Επιστολή προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη απηύθυνε ο γενικός διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF Ελλάς Δημήτρης Καραβέλλας, επισημαίνοντας πέντε άξονες περιβαλλοντικής πολιτικής για μια επείγουσα και αναγκαία στροφή της χώρας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στην επιστολή, μεταξύ άλλων πολλών, αναφέρεται ότι η Ελλάδα έχει μείνει αισθητά πίσω στον αγώνα για απελευθέρωση από το ξεπερασμένο, οικονομικά ασύμφορο και βαριά ρυπογόνο μοντέλο του λιγνίτη και των υδρογονανθράκων, ενώ επί σειρά ετών οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν το φυσικό περιβάλλον σαν αναλώσιμο πόρο. Η νέα κυβέρνηση είναι απαραίτητο να μη σπαταλήσει πολύτιμο αναπτυξιακό χρόνο, αναπροσανατολίζοντας την ελληνική οικονομία προς ένα αναπτυξιακό πρότυπο μειωμένου οικολογικού αποτυπώματος, υψηλής καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας. Τα δραματικά γεγονότα στο Μάτι, τη Μάνδρα, και πιο πρόσφατα στη Χαλκιδική, δείχνουν προφανώς την ανάγκη για αποτελεσματικό μηχανισμό πολιτικής προστασίας και αντιμετώπισης καταστροφών, αποδεικνύουν όμως παράλληλα ότι η προστασία της φύσης είναι πλέον θέμα ζωής και θανάτου.
Είναι επιτακτική ανάγκη η χώρα να προλάβει τις τεχνολογικές εξελίξεις που συντελούνται στους κλάδους της καθαρής ενέργειας, της αποθήκευσης και εξοικονόμησης, της κυκλικής οικονομίας, των πράσινων υποδομών, και της βιώσιμης μεταποιητικής επιχειρηματικότητας.
Οι πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης είναι απαραίτητο να στείλουν προς κάθε πλευρά σαφές μήνυμα ασφάλειας, νομιμότητας, λογοδοσίας και διαφάνειας στους πολίτες και να ενισχύσουν τη θέση της χώρας διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτό το WWF Ελλάς προτείνει στον πρωθυπουργό πέντε άξονες περιβαλλοντικής πολιτικής για βιώσιμη ανάπτυξη:
1. Αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης: Ενσωμάτωση της υποχρέωσης μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050 και των μέσων υλοποίησής της στην εθνική έννομη τάξη καιάμεση κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την κλιματική κρίση, με οριζόντια εφαρμογή σε κάθε υπουργείο, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
2. Απελευθέρωση από τα ορυκτά καύσιμα: Επιτακτική είναι η ανάγκη για άμεση ακύρωση των προγραμμάτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων ως εθνικά επιζήμιων, με δεδομένο ότι εντείνουν την κλιματική κρίση, απειλούν πολύτιμα είδη και οικοσυστήματα, και υπονομεύουν το μέλλον σημαντικών οικονομικών τομέων, όπως ο τουρισμός και αλιεία, χωρίς μάλιστα να έχει δημοσιευθεί καμία τεχνικοοικονομική τεκμηρίωση από τα αρμόδια υπουργεία που να δικαιολογεί την πολιτική υποστήριξη των προγραμμάτων αυτών. Σε ότι αφορά την σωτηρία της ΔΕΗ, απαιτούνται επείγοντα μέτρα απεξάρτησης από τον λιγνίτη, εγκατάλειψης του ζημιογόνου έργου της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα V, διατήρηση της κυριότητας επί των υδροηλεκτρικών για αναβάθμισή τους, ώστε να λειτουργούν και ως αντλησιοταμιευτικές μονάδες για αποθήκευση καθαρής ενέργειας. Τώρα είναι η στιγμή για δυναμική στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών διαχείρισης και εξοικονόμησης της ενεργειακής ζήτησης σε καταναλωτές και επιχειρήσεις.
