Στον πατριωτισμό μερικών πολιτών και μιας Μ.Κ.Ο. μπορεί να ελπίζει η Σαντορίνη για ένα πιο καθαρό περιβάλλον για τους κατοίκους της αλλά και για τους καλοκαιρινούς επισκέπτες που αποφασίζουν να ταξιδέψουν χιλιάδες μίλια για να θαυμάσουν τις μοναδικές φυσικές της ομορφιές όταν οι αρμόδιοι κλείνουν τα αυτιά τους και τα μάτια τους στο πρόβλημα, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από την ανεξέλεγκτη χρήση της χωματερής στην καλντέρα.
Ο Συνήγορος του Πολίτη που ασχολήθηκε με την υπόθεση διαπίστωσε μεταξύ άλλων ότι η έκταση της καλντέρας, αν και έχει χαρακτηριστεί ως «Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους», δεν έχει κηρυχθεί ως προστατευόμενο τοπίο με βάση τις διατάξεις του ν. 1650/86, ως ισχύει, ενώ κάτι τέτοιο είναι εφικτό δεδομένου ότι αποτελεί ηφαιστειακό γεώτοπο παγκοσμίου ενδιαφέροντος.
Όμως το ανθρώπινο χέρι και κυρίως η Δημοτική Αρχή του σήμερα και τους χθες , δεν γνωρίζει τίποτα για όσα γίνονται με τη χωματερή της Σαντορίνης και την ίδια στιγμή ο εγχώριος τουρισμός προβάλει τη Σαντορίνη ως ένα από τα διαμάντια της στη διεθνή τουριστική αγορά για την προσέλκυση επισκεπτών.
Το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη
Διαπιστώνει σοβαρές παραβάσεις σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων στη Σαντορίνη Σοβαρά προβλήματα σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων στη Σαντορίνη (Θήρα).
Η Ανεξάρτητη Αρχή προχωρησε σε ενδελεχή έρευνα κατόπιν αναφορών πολιτών σχετικά με την παράλειψη διακοπής λειτουργίας και τη μη αποκατάσταση του Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ), την παράλειψη δημιουργίας μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων και τελικού χώρου διάθεσης, αλλά και τη λειτουργία του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) που έχει εγκατασταθεί στο νησί.
Ο Συνήγορος του Πολίτη διερεύνησε το θεσμικό πλαίσιο, συμμετείχε σε συσκέψεις με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους φορείς, πραγματοποίησε αυτοψία και απεύθυνε έγγραφα ερωτήματα προς τη διοίκηση, ζητώντας την άμεση αντιμετώπιση του θέματος με τη λήψη κατάλληλων μέτρων.
Τα ζητήματα, δυστυχώς, υφίστανται ακόμη διακυβεύοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:
Δεν έχουν εφαρμοστεί οι προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ Ν. Αιγαίου όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων στη νήσο Θήρα ως προς:
α) τη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων,
β) την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση του ΧΑΔΑ και
γ) όσα προβλέπονταν για το μεταβατικό στάδιο μέχρι την ολοκλήρωση των έργων.
Το μείζον ζήτημα είναι αυτό της εγκατάστασης και λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) και Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ), ώστε να καταστεί δυνατή η παύση λειτουργίας και η αποκατάσταση του ΧΑΔΑ.
Η προτεινόμενη δεματοποίηση των αποβλήτων, κατά τις διαπιστώσεις της Αρχής, έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική και συχνά επιβαρυντική για το περιβάλλον.
Αντίστοιχα, η επιλογή του μέτρου της κήρυξης μια περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ως εκ τούτου η δυνατότητα μεταφοράς των απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ άλλης περιφερειακής ενότητας, τείνει να γίνει μόνιμη και να αποτελέσει μια στρεβλή μέθοδο διαχείρισης των αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας.
Δεν έχουν, ακόμα, παρακρατηθεί τα πρόστιμα που επιβάλλονται από το ΔΕΕ για τους ενεργούς ΧΑΔΑ από τους Δήμους που όφειλαν να τους έχουν αποκαταστήσει, με αποτέλεσμα η Τοπική Αυτοδιοίκηση να μην έχει υποστεί τις οικονομικές συνέπειες που επιφέρει η μη διακοπή λειτουργίας της χωματερής.
Από τους ελέγχους των αρμοδίων υπηρεσιών προκύπτει ότι δημιουργούνται οχληρές καταστάσεις για τους περιοίκους κατά τη λειτουργία του ΚΔΑΥ.
Καταστρατηγεί το σύνολο των σχεδιασμών και θεσμικών προσεγγίσεων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων η ανοχή απόρριψης του υπολείμματος που προκύπτει από τη διαχείριση των ανακυκλώσιμων του ΚΔΑΥ, στον ΧΑΔΑ της νήσου.
Η διάθεση του υπολείμματος στον ΧΑΔΑ της νήσου, κατά την άποψη της Αρχής, θέτει ζητήματα ως προς τη σύννομη λειτουργία του ΚΔΑΥ, δεδομένου ότι δεν τηρούνται οι όροι που έχουν τεθεί.
Ο Δήμος Σαντορίνης επέλεξε αρχαιολογικό χώρο να τον κάνει χωματερή
Συγκεκριμένα, η Ανεξάρτητη Αρχή δέχτηκε αναφορά από την ΜΚΟ «…» σχετικά µε την ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων (Αστικά Στερεά Απόβλητα – ΑΣΑ και Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων -ΑΕΚΚ) σε θέση στην καλντέρα της Σαντορίνης και την εγκατάσταση Οργανωµένης Εγκατάστασης ∆ιαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕ∆Α).
Τα προβλήµατα, µέχρι σήµερα δεν έχουν επιλυθεί από τη διοίκηση µε αποτέλεσµα τη µη τήρηση του Περιφερειακού Σχεδιασµού ∆ιαχείρισης Αποβλήτων και την έντονη περιβαλλοντική υποβάθµιση της νήσου, ιδίως από την κατ’ εξακολούθηση εναπόθεση των αποβλήτων στη χωµατερή που έχει δηµιουργηθεί
Ο ∆ήµος Σαντορίνης είχε επιλέξει, κατόπιν ανάθεσης σχετικών µελετών, ως χώρο για την εγκατάσταση ΟΕ∆Α τη θέση των ορυχείων Μεταξά.
Επισηµαίνεται ότι η θέση των ορυχείων Μεταξά έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος µε την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ21/30797/1303/5-11-88. Σύµφωνα µε το υπ’ αριθµ. πρωτ.: 117408/1557/11.10.17 έγγραφο της ∆/νσης ΠΕΧΩ Κυκλάδων τόσο η θέση του ΧΑ∆Α όσο και η προτεινόµενη εγκατάσταση ΟΕ∆Α δεν εντάσσονται εντός του προστατευόµενου δικτύου Natura µε κωδικό GR42200003. Επίσης, στο υπ’ αριθµ. πρωτ.: 412/17.03.15 έγγραφο της Υπηρεσίας ∆όµησης Θήρας αναφέρεται ότι ο χώρος στον οποίο σκοπείται να γίνει η εγκατάσταση βρίσκεται σε απόσταση µεγαλύτερη των 500 µέτρων από τα πολεοδοµικά όρια οικισµών Μεγαλοχωρίου και Ακρωτηρίου ∆ήµου Θήρας.
Νίκος Θεοδωρόπουλος
