Η κυκλική οικονομία και η ανακύκλωση βρίσκονται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού green deal και στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα καλείται τα επόμενα χρόνια , με άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις , να κάνει άλματα μπροστά, για να πετύχει τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους και να καλύψει τον χαμένο χρόνο.
Με «επιταχυντή» τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), καλούμαστε να πραγματοποιήσουμε μια «επανάσταση» στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων μας, έχοντας στο μυαλό μας καταρχήν ότι τα απορρίμματα δεν είναι «άχρηστα» σκουπίδια, αλλά κάτω από τις κατάλληλες προϋποθέσεις και υιοθετώντας σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης, επεξεργασίας κι αξιοποίησης, μπορούν να γίνουν μια πηγή πλούτου και δημιουργίας νέων «πράσινων» θέσεων εργασίας.
Κεντρική προτεραιότητα του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα αναδεικνύεται η ενίσχυση της ανακύκλωσης και η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας, όχι μόνον ως προϋπόθεση για να πετύχουμε τους στόχους μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για να θέσουμε την Ελληνική Οικονομία σε τροχιά βιώσιμης και ισχυρής ανάπτυξης.
Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει η δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου, το οποίο περιέχει σημαντικές τομές που αλλάζουν την έως τώρα διαχείριση των αποβλήτων. Ειδικότερα:
- Αναδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος των Δήμων στην υιοθέτηση κι εφαρμογή σύγχρονων και φιλικών προς το περιβάλλον, μοντέλων διαχείρισης των απορριμμάτων και προώθησης της ανακύκλωσης.
- Καθίσταται υποχρεωτική η χωριστή συλλογή των απόβλητων συσκευασιών σε τέσσερα ρεύματα ( πλαστικό, χαρτί, μέταλλο, γυαλί).
- Για πρώτη φορά εισάγεται η ευρωπαϊκή αρχή “πληρώνω όσο πετάω”.
- Επιβάλλονται υψηλότερα τέλη στους Δήμους που οδηγούν τα απόβλητά τους στην ταφή, με στόχο να αλλάξει άμεσα αυτή η παρωχημένη πρακτική.
- Θεσπίζεται ότι όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει υποχρεωτικά να διαθέτουν χώρο συλλογής αποβλήτων για τέσσερα χωριστά ρεύματα.
Το νέο πλαίσιο για την ανακύκλωση ενισχύει τη διαφάνεια, αυστηροποιεί τον έλεγχο και αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της αποτελεσματικότητας, επιβάλλοντας συνεργασίες και ενώνοντας δυνάμεις που μέχρι τώρα έμοιαζαν αντίρροπες.
Συντονιστής αυτής της προσπάθειας είναι ο ΕΟΑΝ , ο οποίος λειτουργεί ως κόμβος ανάμεσα στο κράτος, τους Δήμους, τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων, τους φορείς της αγοράς και φυσικά, την κοινωνία.
Ο ΕΟΑΝ έχει στρατηγικής σημασίας ρόλο, αφού καλείται να διασφαλίσει κανόνες υγιούς ανταγωνισμού ανάμεσα στους «παίκτες» της αγοράς ανακύκλωσης, που χρησιμοποιούν μεν διαφορετικά εργαλεία και μέσα διαχείρισης, αλλά υπηρετούν τους κοινούς εθνικούς στόχους. Αναδεικνύει σε στρατηγική του προτεραιότητα τη βιωσιμότητα όλων των συστημάτων που λειτουργούν στην αγορά. Ενισχύει τη διαφάνεια και τη δημόσια λογοδοσία, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία ελέγχου της αποτελεσματικότητας των συστημάτων. Προωθεί μια νέα αντίληψη, επιδιώκοντας να ενώσει δυνάμεις και να δημιουργήσει συνέργειες, με στόχο την ενίσχυση και την αποτελεσματικότερη λειτουργία της ανακύκλωσης. Και τέλος, αναλαμβάνει νέες πρωτοβουλίες με στόχο την ευαισθητοποίηση, την εκπαίδευση και την ενεργοποίηση των πολιτών, πάνω στην ανάγκη και την αξία της ανακύκλωσης.
Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και τις δυνατότητες όλων των διαθέσιμων Συστημάτων, μπορούμε να σχεδιάσουμε κοινές δράσεις , που θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε τοπικής κοινωνίας.
Καθώς οι Δήμοι θα αποτελούν πλέον το κύριο πεδίο εφαρμογής του νέου μοντέλου ανακύκλωσης, θα μπορούν να επιλέξουν και τους τρόπους με τους οποίους θα συνδυαστούν, θα συνεργαστούν και θα συνυπάρξουν με τα διαφορετικά συστήματα διαχείρισης στην επικράτειά τους.
Ο ΕΟΑΝ δημιουργεί ένα νέο, διάφανο πλαίσιο λειτουργίας , με ισονομία και ξεκάθαρους κανόνες για όλους, που ενισχύει τον ανταγωνισμό. Επιπρόσθετα, σε συνεργασία με τους Δήμους και τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, θα οργανώσει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών με στόχο την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας στην υπόθεση της ανακύκλωσης, η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της.
Για όλα αυτά είναι απαραίτητη η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού εθνικού συστήματος ελέγχου, που θα εξασφαλίζει την επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης. Ο ΕΟΑΝ στηρίζει αυτή την προσπάθεια, τόσο στο επίπεδο του στρατηγικού σχεδιασμού, όσο και στον συντονισμό και την υποστήριξη της υλοποίησης των απαραίτητων δράσεων.
Με πνεύμα συνεργασίας, ευελιξία αλλά και ένα αποτελεσματικό και διάφανο θεσμικό πλαίσιο, η Ελλάδα μπορεί τα επόμενα χρόνια να κάνει το άλμα στην ανακύκλωση και να αποτελέσει τη θετική έκπληξη στην Ευρώπη. Με τον ΕΟΑΝ «επιταχυντή» και τους πολίτες στην «πρώτη γραμμή».
