Της Τέτης Ηγουμενίδη
Σε νέα προειδοποίηση, για το ενδεχόμενο να μην είναι σε θέση να εκτελέσουν ομαλά τα έργα που έχουν αναλάβει, χωρίς να ευθύνονται, προέβησαν προς την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών οι τεχνικές εταιρείες, μέσω του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ).
Με εκτενή επιστολή του προς τον υπουργό Υποδομών, Χρήστο Σταϊκούρα και τον υφυπουργό, Νίκο Ταχιάο, ο ΣΑΤΕ παραθέτει στοιχεία για τις μεγάλες αυξήσεις στο κόστος των κατασκευών, επικρίνοντας το γεγονός ότι το υπουργείο Υποδομών καθυστερεί να θέσει σε λειτουργία το σύστημα προσαρμογής των τιμών καθώς και να αντιμετωπίσει την έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού.
Οι τεχνικές εταιρίες χαρακτηρίζουν τα παραπάνω παράδοξα, «εάν αναλογιστεί κανείς τα κεφάλαια που αναμένεται να επενδυθούν σε κατασκευαστικά έργα την επόμενη 5ετία. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου απίθανη (μια ενδεχόμενη αδυναμία των εταιριών να μην μπορούν να εκτελέσουν ομαλά τις συμβάσεις τους) αφού καμία εταιρία δεν έχει προϋπολογίσει στον επιχειρηματικό σχεδιασμό της ότι δεν θα πληρωθεί σύμφωνα με τα εγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα των έργων, δεν θα λάβει αναθεωρήσεις επί των συμβατικών τιμών, όταν διαπιστώνονται υπέρογκες αυξήσεις σε υλικά, εργατικά και καύσιμα και, τέλος, θα πρέπει να πληρώσει υπέρογκες αμοιβές σε ορισμένες ειδικότητες που απασχολούνται στον κλάδο λόγω σημαντικών ελλείψεων σε εργατοτεχνικό προσωπικό».
Από το 2020 ο κλάδος τονίζει σε κάθε ευκαιρία την αναγκαιότητα παραγωγικής λειτουργίας του Ενιαίου Συστήματος Τιμολόγησης και Τεχνικών Προδιαγραφών Έργων και Μελετών. Παρότι θεσπίστηκε τον Μάρτιο του 2021, με τον Ν.4782/2021 (μετά από αιτήματα του εργοληπτικού κλάδου από το 2010) δεν έχει ακόμη λειτουργήσει. Χρειάστηκαν 13 μήνες για να εκδοθεί η προβλεπόμενη από το νόμο ΚΥΑ (Κοινή Υπουργική Απόφαση) τον Απρίλιο του 2022, και μέχρι και σήμερα, 18 μήνες μετά, δεν έχει συγκροτηθεί το διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας.
Εκκρεμεί ο ορισμός με υπουργική απόφαση των τριών εναπομενόντων μελών που συγκροτούν το ΔΣ, δηλαδή του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου και του εκπροσώπου του υπουργείου Υποδομών αφού όλοι οι υπόλοιποι φορείς που προβλέπεται να το στελεχώνουν (ΤΕΕ, μελετητικές οργανώσεις, εργοληπτικές οργανώσεις, πανεπιστήμια, ΣΕΒ) έχουν στείλει τα ονόματα των εκπροσώπων τους.
Οι αυξήσεις στο κόστος των κατασκευών
Ο ΣΑΤΕ συνοδεύει την επιστολή του με παραδείγματα σε σχέση με την αύξηση του κόστους των κατασκευών. Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, το κόστος των κατασκευών αλουμινίου έχει αυξηθεί κατά περίπου 60%, η αναθεώρηση, όμως, που έχει προσωρινά δοθεί είναι της τάξης του 7%, ενώ στο μεταφορικό έργο, δεν έχει ληφθεί καθόλου υπόψη η μεταβολή του κόστους του καυσίμου τουλάχιστον 20% το Β’ εξάμηνο 2022.
Όλα τα προϊόντα μορφοσιδήρου έχουν αυξηθεί τουλάχιστον κατά 50%. Στις περισσότερες σιδηροκατασκευές υπάρχει αναθεώρηση της τάξης του 20%. Οι παραπάνω όμως εργασίες (αν και μικροκατασκευές) έχουν αναθεώρηση από 2% έως 9%.
Το κόστος των εργασιών των χρωματισμών αυξήθηκε κατά τουλάχιστον 50% από το 2020. Όμως, δεν έχει δοθεί καμία αναθεώρηση ενώ δεν υπάρχουν και παρόμοια άρθρα ομοειδών εργασιών για αντίστοιχη κατάταξη και το ίδιο συμβαίνει με το κόστος των μονώσεων και των μαρμαροστρώσεων.
