Το ΥΠΕΝ φτιάχνει Υπουργική Υπηρεσία Δόμησης!

Ανοίγουμε και σας περιμένουμε….

Αυτό περίπου λέει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ σε επενδυτές και άλλους ενδιαφερόμενους, αφού γα πρώτη φορά στα χρονικά συγκροτεί κεντρική υπηρεσία δόμησης στο Υπουργείο που υπάγεται… ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ στον Υπουργό!

Η απείρου κάλους έμπνευση που κατατίθεται με τροπολογία μαθαίνουμε ότι αποτελεί πρωτοβουλία του Υφυπουργού Δημήτρη Οικονόμου αλλά καθώς εκείνος δεν έχει καμία νομοθετική πρωτοβουλία, φέρει την υπογραφή του Κωστή Χατζηδάκη.

Ίσως η έλλειψη (νομοθετικών και άλλων) αρμοδιοτήτων ενέπνευσε τα (υφ)υπουργικα γραφεία, καθώς η μεγάλη μεταρρύθμιση που έρχεται με αυτή τη διάταξη αφορά την μεταβίβαση εξουσίας στον Υπουργό (υφυπουργό και όποιον άλλον θέλει ο Υπουργός…) να υπογράφει όσα υπογράφουν οι υπάλληλοι του δημοσίου ή παλαιότερα οι δήμαρχοι και οι κοινοτάρχες, που έβγαζαν και άδειες οικοδομής για μονόροφα κτίρια και περιφράξεις…

Από δήμαρχος, κλητήρας, ο Υπουργός…

Τί θα λέει η τροπολογία του ΥΠΕΝ για την ΚΥΔΟΜ

Σύμφωνα με πληροφορίες του economix.gr η τροπολογία του ΥΠΕΝ που οσονούπω κατατίθεται (αν δεν έχει κατατεθεί ήδη την ώρα που διαβάζετε αυτό το ρεπορτάζ…) για το θέμα μιας κεντρικής υπηρεσίας δόμησης, με «εφετειακά» χαρακτηριστικά και όρους παράκαμψης των άλλων υπηρεσιών, θα έχει λίγο – πολύ το εξής περιεχόμενο:

Καταρχήν θα συσταθεί στο ΥΠΕΝ η ονομαζόμενη «Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης (Κ.Υ.ΔΟΜ.)». Μάλιστα, σύμφωνα με τους εμπνευστές της διάταξης αυτή η νέα υπηρεσία «υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας».

Στην τροπολογία προβλέπεται ότι η ΚΥΔΟΜ θα ασκεί τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών δόμησης (ΥΔΟΜ) των ΟΤΑ (και των άλλων υπηρεσιών) και κυρίως θα ασχολείται με την έκδοση προέγκρισης οικοδομικής αδείας ή αναθεώρησης οικοδομικής άδειας, στις εξής περιπτώσεις:

1. οικοδομικών εργασιών που γίνονται στο πλαίσιο στρατηγικών επενδύσεων ή επενδύσεων που χρηματοδοτούνται εν όλω ή εν μέρει από ευρωπαϊκούς πόρους αξίας τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ ή που αφορούν σε κτίρια άνω των τριών χιλιάδων (3000) τ.μ.,
2. αν η προέγκριση ή η οικοδομική άδεια ή η αναθεώρηση αυτής δεν έχει εκδοθεί από την αρμόδια Υ.ΔΟΜ. μετά την πάροδο τριών (3) μηνών, υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις που ορίζει η απόφαση του τελευταίου εδαφίου.

Εδώ είναι το ζουμί….

Η νέα υπηρεσία θα μπορεί να αντικαθιστά κάθε υπηρεσία δόμησης ανά τη χώρα αν δεν έχει αυτή αταποκριθεί στα αιτήματα κάθε ενδιαφερομένου εντός 3 μηνών! Και θα μπορεί να αναλαμβάνει εξαρχής κάθε οικοδομική άδεια (προέγκριση που είναι το βασικό στάδιο ή αναθεώρηση…) για κάθε σχεδόν έργο με σημασία!

