Έντονο προβληματισμό στο αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και κατ’ επέκταση στην κυβέρνηση έχει προκαλέσει η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία έγινε δεκτή η προσφυγή της ΜΕΤΚΑ κατά της ανάδειξης της ΑΚΤΩΡ ως προσωρινού μειοδότη στο διαγωνισμό για το σιδηροδρομικό έργο ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Κιάτο – Ροδοδάφνη.
Όπως αναφέρουν στο economix.gr αξιόπιστες πηγές, η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στο διαγωνισμό της γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας, δεδομένου ότι εκτός από την ΑΚΤΩΡ στο διαγωνισμό για το σιδηροδρομικό έργο συμμετείχε και η γαλλική Alstom, η οποία επίσης διεκδικεί το έργο για τη νέα γραμμή του μετρό.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι μετά την απόφαση του ΣτΕ δεν αποκλείεται ακόμα και να ακυρωθεί ο διαγωνισμός για τη νέα γραμμή του μετρό της Αθήνας, η οποία με προϋπολογισμό ύψους 1,8 δισ. ευρώ αποτελεί το μεγαλύτερο δημόσιο έργο της επόμενης δεκαετίας.
Έως το τέλος της εβδομάδας η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών αναμένεται να λάβει διευκρινίσεις από τους νομικούς συμβούλους του υπουργείου για τη σημασία της απόφασης του ΣτΕ.
Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου αναμένεται να επισπεύσει τις αποφάσεις της κυβέρνησης για το μέλλον του διαγωνισμού για τη γραμμή 4 του μετρό, οι οποίες θα ληφθούν σε ανώτατο επίπεδο με τον πρωθυπουργό να έχει τον τελικό λόγο έπειτα από εισήγηση του Γιώργου Γεραπετρίτη.
Το ιστορικό της υπόθεσης του σιδηροδρομικού διαγωνισμού
Το ΣτΕ αποφάσισε να δικαιώσει τη ΜΕΤΚΑ για το σιδηροδρομικό έργο Κιάτο – Ροδοδάφνη, η οποία ήταν ο τέταρτος μειοδότης στο διαγωνισμό πίσω από τους ΑΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ και τη γαλλική Alstom.
Η εταιρεία του ομίλου Μυτιληναίος προσέφυγε στο ανώτατο δικαστήριο κατά της απόφασης με την οποία κηρύχθηκε η ΑΚΤΩΡ προσωρινός μειοδότης, με το επιχείρημα ότι η εταιρεία εντάχθηκε το 2017 σε καθεστώς διευθέτησης με την Επιτροπή Ανταγωνισμού για τη γνωστή υπόθεση στρέβλωσης του ανταγωνισμού σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων.
Το ΣτΕ έκανε δεκτό το επιχείρημα της ΜΕΤΚΑ, η οποία υποστήριξε ότι η ΑΚΤΩΡ λανθασμένα δήλωσε στην έναρξη του διαγωνισμού ότι ουδέποτε συμμετείχε σε πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού στο παρελθόν.
Την ίδια αρνητική δήλωση έκαναν στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων όλες οι εταιρείες που εντάχθηκαν σε καθεστώς επιείκειας και διευθέτησης, πληρώνοντας ορισμένα από τα υψηλότερα πρόστιμα που είχαν επιβληθεί στην Ευρώπη για παρόμοιες υποθέσεις, ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ.
Οι κατασκευαστικές εταιρείες, όπως η ΑΚΤΩΡ, η ΤΕΡΝΑ, η ΑΒΑΞ και η Intrakat θεωρούσαν ότι είχαν απαλλαγεί από ποινικές ευθύνες και διοικητικές κυρώσεις, με βάση το νόμο του 2011 περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού και την τροποποίησή του το 2016.
Τα δεδομένα άλλαξαν τον Οκτώβριο του 2018 με μία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία προέβλεπε ότι οι εταιρείες που συμμετείχαν σε στρέβλωση του ανταγωνισμού μπορούν να αποκλείονται από τη διεκδίκηση δημοσίων έργων για χρονικό διάστημα έως και τρία έτη από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού ή του οικείου δικαστηρίου.
Η εξέλιξη αυτή οδήγησε τη διαδικασία δημοπράτησης δημοσίων έργων σε ένα τέλμα δίχως προηγούμενο, δεδομένου ότι άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για μαζικές προσφυγές στη δικαιοσύνη.
Μπροστά στο αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθετική ρύθμιση τον περασμένο Οκτώβριο.
Η σχετική τροπολογία έδινε τη δυνατότητα στις εταιρείες που πλήρωσαν πρόστιμα το 2017 να απαντούν θετικά στο ερώτημα εάν συμμετείχαν σε στρέβλωση του ανταγωνισμού στο παρελθόν, δίχως να κινδυνεύουν με προσφυγές στη δικαιοσύνη από ανταγωνιστές που θα τους κατηγορούν για ψευδή δήλωση, δεδομένου ότι είχαν απαντήσει αρνητικά στο ίδιο ερώτημα σε προηγούμενους διαγωνισμούς.
Η ρύθμιση ωστόσο, δεν αφορούσε σε διαγωνισμούς για τους οποίους υπήρχαν ήδη δικαστικές εκκρεμότητες, όπως για το Κιάτο – Ροδοδάφνη και τη γραμμή 4 του μετρό.
Η σημασία της απόφασης για τη γραμμή 4
Η απόφαση του ΣτΕ για το Κιάτο – Ροδοδάφνη ενδέχεται να δημιουργήσει δεδικασμένο και για το διαγωνισμό της γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας, ο οποίος έχει μπει σε νέες δικαστικές περιπέτειες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση θα μπορούσε να δημιουργήσει αμφιβολία τόσο για την ΑΚΤΩΡ, όσο και για τη συμμετοχή της γαλλικής Alstom στο διαγωνισμό, η οποία διεκδικεί το έργο του μετρό μαζί με την ΑΒΑΞ και τη Ghella.
Λόγω παραγραφής των αδικημάτων, η Alstom δεν εντάχθηκε σε καθεστώς διευθέτησης όπως οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές εταιρείες, ούτε έλαβε μέτρα αυτοκάθαρσης όπως όριζε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