3. Περιβαλλοντική νομιμότητα: Ίδρυση ανεξάρτητης αρχής περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, με αναφορά στη Βουλή, ώστε οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι να είναι ανεξάρτητοι από υπουργικές ή άλλες υποδείξεις και συμφέροντα.
4. Φυσικό περιβάλλον: Θωράκιση του φυσικού περιβάλλοντος, ως ασπίδας προστασίας ανθρώπων και περιουσιών από την κλιματική αλλαγή, με σαφή θεσμική προστασία των πολύτιμων προστατευόμενων περιοχών και διατήρησης της βιοποικιλότητας.
5. Ζωντανή οικονομία: Πλήρης ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κλιματικών κριτηρίων, σε όλο το φάσμα του κρατικού προϋπολογισμού και στον σχεδιασμό οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών.
«Η κλιματική κρίση έχει από καιρό παύσει να αποτελεί ερωτηματικό, προξενώντας σημαντικές απώλειες για τον άνθρωπο και τη φύση καθημερινά. Η νέα κυβέρνηση οφείλει να λάβει το συντομότερο δυνατό τις γενναίες εκείνες αποφάσεις που θα θωρακίσουν τη χώρα μας απέναντι σε αυτή την απειλή», δήλωσε σχετικά ο γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας.
Επιβεβαίωση economix.gr – Εκολοτζίξ
Οι προτάσεις της WWF Ελλάς, ιδίως αν διαβάσετε ολόκληρη την επιστολή, επιβεαιώνουν πλήρως το σχόλιο του Εκολοτζίξ αμέσως μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης:
Με «το δάχτυλο στη σκανδάλη» οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ απέναντι στη νέα κυβέρνηση
Σημειώνουμε επίσης ότι η WWF Ελλάς σημειώνει επί λέξει στην επιστολή της: «Δυστυχώς οι πρώτες κυβερνητικές δηλώσεις, αλλά και η μέχρι στιγμής διαφαινόμενη απουσία υπουργικών αρμοδιοτήτων για το φυσικό περιβάλλον μας ανησυχούν ιδιαίτερα».
Το economix.gr ρώτησε τον Κωστή Χατζηδάκη κατά τη διάρκεια χαλαρής συζήτησης με δημοσιογράφους την πρώτη του ημέρα στο Υπουργείο ποιος από την πολιτική ηγεσία θα αναλάβει τα θέματα περιβάλλοντος (καθώς η αρχική κυβερνητική ανακοίνωση δεν περιελάμβανε τη συγκεκριμένη αρμοδιότητα) και η απάντηση του νέου Υπουργού ήταν «μάλλον εγώ» αλλά θα τα δούμε όλα, στις λεπτομέρειές τους τις επόμενες ημέρες, πρόσθεσε.
Σημειώνουμε ότι κάθε αρμοδιότητα που δεν μεταβιβάζεται με απόφαση του Πρωθυπουργού ή του Υπουργού, παραμένει στον Υπουργό.
Επίσης σημειώνουμε ότι, πέρα από την προσπάθεια επιβολής ατζέντας στον Πρωθυπουργό και αίτημα συνάντησης μαζί του, η περιβαλλοντική ογάνωση ζητά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη «υψηλή εκπροσώπηση της χώρας μας … από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό» στις επικείμενες διασκέψεις κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC COP26) και για τη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα (CBD COP15).
Τέλος, να σημειώσουμε επίσης, ότι παρότι η οργάνωση επικαλείται σε τουλάχιστον δύο σημεία της το πρόγραμμα της ΝΔ όπως ακριβώς δημοσιεύθηκε, ζητά ταυτόχρονα – κατά την πάγια θέση της – απαγόρευση της έρευνας υδρογονανθράκων που, ως γνωστός, βρίσεται στον αντίποδα της πολιτικής της νέας κυβέρνησης (όπως και της προηγούμενης…).
