Η ικανότητα απόκρισης των μηχανισμών αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών καθορίζεται από παραμέτρους όπως η εκπαίδευση και προετοιμασία των φορέων και πολιτών για τη διαχείριση κρίσεων, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στον επιχειρησιακό σχεδιασμό, αλλά και η οργάνωση και κατάρτιση των εθελοντικών ομάδων που συνδράμουν τις υπηρεσίες πολιτικής προστασίας, επισημάνθηκε από τους ομιλητές στη σχετική ενότητα του συνεδρίου του Economist, με θέμα «Διαχείριση φυσικών καταστροφών: Προστατεύοντας τη ζωή – Χτίζοντας Ανθεκτικότητα», που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 87ης ΔΕΘ.
Για τη σημασία της Έρευνας και το πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα Μεγα-δεδομένα (Big Data) συμβάλλουν στην αναμόρφωση της διαχείρισης καταστροφών μίλησε ο σεισμολόγος και μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, εκφράζοντας προβληματισμό για το ότι «για μια ακόμα φορά γίνεται μια συζήτηση- φόβητρο για τις δυνατότητες που δίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη στον άνθρωπο, ότι θα μας καταστρέψει, ότι θα υπερκεράσει τον άνθρωπο», παρατηρώντας και ότι υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα στη γνώση που παράγεται και σε εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις. «Λέγεται συχνά ότι οι πολιτικοί δεν ακούν τους επιστήμονες. Έχει αλήθεια ότι πολλές φορές διακρίνω και μία φοβία για νέα επιστημονικά εργαλεία και αντικείμενα», είπε σημειώνοντας ότι και οι επιστήμονες φέρουν την ευθύνη να μιλούν με τρόπο άμεσο και κατανοητό για τα αποτελέσματα των ερευνών.
Σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση τεχνολογικών εργαλείων, για τους σεισμούς σημείωσε ότι τα προγνωστικά μοντέλα έχουν ενσωματώσει προηγμένες τεχνικές από τον χώρο των πιθανοτήτων και της στατιστικής που ενισχύουν το οπλοστάσιο της επιστήμης για να απαντάει πότε μπορούμε να αναμένουμε τα επόμενα φαινόμενα, ενώ πολύ πιο προηγμένες τεχνικές έχουν εισέλθει στη μετεωρολογία και στην πρόγνωση καιρικών φαινομένων, όπως τεράστια δεδομένα από δορυφόρους σε όλο τον πλανήτη δίνουν τη δυνατότητα βραχυπρόθεσμων προβλέψεων.
Για την κοινωνικοπολιτική και ηθική διάσταση της διαχείρισης καταστροφών μίλησε η καθηγήτρια και Κοσμήτορας της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας & Εφαρμοσμένων Οικονομικών του Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου, Καλλιόπη Σαπουντζάκη.
«Ποιος θα πρέπει κατά προτεραιότητα να τυγχάνει προστασίας; Ναι, είναι προτεραιότητα η ανθρώπινη ζωή, όμως οι πυροσβέστες οι οποίοι επιχείρησαν στις πρόσφατες πυρκαγιές, τι θα έπρεπε να σώσουν πρώτα; Τους ανθρώπους, τις ιδιοκτησίες ή τα οικοσυστήματα που είναι πολύ σημαντικά για την προστασία του ανθρώπινου βίου; Στην περίπτωση καταστροφής από σεισμό η κυβέρνηση της πληγείσας χώρας πού θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα, στην ανοικοδόμηση κατεστραμμένων κτιρίων ή την ανόρθωση της οικονομίας;», ήταν μερικά από τα ερωτήματα που εξέθεσε η κ. Σαπουντζάκη, εξηγώντας ότι οι απαντήσεις ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα.
Σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες για την πρόληψη των καταστροφών και τον μετριασμό των επιπτώσεων των φυσικών φαινομένων, δηλαδή αν την κύρια ευθύνη φέρουν οι κυβερνήσεις, οι δημόσιες υπηρεσίες, ή προσωπικά κάθε πολίτης, σημείωσε ότι και πάλι η προσέγγιση είναι διαφορετική σε πολλές χώρες, ανάλογα και με την νοοτροπία της κοινωνίας, τον προσανατολισμό κάθε κυβέρνησης κ.ο.κ.
Για τον ρόλο της εκπαίδευσης και των ασκήσεων ετοιμότητας μίλησε η σεισμολόγος του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Ιωάννα Τριανταφύλλου.
«Η προετοιμασία είναι από τις βασικότερες διαδικασίες στην προσπάθεια μείωσης των επιπτώσεων των καταστροφών, ανεξάρτητα αν είναι φυσικής προέλευσης ή ανθρωπογενείς», ανέφερε, ενώ σε ό,τι αφορά τον ρόλο των επιμορφωτικών δράσεων και των ασκήσεων ετοιμότητας υπογράμμισε ότι πέρα από εκείνες που απευθύνονται στον γενικό πληθυσμό και σε όλη την κοινωνίας, ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν εκείνες που απευθύνονται σε ευάλωτες ομάδες και ειδικούς πληθυσμούς, όπως παιδιά, μαθητές, ηλικιωμένοι, πρόσφυγες, τουρίστες.
«Ειδικά για ασκήσεις επιχειρησιακών ομάδων συχνά υπάρχει η αντίληψη ότι όλα πήγαν καλά στην διάρκεια μιας άσκησης. Όμως σε μία άσκηση αυτό που επιζητούμε να διαγνώσουμε είναι τα τρωτά σημεία του μηχανισμού απόκρισης της επερχόμενης κρίσης. Η άσκηση πρέπει να αναδεικνύει τα τρωτά σημεία», επισήμανε.
