Γιώργος Παπακωνσταντίνου
Αυξημένα ήταν τα έσοδα του ομίλου Prodea Investments από μισθώματα το 2023 καθώς ανήλθαν σε 165,2 εκατ. έναντι 149,7 εκατ. το 2022 (αύξηση 10,3%). Η αύξηση αυτή έρχεται κυρίως ως αποτέλεσμα της ωρίμανσης των έργων ανάπτυξης, των νέων επενδύσεων σε ακίνητα εισοδήματος και των νέων εκμισθώσεων στο πλαίσιο της επενδυτικής στρατηγικής που υλοποιεί η εταιρεία με στόχο τη βελτιστοποίηση τόσο της σύνθεσης του επενδυτικού χαρτοφυλακίου όσο και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ακινήτων με βασικό πυλώνα ανάπτυξης τις αρχές της αειφορίας. H εύλογη αξία των ακινήτων υπό διαχείριση της ΑΕΕΑΠ ανήλθε σε 2,717,3 δις. έναντι 2,796,4 δις ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2022. Η μεταβολή οφείλεται στις πωλήσεις που πραγματοποίησε ο όμιλος εντός της χρήσης 2023. Η Εσωτερική Αξία (NAV) του Ομίλου την 31η Δεκεμβρίου 2023 ανήλθε σε 1,505,8 δις. ή 5,89 ευρώ ανά μετοχή έναντι 1,475,2 δις. και 5,77 ευρώ ανά μετοχή αντίστοιχα την 31η Δεκεμβρίου 2022 σημειώνοντας αύξηση 2,1%. Εντός του 2023 ο όμιλος προέβη σε συμφωνίες για την πώληση ακινήτων (άμεσα ή έμμεσα) έναντι συνολικού τιμήματος 274,3 εκατ. ευρώ, ενώ εντός του 2023 ο όμιλος ολοκλήρωσε την απόκτηση ακινήτων (άμεσα ή έμμεσα) συνολικής αξίας 45,5 εκατ. ευρώ.
O κύκλος εργασιών του ομίλου ανήλθε σε 168,9 εκατ. έναντι 186,9 εκατ. τη χρήση 2022. Στον κύκλο εργασιών της χρήσης 2022 περιλαμβάνονται μη επαναλαμβανόμενα έσοδα από πώληση αποθεμάτων ακινήτων ποσού 36,4 εκατ. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων, αναπροσαρμογής αξίας των ακινήτων και λοιπών μη επαναλαμβανόμενων κονδυλίων (Adjusted EBITDA) ανήλθαν σε 222,5 εκατ. το 2023 έναντι 116,3 εκατ. το 2022.
Τα κέρδη της χρήσης 2023 επηρεάστηκαν σημαντικά από την αύξηση των χρηματοοικονομικών εξόδων (ως απόρροια της αύξησης του Euribor) και της αύξησης του φόρου ΑΕΕΑΠ (λόγω της σύνδεσης του με το Επιτόκιο αναφοράς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). Ο όμιλος, προκειμένου να περιορίσει τις επιπτώσεις την αύξησης του Euribor, έχει συνάψει συμβάσεις αντιστάθμισης επιτοκιακού κινδύνου για ποσό 925 εκατ. Το τρέχον ποσοστό των δανειακών κεφαλαίων του Ομίλου με όρους σταθερού επιτοκίου ή για τα οποία έχουν συναφθεί συμβάσεις αντιστάθμισης επιτοκιακού κινδύνου ανέρχεται σε 93,0%. Επιπλέον, ο όμιλος, στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης της δανειακής του διάρθρωσης, προέβη σε τροποποιήσεις δανειακών συμβάσεων επιτυγχάνοντας την μείωση των περιθωρίων δανεισμού. Το τρέχον μέσο σταθμισμένο περιθώριο των δανειακών υποχρεώσεων του Ομίλου ανέρχεται σε 2,35%.
Η εικόνα στο real estate και οι προοπτικές
Όπως αναφέρεται στην ετήσια οικονομική έκθεση, η Διοίκηση της ΑΕΕΑΠ πάντα αξιολογεί τη βέλτιστη διαχείριση των ακινήτων του χαρτοφυλακίου του Ομίλου, συμπεριλαμβανομένων επιλεκτικών πωλήσεων αν οι συνθήκες της αγοράς είναι οι κατάλληλες. Η εταιρεία συνεχίζει το επενδυτικό της πρόγραμμα με βασική στρατηγική της να είναι η αλλαγή τόσο της σύνθεσης του επενδυτικού χαρτοφυλακίου (με έμφαση στα αειφόρα ακίνητα, τις εμπορικές αποθήκες, τον ξενοδοχειακό κλάδο και, επιλεκτικά, στον κλάδο της κατοικίας) όσο και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ακινήτων.
