Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα ελληνικό καθεστώς ενισχύσεων ύψους 1 δισ. ευρώ για τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται λόγω της έξαρσης του κορονοϊού. Το καθεστώς εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο ενέκρινε η Επιτροπή στις 19 Μαρτίου 2020 και τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2020.
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε τα εξής: «Το παρόν ελληνικό καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών ύψους 1 δισ. ευρώ θα συμβάλει στην εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο λόγω της έξαρσης του κορονοϊού θα συνεχίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης και μετά το τέλος της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσει τη δυνατότητα εφαρμογής εθνικών μέτρων στήριξης με συντονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. »
Το ελληνικό μέτρο στήριξης
Η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή ένα καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών, εκτιμώμενου ύψους 1 δισ. ευρώ βάσει του προσωρινού πλαισίου, για να στηρίξει τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την έξαρση του κορονοϊού.
Το καθεστώς είναι ανοικτό σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς και εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Απευθύνεται σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προσωρινές οικονομικές δυσκολίες λόγω της έξαρσης του κορονοϊού, όπως αποδεικνύεται από τη σημαντική μείωση της δραστηριότητάς τους. Το καθεστώς θα συμβάλει στην εξασφάλιση διαθέσιμης ρευστότητας στην αγορά, για να αντιμετωπιστεί η ζημία που προκλήθηκε από την έξαρση της νόσου και για να διατηρηθεί η συνέχεια της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια και μετά την έξαρση της νόσου.
Οι επιστρεπτέες προκαταβολές θα εκταμιεύονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) απευθείας στις επιχειρήσεις, χωρίς τη διαμεσολάβηση των τραπεζών. Η στήριξη στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος θα χορηγείται έως τις 30 Ιουνίου 2020.
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το ελληνικό μέτρο συνάδει με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Ειδικότερα: i) το καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών περιορίζεται μόνο στις φερέγγυες επιχειρήσεις, ii) οι επιστρεπτέες προκαταβολές θα χορηγούνται έως τον Ιούνιο του 2020, iii) το μέτρο είναι αναλογικό για την αντιμετώπιση των συνεπειών της σοβαρής διαταραχής που προκαλείται από την έξαρση του κορονοϊού και (iv) τα ποσά της ενίσχυσης δεν υπερβαίνουν τα επίπεδα που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο.
Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ιστορικό
Η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας υπό τις σημερινές συνθήκες της έξαρσης του κορονοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο, όπως τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2020, προβλέπει τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγούν τα κράτη μέλη:
i) Άμεσες επιχορηγήσεις, εισφορές μετοχικού κεφαλαίου, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές μέχρι ποσού 100 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πρωτογενούς γεωργίας, 120 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών και 800 000 σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους άλλους τομείς για την αντιμετώπιση των επειγουσών αναγκών τους σε ρευστότητα. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χορηγούν, μέχρι ονομαστικής αξίας 800 000 ευρώ ανά επιχείρηση, δάνεια μηδενικού επιτοκίου ή εγγυήσεις δανείων οι οποίες καλύπτουν το 100 % του κινδύνου, εκτός από τον τομέα της πρωτογενούς γεωργίας και των τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών, όπου ισχύουν τα όρια των 100 000 και των 120 000 ευρώ ανά επιχείρηση, αντιστοίχως.
ii) Κρατικές εγγυήσεις για δάνεια σε επιχειρήσεις για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να χορηγούν δάνεια στους πελάτες τους που τα έχουν ανάγκη. Αυτές οι κρατικές εγγυήσεις μπορούν να καλύπτουν έως το 90 % του κινδύνου των δανείων που χορηγούνται για να βοηθούνται οι επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και σε επενδυτικά κεφάλαια.
iii) Επιδοτούμενα κρατικά δάνεια προς επιχειρήσεις με ευνοϊκά επιτόκια. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και επενδυτικά κεφάλαια.
iv) Διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ τραπεζών.
v) Δημόσια βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων για όλες τις χώρες, χωρίς το εκάστοτε κράτος μέλος να χρειάζεται να αποδεικνύει ότι η αντίστοιχη χώρα είναι προσωρινά «μη εμπορεύσιμη».
vi) Στήριξη στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) σε σχέση με τον κορονοϊό για να αντιμετωπιστεί η σημερινή υγειονομική κρίση, με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων. Μπορεί να χορηγείται πριμοδότηση για έργα διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών.
vii) Στήριξη για την κατασκευή και αναβάθμιση υποδομών δοκιμών για την ανάπτυξη και τη δοκιμή σχετικών προϊόντων (όπως εμβόλια, αναπνευστήρες και προστατευτικές στολές) που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού, έως την πρώτη βιομηχανική αξιοποίηση. : μπορεί να λαμβάνει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους υποστηρίζεται από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
viii) Στήριξη για την παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι εταιρείες μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους στηρίζεται από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησής τους.
ix) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή αναβολής καταβολής των φόρων και/ή αναστολών των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους τομείς αυτούς, τις περιφέρειες ή τους τύπους επιχειρήσεων που πλήττονται περισσότερο από την έξαρση της νόσου.
x) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων μισθών για τους εργαζομένους σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τομείς ή περιφέρειες που έχουν πληγεί περισσότερο από την έξαρση του κορονοϊού, οι οποίες θα έπρεπε διαφορετικά να απολύσουν προσωπικό.
