Στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το νερό στη Νέα Υόρκη που ξεκίνησε χθες και θα ολοκληρωθεί αύριο, 24 Μαρτίου, η ΕΕ θα επιβεβαιώσει την ισχυρή δέσμευσή της για την παγκόσμια ασφάλεια νερού, ανακοινώνοντας 33 δεσμεύσεις για δράση ήδη από σήμερα.
Στις δεσμεύσεις αυτές θα βασιστεί το όραμα της ΕΕ για έναν κόσμο ανθεκτικό στην αυξανόμενη υποβάθμιση των υδάτινων πόρων έως το 2050, όπου θα υπάρχει ασφάλεια νερού για όλους, τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο πλανήτης αντιμετωπίζει επί του παρόντος κρίση λειψυδρίας, την οποία έχουν προκαλέσει η υπερβολική ζήτηση, η κακοδιαχείριση και οι επιπτώσεις που έχει η τριπλή κρίση της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας βιοποικιλότητας και της ρύπανσης. Το 40 % του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές που πλήττονται από υποβάθμιση των υδάτινων πόρων. Η ανθεκτικότητα των υδάτων είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των σημερινών και των μελλοντικών κρίσεων στον τομέα της υγείας, των τροφίμων και της ενέργειας.
Η διάσκεψη του ΟΗΕ για το νερό του 2023 είναι η πρώτη του είδους της τα τελευταία 50 χρόνια, και στόχος της είναι η παγκόσμια κινητοποίηση ώστε να αναληφθεί δράση με σκοπό την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια των υδάτων. Η αντιπροσωπεία της ΕΕ, με επικεφαλής την αντιπρόεδρο της Επιτροπής κ. Ντουμπράβκα Σούιτσα, θα παρουσιάσει τις εθελοντικές δεσμεύσεις της ΕΕ για το θεματολόγιο δράσης για το νερό – μια πλατφόρμα σκοπός της οποίας είναι η επιτάχυνση της παγκόσμιας προόδου όσον αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης που σχετίζονται με το νερό. Οι προτεραιότητες της ΕΕ για τη διάσκεψη περιλαμβάνουν:
- τη διασφάλιση του ανθρώπινου δικαιώματος της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε αποχέτευση·
- την προστασία και αποκατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων με σκοπό τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σ’ αυτήν·
- την προώθηση μιας πιο ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε όλους τους τομείς·
- την προώθηση της κυκλικότητας στη χρήση του νερού στη βιομηχανία, την ενέργεια και τη γεωργία μέσω της αύξησης της αποδοτικής χρήσης και της επαναχρησιμοποίησης του νερού·
- την προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων, ως καταλύτη για την ειρήνη και την ασφάλεια· και
- την κινητοποίηση δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, της έρευνας και της καινοτομίας και της ανταλλαγής γνώσεων.
Δεσμεύσεις της ΕΕ
Η ΕΕ συγκεντρώνει μια σειρά δεσμεύσεων για το θεματολόγιο δράσης για το νερό. Οι δεσμεύσεις αυτές βασίζονται σε μια σειρά δράσεων πολιτικής και νομοθετικών πράξεων της ΕΕ, σε πρωτοποριακές τεχνολογίες για το νερό, καθώς και σε εκτεταμένη στήριξη των χωρών-εταίρων στον τομέα της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Οι συνεισφορές της ΕΕ περιλαμβάνουν:
- στήριξη της βελτιωμένης πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση για 70 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο·
- διασφάλιση ασφαλούς πόσιμου νερού στην ΕΕ και ενίσχυση της διαθεσιμότητας νερού βρύσης σε δημόσιους χώρους·
- συμβολή στη μείωση της χρήσης νερού στην ΕΕ με τον καθορισμό προτύπων εξοικονόμησης νερού για τα προϊόντα και την ανάπτυξη μη συμβατικών πηγών εφοδιασμού, όπως η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού για γεωργική άρδευση ή η αφαλάτωση·
- αντιμετώπιση της ρύπανσης των ποταμών και των ωκεανών μας, μέσω της μείωσης κατά 50%των φυτοφαρμάκων, των θρεπτικών ουσιών, των αντιμικροβιακών ουσιών και των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα, καθώς και της μείωσης κατά 30% των μικροπλαστικών·
- αύξηση της έρευνας και της καινοτομίας, της συμμετοχής των πολιτών και των γαλάζιων επενδύσεων: Η ΕΕ στο σύνολό της και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμεύσει πάνω από 1,4 δισ. ευρώ από την περίοδο 2021-2024 και αναμένονται πρόσθετες δεσμεύσεις έως το 2027·
- μεγαλύτερη αποκατάσταση των ποταμών στην ΕΕ·
- αύξηση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας στις πλημμύρες, τις ξηρασίες και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, μέσω της βελτίωσης της διαχείρισης κινδύνων, της ετοιμότητας και της αντίδρασης·
- μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στη διαχείριση των υδάτων, μεταξύ άλλων με τη μείωση των ενεργειακών αναγκών των μονάδων επεξεργασίας αστικών λυμάτων·
- Βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων, με την υποστήριξη επενδύσεων της Global Gateway: Η ΕΕ και τα κράτη μέλη έχουν δεσμεύσει πάνω από 1,1 δισ. ευρώ για τη διασυνοριακή διαχείριση των υδάτων στην Αφρική και την Κεντρική Ασία, καλύπτοντας 47 χώρες και 18 μεγάλες διασυνοριακές λεκάνες απορροής.