Για παράδειγμα, έτσι για να καταλαβαίνουμε: η Πολεοδομία της Αθήνας θα μπορεί να μην έχει καν γνώση για τις εργασίες που γίνονται στη Βουλή των Ελλήνων, αν επιλέξει ο ιδιώτης μηχανικός που υποβάλλει την αίτηση αδείας να απευθυνθεί στο ΥΠΕΝ! Και για να το κάνουμε ακόμη καλύτερο παράδειγμα: η Πολεοδομία της Θεσσαλονίκης δεν θα λάβει γνώση για καμία εργασία σε κτίριο της νέας ΔΕΘ που αναπλάθεται με Ειδικό Χωρικό Σχέδιο από το ΥΠΕΝ! Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει!

Βέβαια το πρόβλημα κυρίως θα είναι σε άλλα, ιδιωτικά κτίρια και έργα, αλλά ας μην τα βγάλουμε όλα στη φόρα από τώρα… Όσοι έχουν φθάσειψ στην ανάγνωση μέχρι εδώ καταλαβαίνουν….

Θυμίζουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, ότι αυτή καθεαυτή η έκδοση αδειών δόμησης ήδη γίνεται σε κάποιες περιπτώσεις απευθείας από μηχανικό, ενώ με το νομοσχέδιο η πρακτική αυτή γενικεύεται σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες αδειών δόμησης.

Α, και να μη ξεχάσουμε: μαζί με την αίτηση να αναλάβει το ΥΠΕΝ την υπόθεσή σας (που θυμίζει το «περάστε διά υπόθεσίν σας» σε αλήστου μνήμης εποχές…) θα πρέπει να πληρώσετε και παράβολο που δεν μας λέει ακόμη το ΥΠΕΝ πόσο θα είναι ούτε – κυρίως – για τι και πως θα χρησιμοποιείται (μήπως για μπόνους σε ορισμένους;;;;).

Τι υποστηρίζει το ΥΠΕΝ

Το Υπουργείο βάζει μπροστά την ανάγκη επιτάχυνσης επενδύσεων, τις αυξημένες ανάγκες ενόψει ΕΣΠΑ-Ταμείου Ανάκαμψης, τις υποστελεχωμενες υπηρεσίες δόμησης, και χίλια δύο άλλα θέματα που θα μπορούσε να λύσει αλλιώς… Σε κάθε περίπτωση θα προβλέπεται Υπουργική απόφαση για τις λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης και εκεί θα υπάρχουν και ορισμένοι σκελετοί που θα αποκαλυφθούν, μάλλον…. Πάντως το Υπουργείο ξεχνά να αναφέρει σε αυτά τα επιχειρήματα την υποστελέχωση της κεντρικής του υπηρεσίας, ούτε μεριμνά για νέες θέσεις εργασίας ή αποσπάσεις για τη νέα υπηρεσία…

Επίσης το Υπουργείο τονίζει – και μένει να δούμε αν θα αποτυπώνεται στη διάταξη – η προσαρμογή της πρωτοβουλίας για νέα υπηρεσία στις διατάξεις του νόμου για το επιτελικό κράτος. Βέβαια δεν λέει πουθενά και τίποτε το Υπουργείο για το διοικητικό δίκαιο εν γένει, για το Σύνταγμα ή για άλλες διατάξεις του επιτελικού κράτους, όπως τις αρχές καλής νομοθέτησης, τις διατάξεις για τη συγκρότηση της κεντρικής διοίκησης και άλλα πολλά που ξεχνούν οι εμπνευστές αυτού του επιχειρήματος που μοιάζει μάλλον ως εσωκομματικός ελιγμός προς τη γενική Γραμματεία της κυβέρνησης για να τη δεχτεί…

2. Η σύσταση της Κ.Υ.ΔΟΜ. ως οργανικής μονάδας και η ένταξή της στην ιεραρχική δομή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4622/2019 (Α’ 133).

