Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των τεχνοβλαστών Spin-Off, ενίσχυση και δημιουργία Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας (T.T.Os), δημιουργία ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος 5ης γενιάς για τη λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο (TH2ORAX), δημιουργία εμβληματικής ερευνητικής δράσης για το Ελληνικό γενετικό υλικό (προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας), Εθνική Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση (2021-2027) και αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αυτοί είναι οι έξι βασικοί στόχοι για την έρευνα και την καινοτομικά στο άμεσο μέλλον, όπως τους απαρίθμησε ο υφυπουργός Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε προχθές η διαΝΕΟσις και το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤΕΚ).
Σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση, ο κ. Δήμας, έκανε μια συνοπτική παρουσίαση του έργου της κυβέρνησης στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στη χώρα μας, και ανέφερε τις τρεις βασικές προτεραιότητες που έχουν τεθεί και είναι α) η αποτελεσματική σύνδεση της έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, β) η αύξηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης στη χώρα και γ) η αποτελεσματικότερη σύνδεση του κατακερματισμένου οικοσυστήματος καινοτομίας.
Επίσης, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ επισήμανε πως παρεμβάσεις από το υπουργείο γίνονται σε τρία επίπεδα αυτά των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων σε συνεργασία με το υπουργείο παιδείας, των επιχειρήσεων που επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη, και του οικοσυστήματος καινοτομίας. Μέτρα όπως εξαίρεση των ερευνητών από το ενιαίο μισθολόγιο, η μείωση της γραφειοκρατίας, η επιτάχυνση των διαδικασιών, η υπογραφή συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η σύνδεση έξι ερευνητικών κέντρων και τεσσάρων πανεπιστημίων της χώρας για την έρευνα για την καταπολέμηση της πανδημίας, η βελτίωση των φορολογικών κινήτρων για την αύξηση δαπανών από τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη είναι, όπως ανάφερε, ορισμένες μόνο από τις παρεμβάσεις.
Επίσης, σημείωσε ότι «ξεκλειδώθηκε» η διαδικασία πρόσληψης 152 ερευνητών και προχωρά με όρους διαφάνειας, μέσω ΑΣΕΠ, η μεγαλύτερη ενίσχυση σε προσωπικό των ερευνητικών κέντρων της τελευταίας 15ετίας.
Στην εκδήλωση τοποθετήθηκαν, εκτός του υφυπουργού, ο Σπύρος Αρταβάνης Τσάκωνας, πρόεδρος ΕΣΕΤΕΚ – ομότιμος καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, ο ‘Αγγελος Τσακανίκας, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής Αξιολόγησης Συστημάτων Τεχνολογίας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας ΕΜΠ, ο Αρίστος Δοξιάδης, αντιπρόεδρος ΕΣΕΤΕΚ, μέλος του Advisory Board διαΝΕΟσις & Partner – Big Pi Ventures, ο Γεώργιος Νούνεσης, διευθυντής και πρόεδρος ΔΣ, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η Μυρτώ Παπαθάνου, partner, Metavallon VC, η Ζήνα Μαυροειδή, managing director, e-fresh.gr και ο Διονύσης Νικολάου, γενικός διευθυντής διαΝΕΟσις.
Ο κ. Αρταβάνης σημείωσε ότι «πρέπει να κάνουμε πολλά για να βοηθήσουμε τους ερευνητές μας και να χτίσουμε ένα σωστό πλαίσιο που θα μας βοηθήσει τελικά να είμαστε διεθνώς συναγωνίσιμοι. Δεν υπάρχει ελληνική επιστήμη και έρευνα, υπάρχει μόνο καλή έρευνα και όχι τόσο καλή έρευνα». Όπως εξήγησε ο κ. Αρταβάνης, το ΕΣΕΤΕΚ εφαρμόζει μία ρεαλιστική στρατηγική έρευνας και καινοτομίας με προτεραιότητες την εμπεριστατωμένη, διαφανή και υψίστης ερευνητικής στάθμης αξιολόγηση, την απλοποίηση της βαριάς γραφειοκρατίας για την έρευνα ποιότητας και τη μόνιμη επίλυση του προβλήματος της χρηματοδότησης και του κατακερματισμού των κεφαλαίων για την έρευνα.