Ολόκληρη η επιστολή της WWF Ελλάς
Το πλήρες κείμενο της επιστολής, μαζί με αυτά που δεν περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση ή επέλεξε να μην κοινοποιήσει περισσότερο η οργάνωση, έχει ως εξής:
Θέμα: Αίτημα συνάντησης – 5 άξονες περιβαλλοντικής πολιτικής για βιώσιμη ανάπτυξη
Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Σας συγχαίρουμε για την ανάληψη των καθηκόντων σας στην ηγεσία της χώρας. Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στη δύσκολη αποστολή που έχετε αναλάβει για αποτελεσματική διακυβέρνηση, κατά τρόπο αμοιβαία επωφελή για την οικονομία, την ελληνική κοινωνία και βεβαίως το περιβάλλον.
Το WWF Ελλάς πιστό στη συνθήκη ότι «ο φυσικός πλούτος της πατρίδας μας είναι, σήμερα ειδικά, το μεγάλο μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», η οποία επισημαίνεται και στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, θα σταθεί αρωγός σε κάθε προσπάθεια αναπτυξιακής πολιτικής της κυβέρνησης που θέτει με ειλικρίνεια ως προτεραιότητα την αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με τη φύση. Παράλληλα, είναι προφανές ότι δεν θα διστάσουμε να αντιταχθούμε σε οποιοδήποτε μέτρο ή πολιτική θέτει εν αμφιβόλω και οδηγεί σε απορρύθμιση το περιβαλλοντικό κεκτημένο. Δυστυχώς οι πρώτες κυβερνητικές δηλώσεις, αλλά και η μέχρι στιγμής διαφαινόμενη απουσία υπουργικών αρμοδιοτήτων για το φυσικό περιβάλλον μας ανησυχούν ιδιαίτερα.
Η επόμενη κοινοβουλευτική τετραετία σε μια χώρα που βγαίνει πληγωμένη από μια οικονομική κρίση εννέα και πλέον χρόνων αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί με τους καλύτερους όρους και μέσα από την ενσωμάτωση στόχων βιώσιμης ανάπτυξης σε κάθε πολιτική. Όπως άλλωστε καταδεικνύουν δεκάδες μελέτες διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών, τόσο το πρόταγμα της απανθρακοποίησης, όσο και η μείωση του οικολογικού αποτυπώματος είναι κινητήρια δύναμη για νέες επενδύσεις υψηλής καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας, δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, και αύξηση της παραγωγικότητας. Είναι επιτακτική ανάγκη η χώρα να προλάβει τις τεχνολογικές εξελίξεις που συντελούνται στους κλάδους της καθαρής ενέργειας, της αποθήκευσης και εξοικονόμησης, της κυκλικής οικονομίας, των πράσινων υποδομών, και της βιώσιμης μεταποιητικής επιχειρηματικότητας.
Οι πρόσφατες συστάσεις των εκθέσεων της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), για συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον +1,5οC, και της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστήμης-Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες (IPBES), που καταδεικνύει ότι περίπου ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας ανθρώπινων δραστηριοτήτων, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο πολιτικής αδράνειας. Δημιουργούν εύλογη ανησυχία στους επιστήμονες και απαίτηση για έκτακτα μέτρα, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας είναι προφανείς πηγές αβεβαιότητας και ανασφάλειας για το μέλλον.
Οι πρώτες μέρες διακυβέρνησης αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία απόδοσης ενός φιλόδοξου
πολιτικού στίγματος της νέας κυβέρνησης και μπορούν να στείλουν μήνυμα ασφάλειας,
νομιμότητας, λογοδοσίας και διαφάνειας στους πολίτες και να ενισχύσουν τη θέση της χώρας διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτό, το WWF Ελλάς προτείνει 5 άξονες περιβαλλοντικής πολιτικής για βιώσιμη ανάπτυξη που μπορούν άμεσα να βρουν πεδία εφαρμογής:
1. Αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης: Ενσωμάτωση της δέσμευσης για μηδενισμό των
εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050 και των μέσων υλοποίησής της στην εθνική
έννομη τάξη και άμεση κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την κλιματική
κρίση, με οριζόντια εφαρμογή σε κάθε υπουργείο, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων
ευρωπαϊκών χωρών.
