Πέντε γραμμάρια μικροπλαστικών την εβδομάδα προκύπτει από πρόσφατες έρευνες πως καταπίνει κατά μέσο όρο ο κάθε άνθρωπος, ενώ όπως αποδεικνύεται όλοι είναι εκτεθειμένοι στην πλαστική ρύπανση. Την ίδια ώρα, σχεδόν 11.500 τόνοι πλαστικών καταλήγουν στις ελληνικές θάλασσες κάθε χρόνο, κυρίως εξαιτίας της κακής διαχείρισης των απορριμμάτων. Σήμερα, το 90% των θαλασσοπουλιών έχουν κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους (το 1960 το ποσοστό αυτό ήταν 5%), ενώ μια στις δυο θαλάσσιες χελώνες έχουν καταπιεί πλαστικά.
Η πλαστική ρύπανση έχει χτυπήσει «κόκκινο», με τις επιπτώσεις την να δημιουργούν πληθώρα προβλημάτων, ενώ τα μέτρα για να αντιστραφεί η κατάσταση, θεωρούνται περισσότερο από επιβεβλημένα. Σε αυτό το πλαίσιο, το WWF Ελλάς δημιούργησε μια σειρά από 4 βίντεο προκειμένου τόσο να ενημερωθούν, όσο και να κινητοποιηθούν οι πολίτες.
Όπως εξηγεί η περιβαλλοντική οργάνωση, η πλαστική ρύπανση απειλεί τις θάλασσες, τα είδη και τον άνθρωπο. «Είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα που αν δεν δράσουμε άμεσα, εκτιμάται ότι έως το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ’ ότι ψάρια» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με το WWF Ελλάς, ο κάδος ανακύκλωσης παραμένει το βασικό σύστημα συλλογής των πλαστικών απορριμμάτων. «Όμως σήμερα το 50% του περιεχομένου του κάδου ανακύκλωσης είναι υλικά που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν. Αυτό επί της ουσίας καταστρέφει όλη τη διαδικασία ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος όγκος πλαστικών να καταλήγει στη χωματερή αντί να ανακυκλωθεί. Παρότι η Ελλάδα έχει νόμο για τη διαλογή στην πηγή – δηλαδή την ξεχωριστή διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών σε διαφορετικούς κάδους – εδώ και χρόνια κωλυσιεργεί κι αδυνατεί να το εφαρμόσει παρότι αποτελεί δέσμευσή μας στο πλαίσιο της ΕΕ. Η χώρα μας σήμερα ισχυρίζεται πως ανακυκλώνει το 40% των πλαστικών συσκευασιών, φαίνεται όμως πως η αλήθεια είναι διαφορετική, καθώς εκτιμάται ότι σήμερα δεν γίνεται σωστή καταγραφή των ποσοτήτων πλαστικών συσκευασιών που διακινούνται στην αγορά» επισημαίνει.
Για την περιβαλλοντική οργάνωση, η χρυσή τομή ώστε για να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό ρεύμα για την ανακύκλωση των πλαστικών απορριμμάτων, αλλά και γενικότερα για να αναληφθούν νέες πρωτοβουλίες περιορισμού των πλαστικών μιας χρήσης, είναι οι πόροι που απαιτούνται. «Οι πόροι αυτοί συνήθως προέρχονται από τη λεγόμενη διευρυμένη ευθύνη παραγωγού. Τι σημαίνει αυτό; Σε απλά ελληνικά, ότι οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πλαστικά για τα προϊόντα τους υποχρεούνται να πληρώνουν για τη διαχείριση των απορριμμάτων που παράγουν (πχ. πλαστικά μπουκάλια νερού και αναψυκτικών, πλαστικές συσκευασίες τροφίμων κτλ).
Όμως, σήμερα οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πλαστικά πληρώνουν ελάχιστα σε σχέση με άλλες χώρες. Ειδικότερα, η Ελλάδα πληρώνει μόλις 66 ευρώ ανά τόνο παραγόμενων πλαστικών απορριμμάτων, όταν σε άλλες χώρες το ποσό είναι υπερδιπλάσιο. Συγκεκριμένα, η Ιταλία πληρώνει 188 ευρώ ανά τόνο, το Βέλγιο και η Γαλλία πάνω από 280 ευρώ ο τόνος, η Εσθονία 406 ευρώ ο τόνος και η Γερμανία πάνω από 500 ευρώ ανά τόνο».
Μάλιστα, όπως επισημαίνει, παρά το χαμηλό ποσό που καλούνται να πληρώνουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, πάρα πολλές από αυτές που χρησιμοποιούν πλαστικά δεν καταβάλλουν το ποσό που τους αναλογεί και εισφοροαποφεύγουν συστηματικά. Εξαιτίας αυτού, δεν είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσφατα εξέδωσε τη νέα Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης. Η Οδηγία που πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο το αργότερο έως το 2021, προβλέπει:
– Την απαγόρευση αρκετών πλαστικών μιας χρήσης, όπως πλαστικά μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, μπατονέτες, αναδευτήρες, πλαστικά δοχεία από διογκωμένο πολυστυρένιο.
– Την υποχρέωση των καπνοβιομηχανιών να πληρώνουν για μέτρα διαχείρισης των αποτσίγαρων, των οποίων το φίλτρο είναι εν μέρει κατασκευασμένο από πλαστικό.
– Την υποχρέωση να συλλέγεται το 77% των πλαστικών μπουκαλιών έως το 2025 και το 90% έως το 2029.
– Την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης των πολιτών.