Πολιτικά και συνταγματικά προβλήματα

Δημιουργούνται ορισμένες απορίες, πράγματι, με τις κινήσεις του ΥΠΕΝ…

Γιατί άραγε δεν κατατέθηκε η διάταξη με το νομοσχέδιο κανονικά στη Βουλή πριν μία εβδομάδα και έρχεται τώρα ως τροπολογία; Ο κ. Οικονόμου είχε αναφερθεί σε αυτό προ μηνός περίπου σε δημοσιογράφους. Γιατί επέλεξε το ΥΠΕΝ να προσβάλλει τους βουλευτές και την κοινωνία φέρνοντας μια ρύθμιση που είχε έτοιμη ως τροπολογία; Για να συζητηθεί λιγότερο, μάλλον, γιατί κάτι φοβούνται και δεν το ομολογούν. Και κυρίως, προφανώς, για να μην την έχουν υπόψιν τους οι φορείς. Άραγε τι ήθελε να αποφύγει με αυτές τις μεθοδεύσεις το ΥΠΕΝ;

Δημιουργούνται όμως και συνταγματικά ερωτηματικά… Για παράδειγμα, κατά πόσον προΐσταται νόμιμα των υπηρεσιών (της συγκεκριμένης κεντρικής υπηρεσίας δόμησης) ο ίδιος ο Υπουργός; Θα εντέλει απευθείας την υπηρεσία για έκδοση μιας συνηθισμένης ατομικής διοικητικής πράξης ένα μέλος της κυβέρνησης και του υπουργικού συμβουλίου; Τί δικαιώματα άμυνας και ποις δικλείδες ασφαλείας υπάρχουν για έναν απλό δημόσιο υπάλληλο να αντιταχθεί σε έναν υπουργό που προΐσταται απευθείας της υπηρεσίας του; Και ποια ευθύνη θα έχει αυτός ο Υπουργός, με τις διατάξεις περί ευθύνης υπουργών (ή και βουλευτικής ασυλίας, αν είναι κοινοβουλευτικός), είτε για έκδοση μη νόμιμης αδείας είτε για καθυστέρηση έκδοσης, όταν δεν υπόκειται ο ίδιος στον  δικαστικό έλεγχο; 

Και φυσικά, δημιουργούνται και άλλα, πιο σκοτεινά, ερωτηματικά… Γιατί χρειάζεται τώρα μια τέτοια υπηρεσία; Αφού ήδη η νομοθεσία προβλέπει ειδικές υπηρεσίες δόμησης για τις μεγάλες επενδύσεις… Το είπε και ο ίδιος ο κ. Οικονόμου… Η πιάτσα βοά για εξυπηρέτηση της επένδυσης στο Ελληνικό. Όμως υπάρχει ήδη υπηρεσία δόμησης στο Γραφείο Ελληνικού (Υπουργείο Ανάπτυξης-Οικονομικών). Τώρα αν και πως θα υπογράψει κάποιος υπάλληλος το πώς θεμελιώνει μια στατική μελέτη την καταλληλότητα μιας λύσης ουρανοξύστη, με βάση τις διατάξεις για τα ψηλά κτίρια που αποκαλύψαμε, είναι άγνωστο, καθώς δεν υπάρχει εμπειρία στα ψηλά κτίρια στη χώρα. Και ίσως για αυτό εν τέλει να θέλει υπηρεσία δόμησης στο γραφείο υπουργού το ΥΠΕΝ: για να λειτουργεί «εφετειακά» όπως λένε κύκλοι που γνωρίζουν και να λύνει (διοικητικά και δεσμευτικά για τους άλλους) τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διάφοροι στις άλλες υπηρεσίες δόμησης… Δηλαδή, όπως είπαμε στην αρχή, «ανοίγουμε και σας περιμένουμε». Με το ιστορικό διαφθοράς που έχουν σε όλες τις μελέτες οι παλιές πολεοδομίες, ελπίζουμε η νέα υπηρεσία έμπνευσης ΥΠΕΝ να λειτουργεί όντως με το αζημίωτο για τους ενδιαφερόμενους….

