

Απομακρυσμένη, παγωμένη και ως επί το πλείστον παρθένα, η Γροιλανδία παίζει σημαντικό ρόλο στον καθημερινό καιρό που βιώνουν δισεκατομμύρια άνθρωποι και στις κλιματικές αλλαγές που διαμορφώνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η Γροιλανδία είναι το σημείο όπου διασταυρώνονται η κλιματική αλλαγή, οι σπάνιοι πόροι, η τεταμένη γεωπολιτική ατμόσφαιρα και τα νέα εμπορικά πρότυπα, σύμφωνα με τον καθηγητή ασφάλειας και περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου του Οχάιο Geoff Dabelko, που επικαλείται το Euronews.
Το μεγαλύτερο νησί του κόσμου είναι πλέον «κεντρικό σημείο του γεωπολιτικού και γεωοικονομικού ανταγωνισμού με πολλούς τρόπους», εν μέρει λόγω της κλιματικής αλλαγής, προσθέτει ο ίδιος.
Γιατί είναι περιζήτητη
Σκεφτείτε τη Γροιλανδία ως μια ανοιχτή πόρτα ψυγείου ή θερμοστάτη για έναν κόσμο που θερμαίνεται, και βρίσκεται σε μια περιοχή που θερμαίνεται τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, εξηγεί ο κλιματολόγος David Holland του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Στο εσωτερικό της βρίσκονται κλειδωμένα πολύτιμα ορυκτά σπάνιων γαιών που απαιτούνται για τις τηλεπικοινωνίες, καθώς και ουράνιο, δισεκατομμύρια ανεκμετάλλευτα βαρέλια πετρελαίου και ένα τεράστιο απόθεμα φυσικού αερίου που παλαιότερα ήταν απρόσιτο αλλά λόγω κλιματικής αλλαγής αυτό αρχίζει να αλλάζει.
Τα σπάνια και αναγκαία για τον σύγχρονο κόσμο ορυκτά προέρχονται σήμερα, κυρίως από την Κίνα, οπότε το ενδιαφέρον χωρών όπως οι ΗΠΑ είναι αναμενόμενο, σύμφωνα με τον καθηγητή. Πριν από τρία χρόνια, η κυβέρνηση της Δανίας ανέστειλε την ανάπτυξη πετρελαίου στα ανοιχτά της περιοχής των 57.000 κατοίκων.
Ποια σπάνια ορυκτά βρίσκονται στο υπέδαφος
Έρευνα του 2023, που επικαλείται το Reuters, έδειξε ότι 25 από τα 34 ορυκτά που θεωρούνται «κρίσιμες πρώτες ύλες» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντοπίστηκαν στη Γροιλανδία.
Η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου απαγορεύεται στο νησί για περιβαλλοντικούς λόγους, ενώ η ανάπτυξη του εξορυκτικού της τομέα έχει μπλοκαριστεί από τη γραφειοκρατία και τις αντιδράσεις των αυτόχθονων, σύμφωνα με το ίδιο μέσο.
Σημειώνεται ότι, η Γροιλανδία διαθέτει ειδικό portal με πληροφορίες για τους ορυκτούς πόρους. Ποια είναι τα κυριότερα κοιτάσματα ορυκτών πόρων, με βάση στοιχεία της Αρχής Ορυκτών Πόρων της Γροιλανδίας, όπως τα συγκέντρωσε το Reuters:
Σπάνιες γαίες: Τρία από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της Γροιλανδίας βρίσκονται στη νότια επαρχία Gardar. Οι εταιρείες που επιδιώκουν να αναπτύξουν ορυχεία σπάνιων γαιών είναι η Critical Metals Corp, η οποία αγόρασε το κοίτασμα Tanbreez, η Energy Transition Minerals, της οποίας το έργο Kuannersuit έχει σταματήσει εν μέσω νομικών διαφορών, και η Neo Performance Materials.
Οι σπάνιες γαίες είναι το κλειδί για τους μόνιμους μαγνήτες που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα (EV) και τις ανεμογεννήτριες.
Γραφίτης: Σε πολλές τοποθεσίες του νησιού αναφέρεται η παρουσία γραφίτη και γραφιτικού σχιστόλιθου. Η GreenRoc έχει υποβάλει αίτηση για άδεια εκμετάλλευσης για την ανάπτυξη του έργου γραφίτη Amitsoq.
Ο φυσικός γραφίτης χρησιμοποιείται κυρίως στις μπαταρίες ηλεκτρικών συσκευών και στη χαλυβουργία.
Χαλκός: Σύμφωνα με την Αρχή Ορυκτών Πόρων, οι έρευνες στα περισσότερα κοιτάσματα χαλκού είναι περιορισμένες. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι ανεξερεύνητες περιοχές στα βορειοανατολικά και τα κεντροανατολικά του νησιού. Η εισηγμένη στο Λονδίνο 80 Mile επιδιώκει να αναπτύξει το κοίτασμα Disko-Nuussuaq, το οποίο έχει χαλκό, νικέλιο, πλατίνα και κοβάλτιο.
Νικέλιο: Τα ίχνη συσσώρευσης νικελίου είναι πολυάριθμα, σύμφωνα με την Αρχή Ορυκτών Πόρων. Η μεγάλη μεταλλευτική εταιρεία Anglo American έλαβε πενταετή άδεια έρευνας στη δυτική Γροιλανδία στα μέσα του 2019 και αναζητά, μεταξύ άλλων, κοιτάσματα νικελίου.
Ψευδάργυρος: Ο ψευδάργυρος βρίσκεται κυρίως στα βόρεια σε έναν γεωλογικό σχηματισμό που εκτείνεται σε περισσότερα από 2.500 χιλιόμετρα.
