Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη χθεσινή τελική έγκριση της αναθεωρημένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, του κανονισμού FuelEU Maritime και του κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (AFIR), στο πλαίσιο της δέσμης νομοθετικών μέτρων «Fit for 55» για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Η Επιτροπή είχε προτείνει την εν λόγω νομοθεσία τον Ιούλιο του 2021 για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, κα Kadri Simson, χαιρέτισε την έγκριση:
«Ένα ακόμη ορόσημο επιτεύχθηκε σήμερα προς την ολοκλήρωση των στόχων του Fit For 55. Η αυξημένη φιλοδοξία μας και τα ισχυρότερα μέτρα για την ενεργειακή απόδοση θα επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση. Η ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ θα ενισχυθεί και η εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα θα μειωθεί περαιτέρω, σύμφωνα με το σχέδιο REPowerEU. Η ενισχυμένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση θα μας βοηθήσει να επιτύχουμε αυτούς τους στόχους συλλογικά σε ολόκληρη την ΕΕ»
Θέτοντας έναν νομικά δεσμευτικό στόχο μείωσης της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά 11,7 % έως το 2030 σε σύγκριση με το έτος αναφοράς 2020, η επικαιροποιημένη νομοθεσία εισάγει μια σειρά μέτρων που θα συμβάλουν στην επιτάχυνση των πρακτικών ενεργειακής απόδοσης. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, οι χώρες της ΕΕ θα υποχρεούνται πλέον νομικά να δίνουν προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση κατά τη χάραξη πολιτικής, τον σχεδιασμό και τις μείζονες επενδύσεις, προσδίδοντας για πρώτη φορά ουσιαστική νομική υπόσταση στην αρχή της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση».
Επιπλέον, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν να διπλασιάσουν σχεδόν την ετήσια υποχρέωσή τους εξοικονόμησης ενέργειας τα επόμενα χρόνια. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την αναδιατυπωμένη οδηγία, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιτύχουν μέσο ετήσιο ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας 1,49 % από το 2024 έως το 2030, από την τρέχουσα απαίτηση του 0,8 %, οδηγώντας σε εξοικονόμηση ενέργειας σε κρίσιμους τομείς όπως τα κτίρια, η βιομηχανία και οι μεταφορές.
Με τον ορισμό της ενεργειακής φτώχειας που περιλαμβάνεται στη νομοθεσία, οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να δώσουν προτεραιότητα στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης για τους ευάλωτους καταναλωτές, τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και τα άτομα σε εργατικές κατοικίες, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας.
Η αναδιατυπωμένη οδηγία ενισχύει περαιτέρω τον υποδειγματικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει ο δημόσιος τομέας στην ενίσχυση των πρακτικών ενεργειακής απόδοσης. Σημαντική πρόοδος αποτελεί η θέσπιση ετήσιου στόχου μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας κατά 1,9% για το σύνολο του δημόσιου τομέα. Επιπλέον, η ετήσια υποχρέωση ανακαίνισης κτιρίων ύψους 3% επεκτείνεται σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης. Ο δημόσιος τομέας θα διαδραματίσει επίσης κινητήριο ρόλο στην ανάπτυξη της αγοράς ενεργειακών υπηρεσιών. Οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης θα έχουν προτεραιότητα στην υλοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα, όποτε είναι δυνατόν. Οι δημόσιοι φορείς θα συνεχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τις απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αγορά προϊόντων, κτιρίων και υπηρεσιών, προωθώντας συστηματικές βελτιώσεις.
Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ θα μπορούν να επωφελούνται από αξιολογήσεις των πρακτικών τους όσον αφορά τη χρήση ενέργειας, με τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης να καθίστανται βασική απαίτηση για μεγάλους καταναλωτές ενέργειας που υπερβαίνουν τα 85 TJ της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας και θα υπόκεινται σε υποχρεωτικούς ελέγχους σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Οι επιχειρήσεις με κατανάλωση ενέργειας άνω των 10 TJ θα πρέπει να διενεργήσουν ενεργειακό έλεγχο και να καταρτίσουν σχέδιο δράσης για τις διάφορες συστάσεις. Η συμφωνία εισάγει επίσης ένα σύστημα υποβολής εκθέσεων για την ενεργειακή απόδοση σε μεγάλα κέντρα δεδομένων, προωθώντας τη διαφάνεια και τη βελτιστοποίηση του δυναμικού ενεργειακής απόδοσης.