Ιστορικό
Το ασφαλές νερό αποτελεί προϋπόθεση για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, καθώς και ανθρώπινο δικαίωμα. Το νερό αποτελεί απαραίτητο πόρο για την οικονομία και διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, αυτός ο ζωτικός φυσικός πόρος εξαντλείται, ρυπαίνεται και αποτελεί αντικείμενο κακής διαχείρισης. 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, και πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλή αποχέτευση. Το 80% των παγκόσμιων λυμάτων απορρίπτεται απευθείας στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία. Η πίεση που ασκείται τόσο στην ποιότητα όσο και στην ποσότητα του νερού αυξάνεται συνεχώς. Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι παρατεταμένες περίοδοι έντονης ξηρασίας και εκτεταμένων πλημμυρών επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα του νερού για ανθρώπινη κατανάλωση, καθώς και την παραγωγικότητα στη γεωργία, τη βιομηχανία και τον τομέα της ενέργειας. Η λειψυδρία συμβάλλει στον αυξανόμενο κίνδυνο συγκρούσεων και αστάθειας.
Στην ΕΕ, η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση είναι υψηλή και η ποιότητα του νερού βελτιώνεται συνολικά. Ταυτόχρονα, με την αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των ξηρασιών και των πλημμυρών, η ΕΕ αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις στον τομέα του νερού, οι οποίες απαιτούν νέες λύσεις. Η πρόοδος όσον αφορά τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων από τη γεωργία παραμένει στάσιμη και τα περισσότερα υδατικά συστήματα της Ευρώπης δεν βρίσκονται ακόμη σε καλή κατάσταση. Η διάσκεψη προσφέρει την ευκαιρία να αναζητηθούν κοινές λύσεις και βέλτιστες πρακτικές.
Στη διάσκεψη, η ΕΕ θα συμμετάσχει στους πέντε διαδραστικούς διαλόγους. Η ΕΕ θα συμπροεδρεύσει με την Κίνα στον διαδραστικό διάλογο με θέμα «Νερό για βιώσιμη ανάπτυξη».
Δηλώσεις
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Αν παραμείνουμε στην ίδια πορεία, ο μισός πληθυσμός της γης θα πληγεί από τη σημαντική υποβάθμιση των υδάτινων πόρων έως το 2030. Τα καλά νέα είναι ότι, σε συλλογικό επίπεδο, έχουμε ό,τι χρειάζεται για να κάνουμε τη διαφορά. Διαθέτουμε την επιστημονική, τεχνολογική και πολιτική τεχνογνωσία. Και, το σημαντικότερο, έχουμε την ικανότητα να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο και τη βούληση να συνεργαστούμε. Με την Global Gateway, έχουμε δεσμεύσει πάνω από 1 δισ. ευρώ για τη διαχείριση των υδάτων, σε συνεργασία με χώρες της Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας για τη στήριξη των μέσων βιοπορισμού, της ενέργειας, των τροφίμων και της ειρήνης».
Ντουμπράβκα Σούιτσα, αντιπρόεδρος για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας: «Η ασφάλεια των υδάτων αποτελεί σημαντικό ζήτημα για το θεματολόγιο βιώσιμης ανάπτυξης. Πρόκειται για ζήτημα επιβίωσης σε πολλές χώρες, το οποίο αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία και στην ΕΕ. Έχουμε αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις για την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης για τη βελτίωση της πρόσβασης 70 εκατομμυρίων ανθρώπων σε ύδρευση και αποχέτευση, για τη στήριξη της διασυνοριακής συνεργασίας και για την ενίσχυση του κανονιστικού μας πλαισίου».
Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: «Πάνω από το 90% όλων των φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι τροπικές καταιγίδες, σχετίζεται με το νερό. Όπως επιβεβαίωσε χθες η Διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή (IPCC), για να καταστεί η κοινωνία μας κλιματικά ουδέτερη, χρειαζόμαστε τολμηρή δράση, γρήγορα. Η προστασία και η αποκατάσταση της φύσης είναι καίριας σημασίας για την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης κατά της κλιματικής κρίσης. Το νερό βρίσκεται στο επίκεντρο της δράσης αυτής, είτε αυτή αφορά την αποκατάσταση των φυσικών ροών ποταμών, είτε την αντιμετώπιση της ρύπανσης των υδάτων μειώνοντας τη χρήση φυτοφαρμάκων, είτε για να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε προετοιμαστεί για πλημμύρες και ξηρασίες».
Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας: «Οι καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων και της φύσης περιστρέφονται γύρω από το γλυκό νερό, που αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 1% των πόρων του γαλάζιου πλανήτη μας. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, προωθούμε νέες προσεγγίσεις ως προς το νερό στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας και της ενέργειας. Για να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη διαχείριση αυτού του 1%, τόσο για εμάς όσο και για τις μελλοντικές γενιές, είμαστε πρόθυμοι να ανταλλάξουμε απόψεις σχετικά με τη νομοθεσία και τις βέλτιστες πρακτικές μας σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση του νερού, την αποδοτικότητα και την πράσινη καινοτομία, καθώς και να αντλήσουμε διδάγματα από άλλους».
Γιούτα Ουρπιλάινεν, επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων: «Το νερό αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, καθώς και για την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων και του πλανήτη. Ο αυξημένος ανταγωνισμός με αντικείμενο τους συρρικνούμενους πόρους γλυκού νερού απειλεί τη σταθερότητα μεταξύ εθνών και εντός τους, μέσω συγκρούσεων, εκτοπισμού ή μετανάστευσης. Με τη στρατηγική μας για την Παγκόσμια Πύλη, επενδύουμε στη συνεργασία που επικεντρώνεται στο νερό ως βασική κινητήρια δύναμη της βιώσιμης ανάπτυξης, στηρίζοντας την πράσινη μετάβαση και καθιστώντας δυνατή την ειρήνη».