Ο ‘Αγγελος Τσακανίκας, ανέφερε πως «η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν ένα σύστημα που διαπερνά όλες τις πολιτικές και τους κλάδους» και υπογράμμισε «Στόχος μας δεν είναι να γίνουμε μια χώρα χαμηλού κόστους, στόχος μας είναι να αναβαθμίσουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παράγουμε».
Στις νεοφυείς επιχειρήσεις πάμε καλά
Ο Αρίστος Δοξιάδης στη συνέχεια ανέφερε πως το οικοσύστημα της καινοτομίας στην Ελλάδα υστερεί σε όλα τα σημεία. Επισήμανε πως σε κανένα σημείο η Ελλάδα δεν βρίσκεται στο επίπεδο που βρίσκονται οι ανεπτυγμένες χώρες, υπάρχουν ωστόσο ορισμένα στα οποία, όπως είπε, είμαστε σε σχετικά καλό επίπεδο. «Στις νεοφυείς επιχειρήσεις πάμε σχετικά καλά» ανέφερε. Οι λόγοι που επισήμανε για την αύξηση του αριθμού νεοφυών επιχειρήσεων είναι η επιχειρηματική νοοτροπία η οποία υπάρχει στην Ελλάδα και τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία. Σύμφωνα με τον κ. Δοξιάδη, σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού είμαστε επίσης σε σχετικά καλό επίπεδο. Δεν διαθέτουμε έμπειρα στελέχη με πολυετή εμπειρία, πρόσθεσε, αλλά διαθέτουμε ανθρώπους με ταλέντο και καλές σπουδές. Επίσης, ανάφερε πως το ανθρώπινο δυναμικό της διασποράς είναι πολύ σημαντικός πόρος, καθώς και ότι οι επιδόσεις μας είναι αρκετά καλές στο πεδίο της εφαρμοσμένης έρευνας. Αναφερόμενος στα πολύ αδύναμα σημεία του οικοσυστήματος σημείωσε α) την αδυναμία μεταφοράς τεχνολογίας (από την έρευνα στις επιχειρήσεις), την έλλειψη βασικής έρευνα σε επίπεδο πραγματικής πρωτοπορίας και γ) τη μη απορρόφηση της καινοτομίας από τους οργανισμούς που θα μπορούσαν να το κάνουν (Δημόσιο και επιχειρηματικός τομέας).
Ο Γιώργος Νούνεσης κατά την τοποθέτησή του επικεντρώθηκε στη βασική έρευνα, στην οποία η χώρα μας σημειώνει πολύ καλές επιδόσεις αλλά, σημείωσε ότι θα μπορούσε να τα πάει πολύ καλύτερα.
Κατά τον κ. Νούνεση θα πρέπει να ανανεωθεί το ερευνητικό δυναμικό της χώρας, καθώς η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επιφέρει μια συστημική γήρανση. Το ερευνητικό οικοσύστημα της Ελλάδας, ανάφερε, χαρακτηρίζεται από ώριμες και πολύ ώριμες ηλικίες και τούτο είναι κάτι που πρέπει να πάψει, ενώ επίσης τόνισε πως επιβάλλεται η τακτική δημιουργία νέων θέσεων, καθώς και το ότι πρέπει να επιλυθεί το πρόβλημα της χρηματοδότησης, η οποία «πρέπει να είναι συστηματική». Το θέμα των λειτουργικών υποδομών και η πρόσβαση σε αυτές είναι επίσης κάτι που χαρακτήρισε πολύ κρίσιμο ζήτημα, καθώς και η διασύνδεση με τις ευρωπαϊκές υποδομές. Αναφορικά με τις ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, σημείωσε πως είναι ένα μεγάλο στοίχημα γιατί οι προσδοκίες για θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία είναι τεράστιες. Επισήμανε, δε, τα προγράμματα βιομηχανικών διδακτορικών και τα βιομηχανικά πάρκα ως παραδείγματα που συμβάλουν σημαντικά στη σύνδεση του ερευνητικού και του επιχειρηματικό κόσμου και δημιουργούν ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και περαιτέρω ανάπτυξης.
