Όσοι έχουν προσπαθήσει να αναζητήσουν σπίτι προς ενοικίαση τα τελευταία χρόνια, έχουν βρεθεί ενώπιον αδιεξόδου, με τη φράση “κάθε χρόνο και χειρότερα” να έχει γίνει η μόνιμη επωδός τους. Πρόκειται, σύμφωνα με τους ειδικούς, για κοινωνικό πρόβλημα που βρίσκεται σε εξέλιξη και εντείνεται συνεχώς: μπορεί η στροφή στη βραχυπρόθεσμη μίσθωση, μέσω ιστοσελίδων τύπου Airbnb, να αύξησε τα έσοδα για ορισμένους ιδιοκτήτες, έχει όμως, φέρει σε απόγνωση χιλιάδες πολίτες, που ανήκουν στις πιο ευάλωτες κοινωνικές κατηγορίες, όπως φοιτητές και χαμηλόμισθους δημόσιους υπαλλήλους, και αδυνατούν να βρουν σπίτι σε προσιτή τιμή.
Εκτός όμως, από τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις, τα προγράμματα ΜΚΟ για την παροχή προσιτής κατοικίας για πρόσφυγες, αλλά και το γεγονός ότι για σημαντικό τμήμα του πληθυσμού (π.χ. νέα νοικοκυριά) οι στεγαστικές ανάγκες έχουν αυξηθεί, σε σχέση με 10 χρόνια πριν οπότε η χώρα μας έμπαινε στον αστερισμό των μνημονίων, έχουν μειώσει σημαντικά την προσφορά διαμερισμάτων και κατοικιών.
Οι τιμές
Σύμφωνα εξάλλου, με τις τιμές που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος, για το δ΄ τρίμηνο του 2019, οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) αυξήθηκαν, κατά μέσο όρο, κατά 7,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2018, ενώ για το σύνολο του 2019 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 7,2%, έναντι αύξησης 1,8% το 2018. Οι μεσίτες τοποθετούν την αντίστοιχη αύξηση σε ποσοστό άνω του 10%, ενώ στα ενοίκια το 2019, συγκριτικά με το 2018, η άνοδος άγγιξε σε ορισμένες περιοχές το 30%.
Την ίδια στιγμή, στις ιστοσελίδες και τις εφημερίδες μικρών αγγελιών έχει κάνει την εμφάνισή του ένα νέο είδος προσφοράς που αφορά ακίνητα- ως επί το πλείστον μονοκατοικίες- που χρήζουν εκτεταμένης ανακαίνισης και εκμισθώνονται σε χαμηλή τιμή, με τον όρο ο μισθωτής να αναλάβει και να υλοποιήσει τις εργασίες ανακατασκευής έναντι συμψηφισμού με ενοίκια.
Ενδεικτική της υψηλής ζήτησης είναι περίπτωση που αφηγείται μεσίτης στο Economix.gr. Για παράδειγμα, διαμερίσματα του τρίτου και τετάρτου ορόφου πολυκατοικίας σε καλή περιοχή του Αμαρουσίου ενοικιάστηκαν, χωρίς το κτήριο να διαθέτει κοινόχρηστο ρεύμα λόγω συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό, με την μίσθωση σε κτήρια που βρίσκονται κυριολεκτικά στο σκοτάδι να είναι συχνά μονόδρομος για όσους ψάχνουν σπίτι.
Απουσιάζει η κοινωνική κατοικία
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον οργανισμό για την προώθηση προσιτής στέγης στην Ευρώπη Housing Europe, δεν υπάρχει, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας, ένα οργανωμένο σύστημα κοινωνικής κατοικίας. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για την κάλυψη των δαπανών στέγασης είναι οι μεγαλύτερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ποσοστό αδυναμίας αποπληρωμής στεγαστικών δανείων είναι το υψηλότερο στις χώρες της Ευρωζώνης. Έτσι, στη χώρα μας ο διάλογος εξαντλείται στην παροχή επιδομάτων ενοικίου, την ώρα που σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτό που προέχει είναι η εξασφάλιση προσιτής κατοικίας ιδίως για τους πλέον αδύναμους.
Προς την κατεύθυνση αυτή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει επενδύσει από το 2011 έως το 2016, συνολικά 7,6 δισ. ευρώ σε έργα ανάπτυξης κοινωνικής κατοικίας. Ταυτόχρονα, μέσω του σχεδίου Γιουνκέρ, από το 2015 έχουν διατεθεί 1,7 δισ. ευρώ σε έργα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, κυρίως, στη Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Πολωνία.
