Το αλαλούμ που επικρατεί καθημερινά σε στάσεις λεωφορείων, επιχειρεί να λύσει το υπουργείο Μεταφορών, έπειτα από το άδοξο τέλος που είχε η προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης να προμηθευτεί 750 νέα οχήματα για Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Έτσι, με άρθρο που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, το ΥΠΟΜΕ, πρόκειται να αναλάβει την σχετική διαδικασία προκειμένου ο διαγωνισμός να προχωρήσει.
Ειδικότερα, προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών συμβάσεων προμήθειας και συντήρησης τροχαίου υλικού, αναγκαίου για την εκτέλεση, από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς, συγκοινωνιακού έργου με τα οριζόμενα μέσα οδικής μεταφοράς εντός των ορίων αρμοδιότητας αυτών, εφόσον υλοποιηθούν με συγχρηματοδότηση από πόρους της ΕΕ. Με υπουργική απόφαση, καθορίζονται συναφή ζητήματα (αντικείμενο προς ανάθεση συμβάσεων, υπηρεσία αρμόδια για την διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης κλπ).
Ο σημερινός στόλος, δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τους επιβάτες, δεδομένου ότι κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 950 λεωφορεία στους δρόμους της πρωτεύουσας και αυτά με αραιά δρομολόγια. Ταυτόχρονα, βρίσκονται αρκετά στα αμαξοστάσια της ΟΣΥ για επισκευή, ενώ είναι παλιάς τεχνολογίας και αρκετά ρυπογόνα.
«Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δύναται να αναθέτει συμβάσεις προμήθειας και συντήρησης τροχαίου υλικού το οποίο είναι αναγκαίο για την εκτέλεση, από τους αρμόδιους κατά νόμο δημόσιους φορείς, συγκοινωνιακού έργου με μέσα οδικής μεταφοράς (θερμικά λεωφορεία, ηλεκτροκίνητα λεωφορεία – τρόλεϊ και λοιπά μέσα οδικής μεταφοράς) εντός των ορίων αρμοδιότητας αυτών, εφόσον η υλοποίηση των εν λόγω συμβάσεων πρόκειται να συγχρηματοδοτηθεί από πόρους των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η ανωτέρω ευχέρεια ασκείται, κατά περίπτωση, με την έκδοση της απόφασης του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, με την οποία καθορίζεται το αντικείμενο της προς ανάθεση σύμβασης κατόπιν σχετικού αιτήματος των αρμοδίων φορέων του προηγούμενου εδάφιου, η αρμόδια για τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης υπηρεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια» σημειώνεται χαρακτηριστικά στο άρθρο 33 του νομοσχεδίου.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, είναι διαπιστωμένη η ανάγκη προμήθειας σημαντικού αριθμού λεωφορείων νέας τεχνολογίας με σκοπό την εξυπηρέτηση του συγκοινωνιακού έργου που παρέχεται από τους αρμόδιους κατά νόμο δημόσιους φορείς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η υλοποίηση τέτοιας έκτασης προμηθειών απαιτεί συχνά την εξασφάλιση χρηματοδότησης από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ ή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Εν όψει τούτων και προκειμένου καταστεί δυνατή η εξασφάλιση της εν λόγω χρηματοδότησης και ο αποτελεσματικότερος συντονισμός για την ταχεία υλοποίηση της προμήθειας, με την προτεινόμενη διάταξη παρέχεται η ευχέρεια στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να διενεργεί σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες κατόπιν σχετικής απόφασης του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με την οποία θα ρυθμίζονται τόσο το αντικείμενο της υπό ανάθεσης προμήθειας, όσο και η αρμόδια για τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης υπηρεσία καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Το χρονικό
Μια ανάσα πριν τη διεξαγωγή των εκλογών της 7ης Ιουλίου, αποφάσισε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών να προκηρύξει το διαγωνισμό-μαμούθ ύψους 461 εκατ. ευρώ που αφορούσε στην προμήθεια των 750 λεωφορείων, εκ των οποίων τα 400 προορίζονται για την Αθήνα και τα υπόλοιπα 350 για τη Θεσσαλονίκη, παρά το γεγονός ότι δεν έχει εξασφαλιστεί ακόμα η χρηματοδότηση.
Η αποσφράγιση των προσφορών για την αγορά, σύμφωνα με την σχετική απόφαση που αναρτήθηκε στη Διαύγεια, είχε προγραμματιστεί να γίνει στις 5 Ιουλίου.
Λίγες μέρες νωρίτερα είχε αναρτηθεί απόφαση με την οποία το ΥΠΟΜΕ ζητούσε από εταιρίες να… εκδηλώσουν ενδιαφέρον συμμετοχής στο διαγωνισμό όταν αυτός προκηρυχθεί. Στο ίδιο έγγραφο, για τη χρηματοδότηση είχε σημειωθεί χαρακτηριστικά ότι «η παρούσα προμήθεια χρηματοδοτείται από πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων» και αμέσως μετά πως «δεν υφίσταται ανάληψη νομικών δεσμεύσεων μέχρι την οριστική ένταξη του έργου σε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Π.Π. 2014-2020». Δηλαδή, το υπουργείο έψαχνε στο ΕΣΠΑ τα χρήματα για να «τρέξει» το διαγωνισμό.
Μόλις στις 24 Μαΐου, το υπουργείο είχε ανακοινώσει ότι εστάλη στην Ε.Ε. η προκήρυξη του διαγωνισμού «για την προμήθεια 750 αστικών λεωφορείων και τη συντήρησή τους για 15 χρόνια», ενώ κατά πληροφορίες οι θεσμοί ήταν προβληματισμένοι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε προηγηθεί η ακύρωση απόφασης από το υπουργείο Μεταφορών για την προμήθεια 92 νέων λεωφορείων και ας υπήρχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 30 εκατ. ευρώ από την Περιφέρεια Αττικής. Το φρένο, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, μπήκε διότι ήταν πιο σημαντικό να γίνει νέος διαγωνισμός για να προμηθευτούν περισσότερα οχήματα στον υποστελεχωμένο στόλο των Οργανισμών.
Στις 2 Αυγούστου ωστόσο, ακυρώθηκε ο διαγωνισμός για την προμήθεια 750 αστικών λεωφορείων σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Η απόφαση λήφθηκε από την Αρχή Εκδίκασης Προδικαστικών Προσφυγών.
Οι 2 αυτές προσφυγές στρέφονταν κατά του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και συγκεκριμένα κατά των όρων της με αριθμό 5/2019 διακήρυξης, που εξέδωσε η απελθούσα ηγεσία του ΥΠΟΜΕ, για την προμήθεια λεωφορείων, διαφορετικών τεχνολογιών, για τις περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης.
Η ΑΕΠΠ δικαίωσε τις αιτιάσεις των διαμαρτυρομένων και συγκεκριμένα:
– Αποφάσισε ότι η εν λόγω διακήρυξη της απελθούσας ηγεσία του υπουργείου έθετε – κατά παράβαση της εθνικής [ΚΥΑ 29949/1841/2009] και της ευρωπαϊκής [Οδηγία 2007/46/ΕΚ] νομοθεσίας – πρόσθετες απαιτήσεις.
– Έκρινε ότι οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης και της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, ήταν δυσανάλογες, υπερβολικές και απρόσφορες, δυσκόλευαν τις εταιρείες να καταθέσουν προσφορά, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο ανταγωνισμός, ενώ έθεσε κι ερωτηματικά ως προς τη χρηματοδότηση της διακήρυξης.