Ακόμη, στις χωματουργικές εργασίες η υπουργική απόφαση έχει δώσει αναθεωρήσεις σε εκσκαφή χανδάκων ύδρευσης – αποχέτευσης από 0,8% έως 3,4% το μεγαλύτερο και στις εκσκαφές διωρύγων 8,65% έως 9,79%, παρά τις αυξήσεις των καυσίμων, της αξίας των μηχανημάτων έργων και ανταλλακτικών αυτών και την αδυναμία εξεύρεσης χειριστών μηχανημάτων έργων, οι οποίοι έχουν σημαντικότατη αύξηση στους μισθούς σε σχέση με τις αρχές του 2021.
Αναφορικά με τα έργα οδοποιίας δεν έχει περιληφθεί στην αναθεώρηση, ολόκληρη η ομάδα άρθρων οδοστρωσίας για να αντιμετωπιστούν οι αυξήσεις στα αδρανή ενώ δεν υπάρχει ομοειδές άρθρο, την στιγμή που οι τιμές των αδρανών υλικών λατομείου έχουν σημαντικές αυξήσεις λόγω της αύξησης των εκρηκτικών, των σιδηρών κατασκευών, των καυσίμων και της ενέργειας.
Σύμφωνα με τον ΣΑΤΕ ακόμη και η σχετικά πρόσφατα νομοθετημένη επαναλειτουργία της Επιτροπής Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ), βάσει του άρθρου 153, παρ. 2 του Ν. 4938/6-6-2022, έχει παραμείνει ανενεργή, παρά την ιλιγγιώδη αύξηση όλων των συντελεστών που διαμορφώνουν το κόστος κατασκευής και ιδιαίτερα το κόστος των καυσίμων, του εργατικού κόστους καθώς και της συντριπτικής πλειοψηφίας των υλικών που ενσωματώνονται στα τεχνικά έργα.
Συγκεκριμένα, η ΕΔΤΔΕ δεν έχει προχωρήσει ακόμη σε έκδοση / πρόταση για προσωρινούς συντελεστές αναθεώρησης από το 1ο τρίμηνο του 2022, παρά τα επαναλαμβανόμενα αιτήματα και προτάσεις των εκπροσώπων των Ε.Ο. που συμμετέχουν σε αυτήν, καθώς και τις αντικειμενικές συνθήκες της αγοράς που όλοι οι εμπλεκόμενοι στον κλάδο αναγνωρίζουν.
Ταυτόχρονα, και με βάση το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο με το οποίο επαναλειτούργησε η ΕΔΤΔΕ, έως την πλήρη λειτουργία της εταιρείας Προδιαγραφών και Τιμολόγησης έργων, απαγορεύεται να εξετάσει τις μεταβολές του εργατικού κόστους και του κόστους μηχανημάτων έργων, καθιστώντας την όλη λειτουργία της ιδιόμορφη και ελλιπή.
Ο ΣΑΤΕ σημειώνει ότι οι τιμές που έχουν διαμορφωθεί σε αυτές τις κατηγορίες κόστους βαίνουν αυξανόμενες σχεδόν συστηματικά τα τελευταία δυόμιση έτη, με αποτέλεσμα η μη συμπερίληψή τους σε ενδεχόμενη απόφαση έκδοσης συντελεστών αναθεώρησης να οδηγεί σε συστηματική υποεκτίμηση των τιμών τους και μάλιστα σημαντικού ύψους. Η ίδια συστηματική υποεκτίμηση θα εμφανιστεί και κατά το ενδεχόμενο έκδοσης συντελεστών αναθεώρησης χωρίς να έχουν περιληφθεί οι τιμές των καυσίμων στη διαμόρφωσή τους, προοπτική που όπως έχει πληροφορηθεί ο Σύνδεσμος έχει ήδη αποφασιστεί στο πλαίσιο λειτουργίας της ΕΔΤΔΕ.
Επίσης, ο ΣΑΤΕ, στην ίδια επιστολή αναφέρει ότι κατ’ επανάληψη και έγκαιρα έχει επισημάνει ότι δεν θα καταστεί δυνατό να υλοποιηθούν όλα τα έργα υποδομών, ιδιωτικά και δημόσια, εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού, κυρίως εργατοτεχνιτών.
Συνέπεια της έλλειψης εργατοτεχνιτών είναι και η αλματώδης αύξηση του κόστους της μισθοδοσίας τους, κάτι που επηρεάζει πολύ περισσότερο τις μικρότερες εταιρείες του κλάδου, αφού οι μεγαλύτερες συνήθως μπορούν να πληρώσουν καλύτερα και να εξασφαλίσουν ευκολότερα το διαθέσιμο εργατικό προσωπικό.
Το αποτέλεσμα της μη επίλυσης του ανωτέρω προβλήματος, σύμφωνα πάντα με τον ΣΑΤΕ, θα είναι ότι οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων είναι δεδομένες αν δεν λυθεί άμεσα και το σοβαρό αυτό θέμα.