Χρυσός: Οι περιοχές με τις περισσότερες πιθανότητες να φιλοξενούν χρυσό στο υπέδαφός τους, βρίσκονται γύρω από το φιόρδ Sermiligaarsuk στα νότια της χώρας. Η Amaroq Minerals εγκαινίασε πέρυσι ένα ορυχείο χρυσού στο όρος Nalunaq του δήμου Kujalleq.
Διαμάντια: Ενώ τα περισσότερα μικρά διαμάντια και οι μεγαλύτερες πέτρες βρίσκονται στα δυτικά του νησιού, η παρουσία τους σε άλλες περιοχές μπορεί επίσης να είναι σημαντική.
Σίδηρος: Τα κοιτάσματα βρίσκονται στην Isua στη νότια Δυτική Γροιλανδία, στο Itilliarsuk στην κεντρική Δυτική Γροιλανδία και στη Βόρεια Δυτική Γροιλανδία κατά μήκος του Lauge Koch Kyst.
Τιτάνιο – Βανάδιο: Τα γνωστά κοιτάσματα τιτανίου και βαναδίου βρίσκονται στα νοτιοδυτικά, ανατολικά και νότια. Το τιτάνιο χρησιμοποιείται για εμπορικούς, ιατρικούς και βιομηχανικούς σκοπούς, ενώ το βανάδιο χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ειδικών κραμάτων χάλυβα. Η σημαντικότερη βιομηχανική ένωση βαναδίου, το πεντοξείδιο του βαναδίου, χρησιμοποιείται ως καταλύτης για την παραγωγή θειικού οξέος.
Βολφράμιο: Χρησιμοποιείται για διάφορες βιομηχανικές εφαρμογές και βρίσκεται κυρίως στα κεντρικά ανατολικά και βορειοανατολικά της χώρας, με εκτιμώμενα κοιτάσματα στα νότια και δυτικά.
Ουράνιο: Το 2021, το αριστερό κόμμα Inuit Ataqatigiit απαγόρευσε την εξόρυξη ουρανίου, σταματώντας ουσιαστικά την ανάπτυξη του έργου σπάνιων γαιών Kuannersuit, το οποίο έχει το ουράνιο ως παραπροϊόν.
Πάγος: Πιο άφθονος από όλα τα ορυκτά και τους υδρογονάνθρακες
Πιο άφθονος, όμως, από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο ή τα ορυκτά, είναι ο πάγος, σημειώνει, σύμφωνα με το Euronews, ο κλιματολόγος Eric Rignot του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Και αν αυτός ο πάγος λιώσει, θα αναδιαμορφώσει τις ακτογραμμές σε όλο τον κόσμο και ενδεχομένως θα μετατοπίσει τα καιρικά φαινόμενα με πολύ δραματικό τρόπο.
Η Γροιλανδία έχει αρκετή έκταση πάγου και αν λιώσει πλήρως, η στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως θα ανέβαινε κατά 7,4 μέτρα. Σχεδόν ένα μέτρο από αυτό είναι ο λεγόμενος πάγος-ζόμπι, που είναι ήδη καταδικασμένος να λιώσει ό,τι κι αν συμβεί, σύμφωνα με μελέτη του 2022.
Από το 1992, η Γροιλανδία έχει χάσει περίπου 182 δισεκατομμύρια τόνους (169 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους) πάγου κάθε χρόνο, με τις απώλειες να φτάνουν τα 489 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως (444 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους) το 2019.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου στο Boulder του Κολοράντο Mark Serreze, η Γροιλανδία θα αποτελέσει «σημείο-κλειδί» κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, λόγω της επίδρασης που θα έχει το λιώσιμο του στρώματος πάγου της στη στάθμη των θαλασσών.
Παίζουν ρόλο και άλλοι κλιματικοί παράγοντες;
Η Γροιλανδία χρησιμεύει επίσης ως κινητήρας και διακόπτης ενεργοποίησης/απενεργοποίησης ενός βασικού ωκεάνιου ρεύματος που επηρεάζει το κλίμα της Γης με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της δραστηριότητας τυφώνων και χειμερινών καταιγίδων. Ονομάζεται Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία του Ατλαντικού, ή AMOC, και επιβραδύνεται επειδή περισσότερο γλυκό νερό ρίχνεται στον ωκεανό από το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία, δήλωσε ο Serreze.
Η διακοπή της AMOC αποτελεί ένα πολύ φοβερό σημείο καμπής του κλίματος που θα μπορούσε να βυθίσει την Ευρώπη και τμήματα της Βόρειας Αμερικής σε παρατεταμένο παγετό.
«Εάν αυτό το παγκόσμιο σύστημα ρεύματος επιβραδυνθεί σημαντικά ή ακόμη καταρρεύσει εντελώς – όπως γνωρίζουμε ότι έχει συμβεί στο παρελθόν – τα συνήθη πρότυπα θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων σε όλο τον κόσμο θα αλλάξουν δραστικά», δήλωσε η κλιματολόγος Τζένιφερ Φράνσις του Κέντρου Κλιματικών Ερευνών Woodwell.
Επίσης, η Γροιλανδία αλλάζει χρώμα καθώς μειώνεται το λευκό του πάγου, που αντανακλά το ηλιακό φως, τη θερμότητα και την ενέργεια μακριά από τον πλανήτη και αυξάνεται το μπλε και το πράσινο του ωκεανού και της ξηράς, που απορροφούν πολύ περισσότερη ενέργεια, παρατηρεί ο κλιματολόγος David Holland του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.