Το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης, εκτός από δάνεια και εγγυήσεις για το ίδιο δάνειο και εφόσον δεν υπερβαίνουν τα όρια που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης που εγκρίνονται βάσει του προσωρινού πλαισίου με υφιστάμενες δυνατότητες χορήγησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας ύψους έως 25 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 30 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών και 200 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους άλλους τομείς. Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευτούν ότι θα αποφεύγουν την αδικαιολόγητη σώρευση μέτρων στήριξης για τις ίδιες επιχειρήσεις, ώστε η στήριξη να περιορίζεται στην κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους.
Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβαίνουν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της μερικής απασχόλησης σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες που προκλήθηκαν άμεσα λόγω της έξαρσης του κορονοϊού.
Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2020. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει πριν από την εν λόγω ημερομηνία εάν θα χρειαστεί η παράτασή της εφαρμογής του πλαισίου.
Τί είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή
Σύμφωνα με ΚΥΑ των Υπουργείων Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών, που υλοποιεί απόφαση της κυβέρνησης για χορήγηση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, λόγω των έκτακτων συνθηκών, ενός εργαλείου ενίσχυσης των επιχειρήσεων μέσω δανεισμού από το κράτος χωρίς τη μεσολάβηση των τραπεζών – που ονομάστηκε επιστρεπτέα προκαταβολή – προβλέπονται τα εξής:
Ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υλοποίηση του προσωρινού μέτρου ενίσχυσης «Επιστρεπτέα προκαταβολή»
Στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) δημιουργείται διαδικτυακή ηλεκτρονική πλατφόρμα με τίτλο «myBusinessSupport», μέσω της οποίας υποβάλλονται τα αιτήματα χορήγησης ενίσχυσης με τη μορφή προκαταβολής, η οποία είναι επιστρεπτέα, εν όλω ή εν μέρει, (Επιστρεπτέα Προκαταβολή) σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο τρίτο της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις» (Α΄ 75). Η πλατφόρμα του προηγούμενου εδαφίου συνδέεται ηλεκτρονικά με τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) κάθε επιχείρησης για τον οποίο η ΑΑΔΕ διαθέτει τα απαραίτητα στοιχεία από το φορολογικό Μητρώο.
Εκδήλωση ενδιαφέροντος και υποβολή στοιχείων
1. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής και ανεξαρτήτως κλάδου, συμπεριλαμβανομένων των ατομικών, οι οποίες απασχολούν από 1 έως πεντακόσιους (500) εργαζόμενους, οι οποίες έχουν την έδρα τους ή μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και έχουν πληγεί οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, υποβάλλουν εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη λήψη ενίσχυσης με τη μορφή Επιστρεπτέας Προκαταβολής στην πλατφόρμα του προηγούμενου άρθρου.
2. Εκδήλωση ενδιαφέροντος δύναται να υποβάλλουν:
α) επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι προβληματικές, κατά την έννοια του Κανονισμού αριθ. 651/2014 (ΕΕ L 187/26.6.2014) ή δεν ήταν προβληματικές στις 31 Δεκεμβρίου 2019 αλλά αντιμετώπισαν προβλήματα ή κατέστησαν προβληματικές στη συνέχεια συνεπεία της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, και δεν έχουν στη διάθεσή τους προηγούμενη ενίσχυση, η οποία έχει κηρυχθεί ασυμβίβαστη με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
β) επιχειρήσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις του Κανονισμού αριθ. 1407/2013 (ΕΕ L351/1 της 24.12.2013) και δεν έχουν ήδη εξαντλήσει το τιθέμενο στον Κανονισμό ανώτατο όριο, για την τριετία 2018-2020,
γ) επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι σε αδράνεια από τον Απρίλιο του 2019 και μετά, όπως αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που τηρούνται στο φορολογικό Μητρώο της ΑΑΔΕ ή από την υποβολή μηδενικών δηλώσεων ΦΠΑ καθ’ όλη την περίοδο αυτή.
Για την υποβολή της αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος δεν αποτελεί προϋπόθεση η υπαγωγή της επιχείρησης σε κάποιον από τους κωδικούς αριθμούς δραστηριότητας (ΚΑΔ) που περιλαμβάνονται στις εκάστοτε εκδιδόμενες υπουργικές αποφάσεις για την αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων και τη χορήγηση κάθε είδους ενισχύσεων προς πληττόμενες επιχειρήσεις λόγω του κορωνοϊού COVID-19.
