Αισθητήρες, φορετές συσκευές (wearables) και εφαρμογές της κινητής υγείας (mobile health) που συλλέγουν πληροφορίες για την υγεία έχουν μπει τόσο καθημερινότητα των ανθρώπων όσο και στον τομέα της ιατρικής. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερες από 600 φορητές συσκευές που συλλέγουν πληροφορίες Αυτές οι φορετές συσκευές συνήθως έχουν την μορφή ενός έξυπνου ρολογιού αλλά υπάρχουν και σε μορφή κοσμημάτων όπως δαχτυλίδια και σκουλαρίκια καθώς επίσης σε μορφή ρούχων ή γαντιών . Επίσης υπάρχουν περισσότερες από 4000 εφαρμογές για κινητό τηλέφωνο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν δεδομένα υγείας.
Τα παραπάνω ανέφερε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εξειδικευμένος στις αρρυθμίες καρδιολόγος αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας , Σωτήρης Νέδιος, με αφορμή ομιλία του με θέμα « Ο ασθενής τη μέλλοντος: Sensors, wearables&m-health apps στην αρρυθμολογία» στο πλαίσιο του συνεδρίου Arrythmias Update 2023 που διοργανώνει τη Γ΄Καρδιολογική Κλινική του ΑΠΘ.
Όπως εξηγεί ο κ Νέδιος τα τελευταία χρόνια είναι γίνει μία ανανέωση και μια αλλαγή στο χώρο της υγείας που θα ωφελήσει πάρα πολύ τους ασθενείς.
«Έχουμε μία σωρεία από αισθητήρες οι οποίοι πλέον είναι είτε μέσα στο σώμα είτε πάνω στο σώμα του ασθενούς και μας προσφέρουν πάρα πολλά δεδομένα τα οποία μας βοηθάνε ώστε να προλάβουμε την χειροτέρευση της υγείας του ασθενή. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Ξέρουμε από πολύ καιρό ότι οι βηματοδότες και οι απινιδωτές έχουν διάφορες μετρήσεις, όπως είναι διάφοροι δείκτες για το πόσο υγρό υπάρχει μέσα στους πνεύμονες του ασθενή, για το πώς είναι ο ρυθμός του, αν έχει αρρυθμίες ή όχι αν είναι γρήγορος ή αργός. Όλα αυτά τα δεδομένα μας έχουν βοηθήσει τα τελευταία χρόνια ώστε να βελτιώσουμε τη θεραπεία των ασθενών. Και τώρα πλέον αυτό που βλέπουμε είναι περισσότερα εμφυτεύματα και αισθητήρες που μας δίνουν περισσότερες πληροφορίες και ακόμα πιο πολύ χρησιμοποιούνται τα wearables δηλαδή οι φορετές συσκευές. Υπάρχουν συσκευές οι οποίες μπαίνουν στον καρπό, συσκευές οι οποίες μπαίνουν στο δείκτη, συσκευές οι οποίες είναι μέσα στα ρούχα που φοράμε π.χ. στα γάντια και οι οποίες μας δίνουν ένα σωρό πληροφορίες όπως πχ για τους παλμούς της καρδιάς, για την πίεση ή ακόμη και συσκευές που κάνουν ηλεκτροκαρδιογραφήματα. Αυτές οι συσκευές μας βοηθάνε να προλάβουμε τις αρρυθμίες ή να τις αναγνωρίσουμε εγκαίρως και να ξεκινήσουμε θεραπεία, να προλάβουμε την χειροτέρευση της κατάστασης του ασθενή, να έχουμε μια διαστρωμάτωση κινδύνου και να ξέρουμε ποιος είναι ο μελλοντικός κίνδυνος για τον ασθενή» προσθέτει ο κ Νέδιος. Παράλληλα σημειώνει ότι επειδή πλέον ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να διαχειριστεί τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων υπάρχει μεγάλη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης.
« Είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια εποχή όπου έχουμε πάρα πολλά δεδομένα και παράλληλα έχουμε τη διασύνδεση όλων αυτών των συσκευών και έχουμε τρομερή ισχύ επεξεργασίας. Οπότε μπορούμε και χρησιμοποιούμε αυτά τα δεδομένα για να να βοηθήσουμε τους ανθρώπους . Και βέβαια αυτό αλλάζει και το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούνε οι ασθενείς και γενικότερα οι άνθρωποι γιατί πλέον αυτό, κατά κάποιο τρόπο, ξεπερνάει τα παραδοσιακά σύνορα της ιατρικής και έρχεται πιο κοντά στον ασθενή. Αυτό είναι και το λεγόμενο mobile health ή κινητή υγεία, δηλαδή η υγεία που παίρνουμε μαζί στο κινητό μας το οποίο ήδη μαζεύει πάρα πολλές πληροφορίες και με βάση αυτές τις πληροφορίες μπορεί να μας δώσει feed back για το τι μπορούμε να κάνουμε . Υπάρχουν πάρα πολλές εφαρμογές οι οποίες ακόμα και σε υγιείς προωθούν την άσκηση, προωθούν τις ασκήσεις μνήμης ώστε να μην έχουν αργότερα Αλτσχάιμερ, υπενθυμίζουν στους ασθενείς να πάρουν τα φάρμακά τους ,να ζυγιστούν, να μετρήσουν την πίεση τους , να πιούν νερό κλπ . Όλα αυτά σίγουρα θα βελτιώσουν πάρα πολύ την υγεία. Προβλέπεται ότι θα έχουμε και εξοικονόμηση χρημάτων. Παλαιότερα είχαμε το πρόβλημα, ότι οι ασθενείς παραμένανε στο σπίτι μέχρι που χειροτέρευε τόσο η κατάστασή τους και δεν πήγαινε άλλο. Τώρα ο ασθενής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθείται ανά πάσα στιγμή , να υπάρχει συνεχής ροή πληροφοριών η οποία μας επιτρέπει να κάνουμε μικροπροσαρμογές προτού τα πράγματα χειροτερέψουν τόσο πολύ και έτσι να αποφύγουν νοσηλείες ή ιδιαίτερα κρίσιμες καταστάσεις» προσθέτει ο κ Νέδιος.
Ο καρδιολόγος επιστημονικός συνεργάτης Γ Καρδιολογικής Κλινικής ΑΠΘ και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Καρδιαγγειακής Πρόληψης και Ψηφιακής Καρδιολογίας της ίδιας Κλινικής, Κωνσταντίνος Μπακογιάννης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισήμανε ότι στο μέλλον θα υπάρχουν νέες πιο έξυπνες συσκευές καθώς οι αλγόριθμοι της τεχνητής νοημοσύνης όσο περισσότερα δεδομένα δέχονται, εκπαιδεύονται και γίνονται πιο αποτελεσματικοί.
«Αυτό σημαίνει ότι αφενός γίνεται πιο εύκολη τη δουλειά των γιατρών και αφετέρου ωφελούνται περισσότεροι οι ασθενείς γιατί μπορεί ένα τέτοιος αλγόριθμος να αναγνωρίσει πιο εύκολα τα σημάδια που είναι επικίνδυνα για τον ασθενή, να “ χτυπήσει το καμπανάκι” ότι ο άνθρωπος κινδυνεύει ή να πει αν το φάρμακο που παίρνει τον ωφελεί. Κι εκεί μιλάμε πλέον για την ιατρική ακριβείας, την προσωποποιημένη ιατρική” σημειώνει ο . Μπακογιάννης .
Μιλώντας για την ψηφιακές πλατφόρμες στην καθημερινότητα του κλινικού γιατρού, ο κ Μπακογιάννης, αναφέρει ότι μπορούμε να τις φανταστούμε σαν μια πλατφόρμα πάνω στην οποία συνδέονται διάφορα είδη πληροφοριών.
«Οι βασικές πληροφορίες που έχουμε συνήθως προέρχονται από το ιατρικό ιστορικό των ασθενών καθώς επίσης και, αν πρόκειται για μία Κλινική, για τα δεδομένα που υπάρχουν από τη νοσηλεία του, από προηγούμενες νοσηλείες, προηγούμενες νόσους αλλά και τα φάρμακα του. Ταυτόχρονα συν τω χρόνω και με την ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας πάνω στις ψηφιακές πλατφόρμες προσαρμόζονται και άλλου είδους λειτουργίες, όπως είναι η τηλεπαρακολούθηση, όπως είναι δεδομένα από έξυπνες συσκευές, δεδομένα από εφαρμογές υγείας, δεδομένα από έξυπνα ρολόγια, αλλά και άλλες συσκευές όπως είναι σένσορες κλπ. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια και λόγω της πανδημίας Covid και του λόγω του λοκνταουν αναδείχτηκε πολύ έντονα η ανάγκη της τηλεπαρακολούθησης» προσθέτει ο κ Μπακογιάννης.
«Αυτό που μας επιφυλάσσει η καρδιολογία του μέλλοντος είναι αυτό που λέμε «όλα σε μία πλατφόρμα” όπου θα έχουμε πέρα από τα ιατρικά δεδομένα και δεδομένα κόστους καθώς και άλλα δεδομένα. Για παράδειγμα έχουμε έναν ασθενή που έχει κολπική μαρμαρυγή, τι κοστίζει στον ασθενή, τι κοστίζει στο νοσοκομείο και στο κράτος και πιθανόν να μας δώσει και τη δυνατότητα να βελτιωνόμαστε» σημειώνει ο κ. Μπακογιάννης.