Στη συνέχεια η Μυρτώ Παπαθάνου σημείωσε πως ο αριθμός προτάσεων από ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια που υποβάλλονται προς χρηματοδότηση είναι ακόμα χαμηλός. Από τις συνολικά 2.500 προτάσεις που υποβλήθηκαν στην Metavallon VC, ανάφερε, μόνο οι 118 προέρχονται από ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια. Το πρόβλημα, όπως το περιέγραψε, οφείλεται α) στην αδυναμία μετασχηματισμού της τεχνολογίας σε εμπορεύσιμο προϊόν, πράγμα που θα μπορούσε να επιλυθεί με την εισαγωγή της συγκεκριμένης γνώσης στο κομμάτι της εκπαίδευσης, β) η αδυναμία αναγνώρισης της εμπορικής αξίας για τον πελάτη, πράγμα που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την εισαγωγή της έννοιας της επιχειρηματικότητας στη μαθησιακή διαδικασία, ακόμα και στις τεχνικές σχολές και γ) στο ότι κάθε ερευνητική ομάδα θα πρέπει να επικεντρώνεται ολοκληρωτικά σε ένα πρότζεκτ που υποβάλλεται προς χρηματοδότηση και να είναι πλήρως στελεχωμένη ώστε η ιδέα της να λειτουργήσει και σε επιχειρηματικό επίπεδο. Όπως ανέφερε, στην Ελλάδα οι περισσότεροι ερευνητές συμμετέχουν σε περισσότερα του ενός πρότζεκτ αναζητώντας χρηματοδότηση, με αποτέλεσμα να μην είναι αφοσιωμένοι στην επιτυχία ενός συγκεκριμένου και «αυτό είναι ένα μοντέλο που στα Venture Capitals δεν λειτουργεί».
Τέλος, η Ζήνα Μαυροειδή περιέγραψε πώς θα μπορούσε μια επιχείρηση να ενσωματώσει την καινοτομία στη λειτουργία της αλλά και πώς θα μπορούσαν να συνδεθούν επιτυχώς οι επιχειρήσεις με τον ερευνητικό κόσμο, με παραδείγματα από τη δική της επιχείρηση. Υπογράμμισε πως η καινοτομία προκύπτει από την ανάγκη κάλυψης μιας πραγματικής επιχειρηματικής ανάγκης και πως το αποτέλεσμά της πρέπει να είναι απτό και λειτουργικό. Αναφορικά με τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα, ανέφερε πως η όποια ιδέα ή εφεύρεση πρέπει να είναι πρακτική και εμπορική. Πρέπει, είπε, ουσιαστικά να μπορεί να μετασχηματιστεί σε προϊόν με εμπορική αξία. Κατά τη γνώμη της, ο προσανατολισμός της ακαδημαϊκής κοινότητας θα πρέπει να είναι και σε αυτήν την κατεύθυνση. Κλείνοντας την τοποθέτησή της, ανέφερε πως η αφετηρία αναζήτησης και αξιοποίησης της καινοτομίας για την επιχείρηση είναι το πρόβλημα και η ανάγκη επίλυσής του και πως η διαδικασία σύνδεσης της έρευνας με την επιχειρηματικότητα ίσως να ήταν πιο αποτελεσματική αν η επιχειρηματική κοινότητα έθετε τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και χρήζουν επίλυσης στην ερευνητική κοινότητα. Κλείνοντας, ο Διονύσης Νικολάου τόνισε πως είναι βασικό να γίνει κατανοητό το τι ακριβώς σημαίνει έρευνα, τι καινοτομία και πώς συνδέονται οι δύο αυτές έννοιες, οι οποίες όταν ενωθούν με την επιχειρηματικότητα θα ενισχύσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Αυτή, τόνισε, είναι και η απάντηση στο στρεβλό παραγωγικό μοντέλο που χαρακτηρίζει τη χώρα μας και εμποδίζει την ανάπτυξή της.
