Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5, αφού οι ιδιοκτήτες τους έχουν μόλις 7 μήνες για να υπαχθούν σε ρύθμιση. Μάλιστα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, από 1η Ιουλίου τελειώνει και επίσημα η περίοδος χάριτος και έτσι, τα κτίσματα με αυθαιρεσίες άνω του 40%, θα… πέσουν στα δίχτυα των ελεγκτών δόμησης.
Ειδικότερα, όπως ξεκαθάρισε η ηγεσία του ΥΠΕΝ, από τον προσεχή Ιούλιο και μετά δε θα υπάρχει καμία δυνατότητα τακτοποίησης των συγκεκριμένων αυθαιρέτων, ενώ οι πολίτες που δεν θα προβούν σε καμία ενέργεια μέχρι τότε, θα μείνουν με δεμένα τα χέρια. Σημειώνεται ότι ο νόμος ήδη προβλέπει ότι ακίνητα με αυθαιρεσίες ή παντελώς αυθαίρετα δεν μπορούν να αξιοποιηθούν, μεταβιβαστούν κλπ, ενώ σε κάθε δικαιοπραξία και σχετική διοικητική πράξη απαραίτητο δικαιολογητικό είναι η δήλωση του αυθαιρέτου στο σχετικό πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στην κατηγορία αυτή έχουν δηλωθεί στην πλατφόρμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας περίπου 400.000 αυθαίρετα, αντιστοιχούν στο 35% των δηλώσεων και αφορούν σε περισσότερα από 35 εκατ. τετραγωνικά μέτρα άναρχης δόμησης.
Υπενθυμίζεται πως στην κατηγορία 5 εντάσσονται τα εντελώς αυθαίρετα καθώς και οι κατασκευές που παραβιάζουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης και δόμησης και σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% το επιτρεπόμενο ύψος, σύμφωνα με τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας.
Επιπλέον, από την στατική επεξεργασία των δηλώσεων τα τελευταία χρόνια προκύπτει σταθερά ότι μόνο το 25% των δηλώσεων αφορά ακίνητα χωρίς καμία οικοδομική άδεια – δηλαδή παντελώς αυθαίρετα – οπότε μόλις το υπόλοιπο 10% περίπου αφορά τις μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις.
Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος και οι αποφάσεις του ΣτΕ ορίζουν ότι τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 τακτοποιούνται προσωρινά για 30 χρόνια και μόνο μέσα από την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στην περιοχή που βρίσκονται (με ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης) και την αγορά από πλευράς των αυθαιρετούχων του συντελεστή δόμησης που τους «λείπει» θα μπορέσουν να εξαιρεθούν οριστικά της κατεδάφισης και όχι μόνο για αυτά τα 30 χρόνια.
Πρόσφατα, υπήρχαν σκέψεις να δοθεί δεύτερη ευκαιρία στα συγκεκριμένα αυθαίρετα μέσω ενός μεταβατικού διαστήματος κατά την εκκίνηση του θεσμού της Ηλκετρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Όμως ο Υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης ήταν κάθετος στο να δοθεί νέα παράταση στο υφιστάμενο καθεστώς ενώ και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας είχε κάνει πολλάκις γνωστή την άποψή του ότι 8 και πλέον χρόνια ρυθμίσεων και ευκαιριών για αυθαίρετα είναι ήδη πολλά.
Όπως αναφέραμε όσοι έχουν ενταχθεί στους νόμους 4014/4178 (κυρίως) και πλέον στον 4495 για αυθαίρετα της κατηγορίας 5, θα πρέπει μέσω της Τράπεζας Γης και της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης να τακτοποιήσουν και πολεοδομικά (όχι μόνο διοικητικά όπως έχει γίνει με τη δήλωση, προσωρινά) το ακίνητό τους.
Το σενάριο που υπάρχει είναι ότι όλο αυτό θα υλοποιηθεί με την Ψηφιακή Τράπεζα Γης, την οποία πρότεινε το ΤΕΕ, παρουσιάστηκε η ρύθμιση σε δημόσια διαβούλευση από την κυβέρνηση το καλοκαίρι και επιλέχθηκε να ενσωματωθεί σε ένα γενικότερο πολεοδομικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο πλέον αναμένουμε μέσα στους επόμενους μήνες, σύμφωνα και με τις δηλώσεις του κ. Χατζηδάκη, Σημειώνεται ότι με την ΨΤΓ, αναμένεται όχι μόνο να δοθεί λύση στα παντελώς αυθαίρετα αλλά και να δημιουργηθεί μια αγορά δικαιωμάτων δόμησης με χρηματική αξία.
Και αυτό διότι όλα αυτά τα χρόνια έχουν εκδοθεί τίτλοι μεταφοράς συντελεστή από διατηρητέα, µνηµεία και ρυµοτοµούµενα ακίνητα που αντιστοιχούν σε πάνω από 1.100.000 τ.µ., με την αξία των οποίων να εκτιµάται ότι υπερβαίνει τα 185 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, έχουν εκδοθεί συγκεκριμένα 244.000 τίτλοι από διατηρητέα και 184.000 τίτλοι από ρυμοτομούμενα ακίνητα. Ωστόσο, το γεγονός ότι η διαδικασία δεν προχώρησε ποτέ στην πράξη έχει ως αποτέλεσμα οι εν λόγω ιδιοκτήτες να έχουν μεν τους τίτλους, χωρίς όμως να τους δοθεί η δυνατότητα να αποζημιωθούν.
Το σκεπτικό δημιουργίας της ΜΣΔ ήταν να καλυφθούν οι περιπτώσεις ακινήτων των οποίων ο ιδιοκτήτης δεν επιτρέπεται να αξιοποιήσει ολόκληρο το συντελεστή που ισχύει για την περιοχή. Ειδικότερα, αφορούσε και την 5η κατηγορία αυθαιρέτων, που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση για 30 χρόνια και έχουν υποχρέωση αγοράς συντελεστή για τη νομιμοποίησή τους, εφόσον ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός.
Πάντως, τα τελευταία στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, φανερώνουν πως έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες υπαγωγής στις ρυθμίσεις νομιμοποίηση περίπου 280 χιλιάδες ακίνητα με αυθαιρεσίες, έχουν προχωρήσει σε επόμενα βήματα ακόμη 300.138 ακίνητα, σε φάση υπαγωγής βρίσκονται 468.784 φάκελοι ενώ έχουν περαιωθεί οι διαδικασίες για 221.302 ακίνητα. Παράλληλα, έχουν εκδοθεί συνολικά 1.923.539 βεβαιώσεις μεταβίβασης για ακίνητα από το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ. Το σύνολο των δηλωμένων αυθαιρέτων, ανέρχεται στα 1.455.086.
Τα έσοδα από τις δηλώσεις αυθαιρέτων είναι 2.393.798.075 ευρώ και αφορούν τις υπαγωγές στους τρεις τελευταίους νόμους 4014/2011, 4178/2013 και 4495/2017. Ειδικότερα, για το νόμο 4014/2011 τα έσοδα ήταν 1.002.062.320 ευρώ, για τον ν.4178/2013 τα έσοδα ανέρχονται σε 1.064.802.251 ευρώ και για τον τωρινό νόμο, τον 4495/2017, φτάνουν τα 326.933.495 ευρώ.