3. Οι επιχειρήσεις συμπληρώνουν στην πλατφόρμα τα κατωτέρω στοιχεία:
Α. Κατά την εκδήλωση ενδιαφέροντος:
α) Επιχειρήσεις υποκείμενες σε ΦΠΑ, που τηρούν:
αα) απλογραφικά βιβλία, συμπληρώνουν τον κύκλο εργασιών ΦΠΑ (κωδ. 312 της δήλωσης ΦΠΑ), που αφορά στο Α’ τρίμηνο (Ιανουάριος – Μάρτιος) 2020,
αβ) διπλογραφικά βιβλία, συμπληρώνουν τον κύκλο εργασιών ΦΠΑ (κωδ. 312 της δήλωσης ΦΠΑ), που αφορά τον μήνα Μάρτιο 2020,
β) Επιχειρήσεις μη υποκείμενες σε ΦΠΑ, που τηρούν:
βα) απλογραφικά βιβλία, συμπληρώνουν,
1. το σύνολο των ακαθαρίστων εσόδων (κωδ. 047 του εντύπου Ε3) του φορολογικού έτους 2019,
2. το σύνολο των εξόδων του φορολογικού έτους 2019.
3. τα ακαθάριστα έσοδα Α΄Τριμήνου 2020, συγκεντρωτικά για το τρίμηνο,
ββ) διπλογραφικά βιβλία, συμπληρώνουν,
1. το σύνολο των ακαθαρίστων εσόδων (κωδ. 047 του εντύπου Ε3) του φορολογικού έτους 2019,
2. το σύνολο των εξόδων του φορολογικού έτους 2019.
3. τα ακαθάριστα έσοδα Α΄ Τριμήνου 2020, διακριτά για κάθε μήνα.
Το σύνολο των εξόδων προσδιορίζεται από τον κωδικό 580 του εντύπου Ε3, μειούμενο κατά τον κωδικό 581 (παροχές σε εργαζόμενους) και κατά τον κωδικό 585 (διάφορα λειτουργικά έξοδα) στο μέρος που αφορά σε δαπάνες ενοικίου της επιχείρησης.
Β. Για τους μήνες Απρίλιο έως και Δεκέμβριο 2020, οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως τύπου τηρούμενων βιβλίων συμπληρώνουν τον κύκλο εργασιών ΦΠΑ ή τα ακαθάριστα έσοδα κάθε μήνα, κατά περίπτωση, μέχρι τη δέκατη ημέρα του επόμενου μήνα.
Τα ανωτέρω στοιχεία που συμπληρώνονται από την επιχείρηση, επαληθεύονται από τις δηλώσεις ΦΠΑ και Εισοδήματος, στις αντίστοιχες φορολογικές χρήσεις, όταν αυτές υποβληθούν.
4. Για τη συμπλήρωση της εικόνας της επιχείρησης και τον έλεγχο πλήρωσης των προϋποθέσεων χορήγησης της ενίσχυσης, η ΑΑΔΕ δύναται να αποτυπώνει στην πλατφόρμα λοιπές πληροφορίες, που τηρούνται στα ηλεκτρονικά αρχεία αυτής ή αποστέλλονται σε αυτή από άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Ενδεικτικά, αυτά μπορεί να είναι, συγκριτικά στοιχεία εσόδων και δαπανών προηγούμενων περιόδων, όπως προκύπτουν από τις δηλώσεις των επιχειρήσεων.
5. Η πλατφόρμα προσφέρεται ως εφαρμογή του Ο.Π.Σ. TAXISnet της ΑΑΔΕ και η είσοδος σε αυτήν διενεργείται με τη χρήση των σχετικών διαπιστευτηρίων.
6. Με την είσοδο στην εφαρμογή και την υποβολή της εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η επιχείρηση πιστοποιεί την ακρίβεια των δηλούμενων στοιχείων και συναινεί στην επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων της ΑΑΔΕ καθώς και των υποβαλλόμενων στοιχείων, προκειμένου να διενεργηθεί αυτοματοποιημένος έλεγχος προϋποθέσεων χορήγησης και υπολογισμός του ύψους ενίσχυσης. Επιπροσθέτως, ελέγχεται αυτοματοποιημένα και ως προϋπόθεση η δήλωση λογαριασμού ΙΒΑΝ από την επιχείρηση στην προσωποποιημένη πληροφόρηση του TAXISnet, η συντακτική εγκυρότητά του καθώς και η επαλήθευσή του από το αντίστοιχο ίδρυμα πληρωμών.
7. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος και τα ως άνω συνοδευτικά στοιχεία υποβάλλονται στην πλατφόρμα έως την 10.4.2020.
8. Η υποβολή αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος κατά τα ανωτέρω δεν δημιουργεί οιοδήποτε δικαίωμα ή αξίωση στις αιτούσες επιχειρήσεις.
9. Οι προϋποθέσεις υπαγωγής στο μέτρο της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, η διαδικασία αίτησης και χορήγησης της ενίσχυσης, ο τρόπος υπολογισμού του ύψους της ενίσχυσης οι προϋποθέσεις και η διαδικασία επιστροφής της εν όλω ή εν μέρει, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια θα καθοριστούν με ΚΥΑ η οποία θα εκδοθεί μετά την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής των αιτημάτων της παρούσης.