Δεδομένης της σημασίας της ψηφιοποίησης και των κέντρων δεδομένων, η οδηγία θεσπίζει υποχρέωση παρακολούθησης της ενεργειακής απόδοσης των κέντρων δεδομένων. Μια βάση δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ θα συλλέγει και θα δημοσιεύει δεδομένα σχετικά με την ενεργειακή απόδοση και το υδατικό αποτύπωμα των κέντρων δεδομένων με σημαντική κατανάλωση ενέργειας.
Η νέα νομοθεσία προωθεί επίσης τοπικά σχέδια θέρμανσης και ψύξης σε μεγαλύτερους δήμους. Επιπλέον, με βάση τον αναθεωρημένο ορισμό της αποδοτικής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης που περιλαμβάνεται στη νομοθεσία, οι ελάχιστες απαιτήσεις θα καταστούν σταδιακά αυστηρότερες τα επόμενα χρόνια προς την επίτευξη πλήρως απαλλαγμένης από ανθρακούχες εκπομπές παροχής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης έως το 2050.
Ο εφοδιασμός του εργατικού δυναμικού με σχετικές δεξιότητες θα είναι επίσης καίριας σημασίας για την επιτυχή επίτευξη των ενισχυμένων στόχων. Ως εκ τούτου, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι διατίθενται ευκαιρίες πιστοποίησης και προσόντων για επαγγέλματα που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση.
Η συμφωνία στηρίζει περαιτέρω διατάξεις χρηματοδότησης της ενεργειακής απόδοσης για τη διευκόλυνση των επενδύσεων, μεταξύ άλλων από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο, δεδομένων των περιορισμένων δημόσιων πόρων που διατίθενται για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Οι χώρες της ΕΕ είναι επιφορτισμένες με την προώθηση καινοτόμων χρηματοδοτικών σχημάτων και πράσινων δανειοδοτικών προϊόντων, διασφαλίζοντας ευρύτερη πρόσβαση μέσω διαφανών επενδύσεων. Η ενίσχυση της υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση θα βελτιώσει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια.
Οι κανονισμοί
Όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις θαλάσσιες μεταφορές, ο νέος κανονισμός FuelEU Maritime θα διασφαλίσει τη σταδιακή μείωση της έντασης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία κατά 2% το 2025 και έως 80% μέχρι το 2050. Για τον σκοπό αυτό, ο κανονισμός παρέχει κίνητρα για τη διάδοση των λεγόμενων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης από ανανεώσιμες πηγές (RFNBO), τα οποία έχουν υψηλό δυναμικό απανθρακοποίησης, ενώ εξαιρεί τα ορυκτά καύσιμα από τη διαδικασία πιστοποίησης του κανονισμού.
Τέλος, μέσα στα επόμενα έτη, η ΕΕ θα δημιουργήσει περισσότερους σταθμούς φόρτισης και ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα, καθιστώντας δυνατή τη σημαντική μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των μεταφορών κατόπιν της σημερινής έγκρισης του κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων. Βάσει αυτού του κανονισμού, από το 2025 και μετά, θα πρέπει να εγκατασταθούν σταθμοί ταχυφόρτισης αυτοκινήτων, ημιφορτηγών και βαρέων επαγγελματικών οχημάτων ανά 60 χλμ. κατά μήκος των κύριων διαδρόμων μεταφορών της ΕΕ.
Μετά την επίσημη έγκριση από τους δύο συννομοθέτες, οι νέες αυτές νομοθετικές πράξεις μπορούν πλέον να τεθούν σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
