized price) των προϊόντων που εξέρχονται από το καλάθι νοικοκυριού αυξάνεται περισσότερο, ήτοι κατά μέσο όρο κατά 8.69%.
Οι ταμπλέτες Πλυντηρίου ρούχων δεν εντάχθηκαν στο καλάθι διότι είναι ακριβότερες σε σχέση με τα λοιπά απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων και παρουσίασαν ανοδική τάση και έντονες διακυμάνσεις στην τιμή, κατά την υπό εξέταση περίοδο Φεβρουάριο 2022- Φεβρουάριος 2023.
Ως προς τις αγοραστικές συνήθειες
Μεταξύ Φεβρουαρίου του 2022 και του Φεβρουαρίου 2023 δεν παρατηρείται μεταβολή στη διάρθρωση των πωλήσεων (σε όρους όγκου) στα απορρυπαντικά, όσον αφορά τις πωλήσεις προϊόντων επώνυμων και ιδιωτικής ετικέτας. Στην αρχή και στο τέλος της υπό εξέταση περιόδου η αναλογία ήταν Ιδιωτική Ετικέτα: 16% , Επώνυμα Προϊόντα: 84%.
Δεν παρατηρήθηκε μεταστροφή των καταναλωτών από επώνυμα προϊόντα σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας από την έναρξη του καλαθιού καθώς παρατηρείται οριακή μόνο αύξηση του ποσοστού στις πωλήσεις των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, από 15,3% τρεις εβδομάδες πριν την πλήρη λειτουργία του καλαθιού του νοικοκυριού , σε 15,6% την τελευταία διαθέσιμη περίοδο.
Νίκος Θεοδωρόπουλος