Μια κρυφή αλήθεια

Αλήθεια, θα ρωτήσετε, δεν έχει κάποια κεντρική υπηρεσία δόμησης το ΥΠΕΝ; 

Φυσικά και έχει είναι η απάντηση και μπορεί να βγάλει και άδειες… Είναι η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων (η οποία καλείται να εφαρμόσει σχεδόν το μισό νομοσχέδιο) και η οποία ξεδοντιάζεται με τη συγκεκριμένη διάταξη. Η ΔΟΑΚΑ έχει ήδη εκδώσει πολλές, για παράδειγμα θυμόμαστε το λαμπρό αρχιτεκτονικό κτίριο του ομίλου Αγγελικούση, πίσω από το Ωνάσειο, όπως φεύγεις από το ΚΠΙΣΝ, που χτίστηκε με άδεια της ΔΟΑΚΑ που αποτελεί υπηρεσία του ΥΠΕΝ… Η οποία ιδρύθηκε με τις αλλαγές που έφερε η κυβέρνηση Σαμαρά το 2014, με εμπενυστή τον Κυριάκο Μητσοτάκη και υλοποιητές στο ΥΠΕΝ τον Γιάννη Μανιάτη (που την ίδρυσε και τη στελέχωσε), τον Σταύρο Καλαφάτη και τον Νίκο Ταγαρά (που την λειτούργησαν). Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΤΕΕ, περίπου 50 κτίρια έχουν κτιστεί με έγκριση της ΔΟΑΚΑ

Αλλά η υπηρεσία αυτή είναι πλήρως λειτουργική εντός της διοίκησης, με ιεραρχία και τις γνωστές δικλείδες: υπάγεται σε Γενικό Διευθυντή, σε γενικό γραμματέα κλπ. Ασχέτως αν όλες οι πολιτικές ηγεσίες την φρόντιζαν και αυτή φρόντιζε αντιστοίχως… Άρα γιατί χρειάζεται η νέα υπηρεσία; 

Η μόνη λογική ερμηνεία  είναι μία: για να αποκτήσει ρόλο «Πυθίας» και αυθεντικού ερμηνευτή της πολεοδομικής πρακτικής ο Υπουργός και για να έχει δικό του αποκλειστικά «στρατό» μια ολόκληρη υπηρεσία. Το αν θα κάνει με αυτόν τον τρόπο εξυπηρετήσεις ή «εξυπηρετήσεις» μένει να φανεί στην πράξη… Πάντως, αν τυχόν η υπαγωγή στον Υπουργό έλυνε πραγματικά τα προβλήματα και δεν ήταν απλά θέμα επιρροής, τότε η Επιθεώρηση Περιβάλλοντος (που ασχολείται με όλα τα δύσκολα θέματα) θα είχε λυμένο το πρόβλημά της διότι υπάγεται και αυτή στον Υπουργό – ασχέτως αν ο Κωστής Χατζηδάκης την έχει μεταφέρει στον γενικό του…

Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι εκτός από τις 170 περίπου ΥΔΟΜ που υπάρχουν στη χώρα (και το ΥΠΕΣ φιλοδοξεί να κάνει 325 τουλάχιστον στον επόμενο χρόνο, χωρίς να γνωρίζουμε πού θα βρει τους υπαλλήλους…) υπάρχουν και ορισμένες ακόμη ειδικές υπηρεσίες δόμησης. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία από το σύστημα e-adeies που εξέδωσε το ΤΕΕ τον Μάιο φέτος, μέσα σε 1,5 χρόνο, έχουν εκδοθεί συνολικά πάνω από 100 χιλιάδες οικοδομικές άδειες, από τις οποίες οι ειδικές υπηρεσίες δόμησης έχουν εκδώσει τις εξής: