Το βλέμμα της στο μέλλον ρίχνει η Περιφέρεια Αττικής, σε ό,τι αφορά την κυκλική οικονομία και ειδικότερα τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων. Σε εκδήλωση που πραγματοποίησε χθες σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας και σε συνεργασία με τον ΕΔΣΝΑ, αναπτύχθηκαν και συζητήθηκαν τόσο οι προκλήσεις, όσο και οι ελληνικές και ευρωπαϊκές εφαρμογές του συστήματος «Πληρώνω όπως πετάω».
Όπως τονίζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το «Πληρώνω όπως Πετάω» αφορά ένα διαφορετικό σύστημα χρέωσης των δημοτικών τελών στον τομέα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, το οποίο και θα αποτελεί οικονομικό κίνητρο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για τη μείωση του όγκου των αποβλήτων τους και την ενίσχυση της ανακύκλωσης. Οι δήμοι μπορούν να διαμορφώνουν τα δημοτικά τέλη, ανάλογα με την ποσότητα των αποβλήτων που παράγει ο κάθε δημότης και όχι βάσει των τετραγωνικών του ακινήτου τους. Πρόκειται για μια πολιτική κυκλικής οικονομίας, που χρεώνει τους καταναλωτές για την ποσότητα των σκουπιδιών που πετούν και αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για τη μείωση των απορριμμάτων, τον έλεγχο του κόστους διάθεσης των απορριμμάτων και την παροχή κινήτρων στους κατοίκους να συμμετέχουν σε προγράμματα ανακύκλωσης και κομποστοποίησης.
Στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των διαφόρων φορέων, δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι, είχαν την ευκαιρία να αναλύσουν και να συζήτησαν όλες τις παραμέτρους, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς γύρω από τη συλλογή των αποβλήτων και τις δυνατότητες που αναπτύσσει το συγκεκριμένο σύστημα. Ανάμεσά τους και ο διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Πόλεων και Περιφερειών της Ευρώπης για την Ανακύκλωση Φρανσέσκο Λέμπο.
Στον χαιρετισμό του στην αρχή της εκδήλωσης, ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ Μανώλης Γραφάκος, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Πιστεύω ότι η υλοποίηση του «Πληρώνω όπως πετάω» θα αποτελέσει τη θρυαλλίδα για ν’ αλλάξει συνήθειες ο Έλληνας πολίτης. Γι’ αυτό θεσμοθετήσαμε, ώστε οι δήμαρχοι να μπορούν να το κάνουν και μπορούν αυτή τη στιγμή να το κάνουν. Χαρήκαμε για τις προτάσεις που υποβλήθηκαν από 70 δήμους απ’ όλη τη χώρα. Θέλω να συγχαρώ τον περιφερειάρχη Αττικής που ανοίγει αυτό το θέμα, γιατί αυτό θ’ αλλάξει τον τρόπο σκέψης του πολίτη και τον τρόπο με τον οποίο η καθημερινότητά του θα τροποποιηθεί σε σχέση με τη διαχείριση των αποβλήτων. Είναι απαραίτητο εργαλείο για να βοηθήσει στη διαλογή στην πηγή. Το Υπουργείο είναι ιδιαίτερα χαρούμενο και καλούμε κι άλλους φορείς διαχείρισης αποβλήτων να κάνουν αντίστοιχες εκδηλώσεις».
Και ο κ. Γραφάκος κατέληξε λέγοντας: «Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε κάθε τέτοια προσπάθεια, γιατί ως κυβέρνηση έχουμε κάνει τα απαραίτητα σε ό,τι αφορά στο θεσμικό πλαίσιο και τη διαχείριση όλης της διαδικασίας».
Στην αρχή της ομιλίας του ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης ανέφερε: «Η σημερινή εκδήλωση είναι πολύ σημαντική για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί αποτελεί την πρώτη εκδήλωση στο πλαίσιο της συνεργασίας της Περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ με την Ένωση Πόλεων και Περιφερειών της Ευρώπης για την ανακύκλωση και την αειφόρο διαχείριση πόρων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο έγκυρο ευρωπαϊκό δίκτυο δήμων, περιφερειών, φορέων διαχείρισης, επιστημονικών φορέων, οργανισμών και εταιρειών ανακύκλωσης με περισσότερα από 150 μέλη σε 25 χώρες της Ευρώπης και συνεργάζεται στενά με την ΕΕ για την παραγωγή και προετοιμασία του θεσμικού πλαισίου για τα ζητήματα της κυκλικής οικονομίας.
Δεύτερον, γιατί σήμερα θα συζητήσουμε ένα θέμα που στο άμεσο μέλλον θα κληθούμε όλοι να υλοποιήσουμε και επομένως θεωρώ αναγκαίο να προετοιμαστούμε κατάλληλα και να διαμορφώσουμε τους όρους για την επιτυχή εφαρμογή συστημάτων «Πληρώνω όσο πετάω» ή «Κερδίζω όσο ανακυκλώνω». Πρέπει δηλαδή, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη ημέρα της ανακύκλωσης στην Αττική, για την οποία εργαζόμαστε αδιάκοπα από την πρώτη ημέρα της εκλογής της νέας διοίκησης της Περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ, να συζητήσουμε σε βάθος το θέμα των κινήτρων και της αλλαγής της συμπεριφοράς των πολιτών και το ρόλο που θα έχουν σε αυτή την κατεύθυνση τα συγκεκριμένα συστήματα».
Στη συνέχεια ο περιφερειάρχης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Υλοποιούμε ένα πρωτόγνωρο πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων, με τεράστια έμφαση στην ανακύκλωση, αλλά και την επικοινωνία. Κομβικό στοιχείο κάθε ολοκληρωμένης προσπάθειας είναι η δημιουργία του καμβά των υποδομών ανακύκλωσης σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο, η διακριτή συλλογή και αξιοποίηση των βιοαποβλήτων και η δημιουργία πολλαπλών δυνατοτήτων ανακύκλωσης για τους πολίτες, με τη χρήση των πλέον εξελιγμένων τεχνικών και εξοπλισμού.
Εμείς δουλέψαμε και δουλεύουμε εντατικά σε όλη την κλίμακα των παραπάνω ζητημάτων. Δρομολογήσαμε έγκαιρα τον διαγωνισμό για την προμήθεια εξοπλισμού ανακύκλωσης με προϋπολογισμό άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ και ήδη πάνω από 30 δήμοι έχουν υποδεχθεί και τοποθετήσει τον αντίστοιχο εξοπλισμό. Αναμένουμε πάνω από 200.000 τόνους πρόσθετη ανακύκλωση, λόγω του εξοπλισμού που θα τοποθετηθεί εντός του 2023.
Έχουμε σε εξέλιξη διαγωνισμούς που στο σύνολο τους αγγίζουν τα 800 εκ. ευρώ για τρεις νέες μονάδες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων για να μειώσουμε δραστικά την ταφή.
Κι ενώ ακόμα αναμένουμε την εξέλιξη της δικαστικής επιπλοκής στο Γραμματικό και την τελική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σας ενημερώνω ότι θα προχωρήσουμε άμεσα στη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη δεύτερη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου για τη μονάδα του Πειραιά και στην πρόκληση υποβολής δεσμευτικών προσφορών. Επιπλέον, έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι αναζητήσεις κατάλληλων χώρων στη Νοτιοανατολική Αττική και τον Βόρειο Τομέα Αθηνών, ενώ αναμένουμε και τις προτάσεις για τον Κεντρικό Τομέα, πριν προχωρήσουμε στην υλοποίηση των σχετικών έργων.
Προετοιμάζουμε δίκτυο δέκα μονάδων επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων με δυναμικότητα άνω των 130.000 τόνων και προϋπολογισμό της τάξης των 80 εκ. ευρώ. Οι τρεις μεγαλύτερες από αυτές (Κορωπί, Λαύριο, Ραφήνα) θα εφαρμόζουν τεχνικές αναερόβιας επεξεργασίας με παραγωγή ενέργειας. Οι μικρότερες θα σχεδιαστούν με κριτήριο την απλότητα, την περιβαλλοντική προστασία και τη ευκολία λειτουργίας.
Προωθούμε την άμεση μείωση της ταφής, μέσω της γενικευμένης ανακύκλωσης βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, που επιτυγχάνεται και με τη δωρεάν διανομή στους δήμους από τον ΕΔΣΝΑ 200 υπερσύγχρονων καφέ απορριμματοφόρων για τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων, καθώς και 35.000 καφέ κάδων, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα».
Στο σημείο αυτό ο κ. Πατούλης τόνισε: «Με την καινοτόμο δράση των Κινητών Πράσινων Σημείων, για πρώτη φορά η ανακύκλωση πάει εκεί που είναι ο κάθε πολίτης, αντί να περιμένουμε τον πολίτη να πάει εκεί που γίνεται η ανακύκλωση. Ταυτόχρονα με όλα τα παραπάνω προωθήσαμε την υλοποίηση ενός νέου επικαιροποιημένου Περιφερειακού Σχεδίου, σε εναρμόνιση με τις νέες ευρωπαϊκές οδηγίες αλλά και με το νέο Εθνικό Σχεδιασμό. Και έτσι καταφέραμε να είμαστε η πρώτη περιφέρεια της χώρας που πήρε έγκριση από το ΥΠΕΝ για το Περιφερειακό Σχέδιο, ενώ είμαστε και η μόνη περιφέρεια που έχει εγκρίνει και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΠΕΣΔΑ. Με όλα τα παραπάνω, δημιουργούμε για πρώτη φορά έναν ολοκληρωμένο περιφερειακό καμβά ανακύκλωσης, που καλύπτει το σύνολο της Αττικής, με μηδενικό κόστος για τους δήμους και τους πολίτες».
