Σε ασπίδα υπεράσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της εξελίχθηκε η χθεσινή διυπουργική συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών για θέματα ενέργειας καθώς όλοι οι υπουργοί επαναβεβαίωσαν τη στήριξη και αλληλεγγύη τους απέναντι στη μεγαλόνησο για την εξερεύνηση και ανακάλυψη των πόρων της ενώ επαναδιατύπωσαν την ανησυχία τους για τις προκλητικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο σκιαγραφώντας τις παραβιάσεις της Τουρκίας.
Ο Έλληνας υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κωστής Χατζηδάκης, υποδέχτηκε στο πλαίσιο της 1ης Ενεργειακής Υπουργικής Διάσκεψης στην Αθήνα τον υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Γιώργο Λακκοτρύπη, τον υπουργό Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ, Γιουβάλ Στάινιτζ, και τον υφυπουργό Εξωτερικών για ενεργειακούς πόρους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Φράνσις Φάνον.
Οι υπουργοί ξεκαθάρισαν ότι τα δικαιώματα των κυρίαρχων κρατών δεν θα πρέπει να καταπατώνται προκειμένου να μην τίθεται σε κίνδυνο η σταθερότητα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο ενώ όλες οι πλευρές τάχθηκαν υπέρ της ενεργειακής ανεξαρτησίας των κρατών τους και τη διαμόρφωση ενός Ενεργειακού Διαδρόμου στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε μία προσπάθεια να κατεβάσει τους τόνους απέναντι στην Τουρκία, ο κ. Χατζηδάκης ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται για συνάντηση που στρέφεται κατά οποιασδήποτε χώρας αλλά υπέρ του Διεθνούς Δικαίου και των Συνθηκών.
Ο Έλληνας ΥΠΕΝ φάνηκε ικανοποιημένος από την πορεία των διαβουλεύσεων και το κοινό ανακοινωθέν που, όπως τόνισε, καλύπτει την πολιτική και τις θέσεις Ελλάδας και Κύπρου στην Ενέργεια και στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ισραηλινός ομόλογός του που μίλησε για δικαίωμα της Κύπρου στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών της ενώ συμπλήρωσε, με αφορμή την εξαγωγή φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Αίγυπτο, ότι η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει και σημείο – κλειδί για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών.
Στις προοπτικές συνεργασίας με άξονα την ενέργεια αναφέρθηκε και ο κ. Λακκοτρύπης που έθεσε στο τραπέζι των διαβουλεύσεων τις τουρκικές παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και την προσπάθεια της Λευκωσίας να συνεργαστεί με τις γειτονικές χώρες με γνώμονα τη σταθερότητα και την ευημερία στην περιοχή. Ως γέφυρα για πολιτική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη φαίνεται να αντιμετωπίζουν την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Φάνον. Μάλιστα, ο ίδιος αναφέρθηκε στους αγωγούς φυσικού αερίου TAP, IGB αλλά και τον σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Ρεβυθούσα που, όπως σημείωσε, εξασφαλίζουν την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η αμερικανική πλευρά επανέλαβε πως ο διαμοιρασμός πετρελαίου και φυσικού αερίου στο νησί θα πρέπει να γίνει με δίκαιο τρόπο ανάμεσα στις δύο κοινότητες (σ.σ. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι) και κάτω από ένα ενιαίο πλαίσιο διευθέτησης. Όπως έγραφε το Economix.gr, οι προεκτάσεις της ενεργειακής συμμαχίας στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζουν σε πρώτο βαθμό και την τουρκική παραβατικότητα εις βάρος της Κύπρου καθώς αντίστοιχη ήταν η στάση που είχαν υιοθετήσει και στο Κάιρο οι συμμετέχουσες χώρες όπου είχαν εκδώσει κοινή διακήρυξη για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των μελών του East Med Gas Forum (EMGF) στις φυσικές τους πηγές καθ’ υπόδειξη του διεθνούς δικαίου.
ΠΡΟΧΩΡΑ Ο EAST MED
Στο επίκεντρο του διυπουργικού διαλόγου τέθηκε και ο αγωγός East Med που θα μεταφέρει φυσικό από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω Κύπρου – Ελλάδας – Ιταλίας. Όλες οι πλευρές συμφώνησαν στην εισήγηση του Ισραήλ να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να επιλυθούν τα όποια διαδικαστικά προβλήματα, σε συνεργασία και με την Ιταλία, προκειμένου να προχωρήσει η ολοκλήρωσή του το συντομότερο. Ο στόχος είναι να καταστεί η συμμαχία ως εναλλακτικός δρόμος για τον ενεργειακό εφοδιασμό της γηραιάς ηπείρου αξιοποιώντας τους υδρογονάνθρακες στην περιοχή.
Το κοινό υπουργικό ανακοινωθέν που εξεδόθη μετά τη συνάντησή τους επισημαίνει πως τα κράτη επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. μέσω της ενεργούς προώθησης της διαφοροποίησης των πηγών και οδεύσεων εισαγωγής. Όπως κατέστη σαφές, όλες οι πλευρές επενδύουν ιδιαίτερα και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επίσης δημιουργεί μια στρατηγική σύνδεση μεταξύ Ευρώπης και Ισραήλ. Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία είναι έτοιμη από τον περασμένο Δεκέμβριο, έχει ελεγχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2019 και εκκρεμεί η υπογραφή της. Η Ιταλία έχει εκφράσει επιφυλάξεις που αφορούν επιμέρους πτυχές του έργου.
Τέλος, οι υπουργοί συμφώνησαν στην περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας τους και σε τομείς που επεκτείνονται πέρα από την ενεργειακή ανάπτυξη. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκαν σε θέματα όπως τα σχέδια υποδομής, οι ΑΠΕ και η ενεργειακή αποθήκευση, η προετοιμασία αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, η περιβαλλοντική προστασία και η κυβερνοασφάλεια με τον ισραηλινό υπουργό να κάνει λόγο για ένωση δυνάμεων ώστε να υπάρχει σαφής και άμεση απάντηση σε οποιαδήποτε κρίση.