2. Απελευθέρωση από τα ορυκτά καύσιμα: Σωτηρία της ΔΕΗ με επείγοντα μέτρα
απεξάρτησης από τον λιγνίτη, εγκατάλειψης του ζημιογόνου έργου της νέας μονάδας
Πτολεμαΐδα V, διατήρηση της κυριότητας επί των υδροηλεκτρικών για αναβάθμισή τους, ώστε να λειτουργούν και ως αντλησιοταμιευτικές μονάδες για αποθήκευση καθαρής ενέργειας, και στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών διαχείρισης και εξοικονόμησης της ενεργειακής ζήτησης σε καταναλωτές και επιχειρήσεις. Παράλληλα, θεωρούμε επιβεβλημένη την πλήρη επανεξέταση των προγραμμάτων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, καθώς απειλούν την Ελλάδα με εγκλωβισμό σε ένα παρωχημένο μοντέλο ανάπτυξης που απειλεί τον φυσικό πλούτο της χώρας και τις τοπικές κοινωνίες και κατ’ επέκταση τον τουρισμό και την εθνική οικονομία. Αξίζει να τονιστεί ότι έως και σήμερα, δεν έχει δημοσιευθεί από τα αρμόδια υπουργεία καμία απολύτως τεχνικοοικονομική τεκμηρίωση που να δικαιολογεί την πολιτική υποστήριξη των
προγραμμάτων εξόρυξης υδρογονανθράκων. Μία ανεξάρτητη, ενδελεχής και επιστημονική αξιολόγηση των οικονομικών και περιβαλλοντικών όρων, καθώς και μία ανάλυση κόστος οφέλους, θα σας οδηγήσει αναπόφευκτα στην – γενναία, αλλά ιστορικά αναγκαία – απόφαση να ακυρώσετε το εν λόγω πρόγραμμα ως εθνικά επιζήμιο.
3. Περιβαλλοντική νομιμότητα: Ίδρυση ανεξάρτητης αρχής περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, με αναφορά στη Βουλή, ώστε οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι να είναι ανεξάρτητοι από υπουργικές ή άλλες υποδείξεις και συμφέροντα. Η απαρέγκλιτη τήρηση της περιβαλλοντικής νομιμότητας θα προσφέρει στη χώρα την ασφάλεια δικαίου που είναι απαραίτητη για ένα υγιές επενδυτικό πλαίσιο, ισονομία, σημαντικά έσοδα από την επιβολή κυρώσεων, και βεβαίως υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας.
4. Φυσικό περιβάλλον: Θωράκιση του φυσικού περιβάλλοντος, ως ασπίδας προστασίας
ανθρώπων και περιουσιών από την κλιματική αλλαγή, με σαφή θεσμική προστασία των
πολύτιμων προστατευόμενων περιοχών και διατήρησης της βιοποικιλότητας, καθώς και
ξεκάθαρη κόκκινη γραμμή στις τακτοποιήσεις αυθαιρέτων σε περιοχές Natura 2000, δασική
γη, παράκτια ζώνη και λεκάνες απορροής υδάτων. Ως πρώτη δική σας κίνηση προς αυτή την
κατεύθυνση, σας καλούμε να αποσύρετε από τη Βουλή το νομοσχέδιο για τις οικιστικές
πυκνώσεις, που κατατέθηκε προεκλογικά. Τα δραματικά γεγονότα στο Μάτι, τη Μάνδρα, και
πιο πρόσφατα στη Χαλκιδική, δείχνουν προφανώς την ανάγκη για αποτελεσματικό μηχανισμό πολιτικής προστασίας και αντιμετώπισης καταστροφών, αποδεικνύουν όμως παράλληλα ότι η προστασία της φύσης είναι πλέον θέμα ζωής και θανάτου. Σας καλούμε λοιπόν να προτάξετε τη θωράκιση των ευαίσθητων και πολύτιμων φυσικών οικοσυστημάτων της χώρας ως κεντρική κυβερνητική προτεραιότητα και να εγγυηθείτε τη βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών αυτών μέσω της διασφάλισης των οικοσυστημικών υπηρεσιών, τις οποίες παρέχει το φυσικό περιβάλλον στις τοπικές κοινωνίες. Ειδικότερα, ο θαλάσσιος πλούτος της χώρας μας θα πρέπει να προστατευτεί μέσω της υιοθέτησης ενός φιλόδοξου θαλάσσιου
χωροταξικού σχεδιασμού, καθώς και της ενίσχυσης του δικτύου των θαλάσσιων
προστατευόμενων περιοχών με παράλληλη προώθηση ήπιων μορφών ανάπτυξης και
βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων.