Είπε ακόμη πως το 2023 θα βραβευτούν οι δήμοι-πρωταθλητές της ανακύκλωσης και αναφέρθηκε στις διάφορες δράσεις και καμπάνιες που κάνει η Περιφέρεια πάνω στο ζήτημα αυτό, με αποδέκτη τους πολίτες. Και πρόσθεσε: «Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης προσέγγισης που ακολουθούμε, είναι σαφές ότι η εφαρμογή αυτών των συστημάτων θα παίξει σημαντικό ρόλο ως προς την επίτευξη των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων. Χωρίς τη δημιουργία του ολοκληρωμένου περιφερειακού δικτύου υποδομών ανακύκλωσης, δεν μπορείς να ζητήσεις από τους πολίτες να ενταχθούν σε ανταποδοτικό σύστημα τιμολόγησης, που θα επιβραβεύει την ανακύκλωση. Για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες θα έχουν εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε πολλαπλές δυνατότητες ανακύκλωσης. Χωρίς τη διακριτή συλλογή και αξιοποίηση των βιοαποβλήτων, του σημαντικότερου κλάσματος των απορριμμάτων, δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις οικονομικά εργαλεία ενίσχυσης της στροφής προς την κυκλική οικονομία».
Στο τέλος κατέληξε λέγοντας: «Είμαι βέβαιος ότι σήμερα θα βγούμε όλοι πιο ενημερωμένοι και καλύτερα προετοιμασμένοι για τα επόμενα βήματα. Από τη μεριά της Περιφέρειας Αττικής, αλλά και του ΕΔΣΝΑ, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα σταθούμε αρωγοί στις προσπάθειες των δήμων να υλοποιήσουν τέτοιες εφαρμογές με πολλούς και διάφορους τρόπους. Γνωρίζουμε πόσο δύσκολο θα είναι για κάποιους δήμους και είμαστε εδώ για να δρομολογήσουμε εφαρμογές που θα είναι δίκαιες, αποτελεσματικές και κυρίως ρεαλιστικές όσον αφορά τη συμμετοχή των πολιτών και τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Όπως κάναμε και κάνουμε στα ζητήματα του εξοπλισμού της ανακύκλωσης, όπως κάναμε και κάνουμε στα ζητήματα των βιοαποβλήτων, θα είμαστε πρωτοπόροι και θα ανοίξουμε νέους δρόμους για όλους μας και στο πεδίο των οικονομικών εργαλείων της ανακύκλωσης. Γιατί σε τελική ανάλυση, η στροφή της Αττικής προς την κυκλική οικονομία είτε θα γίνει υπόθεση όλων μας, δήμων και πολιτών, είτε θα παραμείνει ευχολόγιο».
Από τη δική του μεριά, ο πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Αγρινίου Γιώργος Παπαναστασίου, ανέπτυξε τις παραμέτρους που κάνουν επιτακτική την ανάγκη υιοθέτησης τέτοιων συστημάτων κυκλικής οικονομίας. «Έως το 2050 προβλέπεται να καταναλώνουμε υλικά όσο σχεδόν για τρεις πλανήτες», είπε χαρακτηριστικά και πάνω σε αυτό πρόσθεσε: «Η παγκόσμια κατανάλωση υλικών αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα 40 χρόνια, ενώ η ετήσια παραγωγή αποβλήτων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 70% έως το 2050».
Για την εμπειρία τους από την εφαρμογή ΠΟΠ στον δήμο τους μίλησαν ο αντιδήμαρχος Βριλησσίων Αλέξης Μαυραγάνης και ο διευθυντής καθαριότητας και ανακύκλωσης Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Μιλτιάδης Καβράκος. Τις σκέψεις και προτάσεις για ΠΟΠ στην Αττική ανέλυσε η αντιδήμαρχος Περιστερίου Μαίρη Τσιώτα και τις δικές της σκέψεις για τη χρέωση της διαχείρισης απορριμμάτων ο δημοτικός σύμβουλος Χαλανδρίου Γεράσιμος Λυμπεράτος.
Βάσει προγράμματος, στο β΄ μέρος της εκδήλωσης είχαν προσκληθεί για να μιλήσουν μεταξύ άλλων οι δήμαρχοι Μοσχάτου-Ταύρου Ανδρέας Ευθυμίου, Περιστερίου Ανδρέας Παχατουρίδης, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Πειραιά Γιάννης Μώραλης, Ραφήνας-Πικερμίου Ευάγγελος Μπουρνούς και Αγίων Αναργύρων-Καματερού Σταύρος Τσίρμπας.