Βασικός πυλώνας της στρατηγικής της Εταιρείας είναι η υιοθέτηση κανόνων και βέλτιστων πρακτικών σύμφωνα με τις αρχές της Αειφορίας (Environment – Society – Governance, «ESG») στη συνολική της λειτουργία. Στο πλαίσιο αυτό, στον κλάδο των γραφείων, που αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό των επενδύσεών μας, λαμβάνεται υπ’ όψιν τόσο η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος όσο και η διασφάλιση της υγείας και ευεξίας των χρηστών με σύγχρονο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό που πληροί τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές στον τομέα της υγειονομικής ασφάλειας. Ακίνητα με αντίστοιχες προδιαγραφές δεν υπάρχουν έτοιμα στην αγορά οπότε η εταιρεία είτε αναπτύσσει η ίδια τα ακίνητα (ενδεικτικά το βιοκλιματικό κτήριο γραφείων eLement επί της οδού Φραγκοκκλησιάς στο Μαρούσι το οποίο είναι πιστοποιημένο κατά LEED Platinum), είτε συνεργάζεται με developers μέσω συμμετοχής σε κοινοπραξίες ή με την σύναψη προσυμφώνων για την απόκτηση ακινήτων αφού έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή τους. Σημειώνεται ότι η Prodea έχει ενταχθεί στο σύστημα έρευνας και αξιολόγησης του ιδρύματος Global Real Estate Sustainability Benchmark («GRESB»), το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση των αξιών μέσω της αξιολόγησης και της προώθησης των πρακτικών αειφορίας.
Από πλευράς σύνθεσης του χαρτοφυλακίου, η ΑΕΕΑΠ εστιάζει στην αύξηση των επενδύσεων στον κλάδο των εμπορικών αποθηκών (logistics), ένα στρατηγικό κλάδο ανάπτυξης της χώρας μας λαμβανομένης υπόψιν της κομβικής γεωγραφικής θέσης της. Στρατηγική της Εταιρείας είναι η απόκτηση εμπορικών αποθηκών σύγχρονων προδιαγραφών, οι οποίες, όπως και στην περίπτωση των γραφείων, ανωτέρω, δεν είναι άμεσα διαθέσιμες και απαιτείται χρόνος για την ωρίμανσή τους, ο οποίος κυμαίνεται μεταξύ εννέα και δώδεκα μηνών.
Αναφορικά με τις επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο, η Εταιρεία δραστηριοποιείται στον χώρο του πολυτελών resorts σε Ελλάδα και Κύπρο μέσω της συμμετοχής της στην «MHV Mediterranean Hospitality Venture Plc» και με απευθείας επιλεκτικές επενδύσεις στις υπόλοιπες κατηγορίες ξενοδοχειακών μονάδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δεδομένου ότι ο ξενοδοχειακός κλάδος στη γεωγραφική περιοχή που δραστηριοποιείται ο Όμιλος θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστική επένδυση, η Εταιρεία ενισχύει την παρουσία της στον εν λόγω κλάδο αποκτώντας, στις αρχές 2024, πλειοψηφικό ποσοστό και έλεγχο της MHV που αποτελεί πλέον το κύριο επενδυτικό της όχημα για επενδύσεις σε ξενοδοχειακά ακίνητα. Η Prodra φιλοδοξεί να καταστήσει την MHV την κορυφαία εταιρεία φιλοξενίας υψηλών προδιαγραφών στη Νότια Ευρώπη και να προσφέρει για πρώτη φορά την ευκαιρία στους επενδυτές, μέσω της εταιρείας που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτόν τον συναρπαστικό και ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο.
Στις αρχές 2024 η PRODEA Investments απέκτησε πλειοψηφικό ποσοστό και έλεγχο της εταιρείας MHV Mediterranean Hospitality Venture Plc («MHV») που αποτελεί πλέον το κύριο επενδυτικό όχημα για επενδύσεις σε ξενοδοχειακά ακίνητα, έναντι τιμήματος 254 εκατ. Η εν λόγω απόκτηση ενισχύει σημαντικά την παρουσία της PRODEA Investments στον ξενοδοχειακό κλάδο, συμβάλλοντας στην σημαντική αύξηση του μεγέθους του χαρτοφυλακίου της σε ακίνητη περιουσία στον τομέα της φιλοξενίας. Εκμεταλλευόμενη την εμπειρία και εξειδίκευση της MHV στον ξενοδοχειακό κλάδο και τις συνέργειες που θα προκύψουν, στις υφιστάμενες και μελλοντικές ξενοδοχειακές μονάδες της, η PRODEA Investments φιλοδοξεί να καταστήσει την MHV την κορυφαία εταιρεία φιλοξενίας υψηλών προδιαγραφών στη Νότια Ευρώπη.
Η στόχευση
Η Διοίκηση επιδιώκει τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των επενδύσεων της εταιρείας και του Ομίλου μέσα από ενεργή διαχείριση του χαρτοφυλακίου και δημιουργία υπεραξίας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η προαναφερθείσα προσπάθεια βελτιστοποίησης της σύνθεσης του χαρτοφυλακίου (συμπεριλαμβανομένων πωλήσεων ώριμων ή μη στρατηγικών ακινήτων ή χαρτοφυλακίων ακινήτων σε όλες τις χώρες που δραστηριοποιείται ο Όμιλος), η απόκτηση και / ή ανάπτυξη σύγχρονων κτηρίων, η αλλαγή χρήσης και / ή ανακαίνιση ώριμων ακινήτων, η εκμίσθωση κενών χώρων κ.λπ. Αυτές οι ενέργειες απαιτούν ένα διάστημα ωρίμανσης, με τα συνεπαγόμενα έξοδα (σχετιζόμενα με ακίνητα και χρηματοοικονομικά), προκειμένου να αποδώσουν νέα έσοδα στον Όμιλο. Ήδη τα πρώτα έργα ανάπτυξης έχουν ολοκληρωθεί και σταδιακά ολοκληρώνονται και άλλα με αποτέλεσμα την αύξηση των εσόδων από μισθώματα και τη βελτίωση της κερδοφορίας στις επόμενες χρήσεις.