5. Ζωντανή οικονομία: Πλήρης ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κλιματικών κριτηρίων, σε
όλο το φάσμα του κρατικού προϋπολογισμού και στον σχεδιασμό οικονομικών και
αναπτυξιακών πολιτικών, με βάση τις προτάσεις και τα εργαλεία που αναπτύσσει ο ΟΟΣΑ,
στο πλαίσιο του Paris Collaborative on Green Budgeting και τις Αρχές του Ελσίνκι που
αποφασίστηκαν στο πλαίσιο της διεθνούς πρωτοβουλίας Coalition of Finance Ministers for
Climate Action. Απαραίτητο είναι επίσης να καταργηθούν όλες οι επιδοτήσεις σε ορυκτά
καύσιμα και γενικότερα σε επιχειρηματικές δραστηριότητες υψηλού κλιματικού
αποτυπώματος, ώστε η χώρα να εξοικονομήσει σημαντικούς πόρους. Αποτελεί σκάνδαλο το
γεγονός ότι κάθε χρόνο στη χώρα μας επιδοτούνται τα ορυκτά καύσιμα με τουλάχιστον €1.3
δισεκ. (ετήσιος μέσος όρος για την περίοδο 2012-2017 κατά τα επίσημα στοιχεία του ΟΟΣΑ), ενώ άλλες οικονομικές δραστηριότητες με μεγαλύτερη προοπτική και μέλλον πασχίζουν να ορθοποδήσουν στην χώρα μας. Οι πόροι που θα εξοικονομηθούν οφείλουν να διατεθούν πλήρως για δημόσιες επενδύσεις και φορολογικά κίνητρα που αποσκοπούν στην οριστική μετάβαση προς ένα ενεργειακό μοντέλο χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα.
Το 2020 θα είναι διεθνώς ένα έτος ορόσημο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την αναχαίτιση της απώλειας της βιοποικιλότητας. Οι διασκέψεις κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC COP26) και για τη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα (CBD COP15) δίνουν ένα στιβαρό πολιτικό πλαίσιο για διεθνή προβολή εμβληματικών κυβερνητικών παρεμβάσεων. Ελπίζουμε πως η υψηλή εκπροσώπηση της χώρας μας σε αυτές τις σημαντικές διασκέψεις κορυφής από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, καθώς και η υποστήριξη των διεθνών προσπαθειών για μια νέα συμφωνία για τη φύση και τον άνθρωπο (New Deal for Nature and People) θα αναδείξουν την Ελλάδα σε πρωταγωνίστρια στον αγώνα για την αποτελεσματική επίτευξη των διεθνών στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη (SDGs).
Όπως σωστά έχετε τονίσει στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, «η μόνη έξυπνη αναπτυξιακή πολιτική για την Ελλάδα είναι αυτή που σέβεται το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής.
Δεν είναι μόνο υποχρέωσή μας απέναντι στις επόμενες γενιές, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη».
Στο πλαίσιο των παραπάνω, ευελπιστούμε στην πραγματοποίηση συνάντησης το συντομότερο δυνατό για την προοπτική υιοθέτησης και εφαρμογής των παραπάνω αξόνων περιβαλλοντικής πολιτικής για μια πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε
περαιτέρω πληροφορία.
Με τιμή,
Δημήτρης Καραβέλλας
Γενικός Διευθυντής WWF Ελλάς
