Τις προϋποθέσεις προκειμένου η θέση της Ελλάδας, ενόψει και του Brexit, να ενισχυθεί στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη δημιουργούν οι πρωτοβουλίες για τη χορήγηση ιθαγένειας, σε συνδυασμό με το σχεδιασμό για την διαμόρφωση ενός ελκυστικού καθεστώτος φορολογικής κατοικίας.
Χθες, διέρρευσαν στην Καθημερινή, ορισμένα σημεία της νομοθετικής πρότασης του υπουργείου Ανάπτυξης για τη χορήγηση διαβατηρίου σε ξένους επενδυτές, υπό δύο όρους.
Πρώτον, να τοποθετήσουν κεφάλαια άνω των 2 εκατ. ευρώ σε ακίνητα και δεύτερον, να διαθέτουν μόνιμη κατοικία με αξία 500.000 ευρώ, στην οποία να αντιστοιχούν, ετησίως, δαπάνες συντήρησης περίπου 50.000 ευρώ.
Η υπηκοότητα θα χορηγείται στον επενδυτή – υπήκοο τρίτης χώρας, ακόμη κι αν αυτός προχωρήσει στην απόκτηση ιδιοκτησίας, μέσω εταιρείας. Αρκεί όμως, οι μετοχές να ανήκουν εξ ολοκλήρου στον ίδιο.
Το economix είχε εγκαίρως αναφερθεί στο τί σημαίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις Μητσοτάκη στη ΔΕΘ.
Το παράδειγμα της Κύπρου και το σκεπτικό
Η «συνταγή» για εξασφαλισμένα κρατικά έσοδα είναι δοκιμασμένη, με την Κύπρο, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να διαθέτουν προγράμματα πολιτογράφησης. Στην Μεγαλόνησο, πρόσφατα, τέθηκε όριο έκδοσης 700 διαβατηρίων, σε ετήσια βάση, προκειμένου να μετριαστεί η κριτική που θέλει τη χορήγηση ιθαγένειας ως εργαλείο «ξεπλύματος» μαύρου χρήματος. Αντίστοιχο πλαφόν εκτιμάται ότι θα προβλέπει και το ελληνικό πρόγραμμα.
Σε κάθε περίπτωση, το σκεπτικό πίσω από τα προγράμματα πολιτογράφησης έχει ως βάση τους αριθμούς που…ζαλίζουν. Κάθε χρόνο, δηλαδή, υπολογίζεται ότι δαπανούν περίπου δύο δισεκατομμύρια ευρώ, χιλιάδες κροίσοι σε όλο τον κόσμο για να αποκτήσουν δεύτερο ή ακόμη και τρίτο διαβατήριο. Μπορεί το μέγεθος να μοιάζει απίστευτο, όμως, για ολιγάρχες από τη Ρωσία, την Κίνα και την Μέση Ανατολή η τοποθέτηση κεφαλαίων σε ακίνητα ή ομόλογα μίας ευρωπαϊκής χώρας με αντάλλαγμα την εξασφάλιση ιθαγένειας αποτελεί επενδυτική κίνηση με στόχο την απρόσκοπτη πρόσβαση σε νέες αγορές. Σύμφωνα, εξάλλου, με έρευνα της διεθνούς εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών CS Global Partners, το 81% των Βρετανών θα παραχωρούσε το 5% των ετήσιων εισοδημάτων του για να αποκτήσει δεύτερο διαβατήριο.
Η Κύπρος, εφαρμόζει από το 2013 πρόγραμμα χορήγησης ιθαγένειας και άδειας παραμονής για επενδύσεις από υπηκόους τρίτων χωρών. Πόσα λεφτά έχουν δαπανηθεί στη χώρα, με όχημα την εξασφάλιση ιθαγένειας; Σύμφωνα με το κυπριακό υπουργείο Οικονομικών, περισσότερα από 6,6 δισ. ευρώ, αντιστοιχούν σε συναλλαγές και άλλου είδους δαπάνες στην τοπική αγορά ακινήτων, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο ¼ του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της (2018), αξίας 22 δισ. ευρώ.
Παράγοντες της αγοράς, σημειώνουν στο Economix.gr ότι το μέτρο θα ενισχύσει σημαντικά την ελληνική αγορά ακινήτων και κυρίως τον τομέα των πολυτελών κατοικιών.
Το καθεστώς non-dom
Επίσης, συνδυαστικά με τη χορήγηση ιθαγένειας η κυβέρνηση αναμένεται να θεσμοθετήσει την πρωτοβουλία non-dom (non-domiciled), που περιλαμβάνεται και στο προεκλογικό πρόγραμμά της. Το καθεστώς μη κατοίκου» έχουν θεσμοθετήσει πολλές χώρες ανά τον κόσμο, με στόχο την προσέλκυση των πολυεκατομμυριούχων του πλανήτη ή των ατόμων υψηλότατης καθαρής θέσης (Ultra high-net-worthindividuals-UHNWI).
Δεν είναι τυχαίο ότι το 26% των πολυεκατομμυριούχων του πλανήτη σχεδιάζει να αλλάξει χώρα, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Knight Frank. Ουσιαστικά, προβλέπεται η θέσπιση ενός ελκυστικού οριζόντιου φορολογικού συντελεστή (flat tax rate) για το σύνολο των παγκοσμίων εισοδημάτων ενός πολυεκατομμυριούχου, με αντάλλαγμα τη μεταφορά της φορολογικής έδρας του στη χώρα μας.
Για παράδειγμα, η Ιταλία από τον Ιανουάριο του 2017, έχει νομοθετήσει την επιβολή ανώτατου φόρου έως 100.000 ευρώ για όσα φυσικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως υπηκοότητας, μεταφέρουν τη φορολογική έδρα τους στη χώρα.
Το καθεστώς “non-dom” υιοθετεί εδώ και πολλά χρόνια η Μεγάλη Βρετανία, που προσφέρει χαμηλή φορολογική επιβάρυνση σε όσους επιλέγουν τη χώρα για να εγκαταστήσουν τη φορολογική τους έδρα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το διάστημα 2017-2018, από φόρους σε εισόδημα και κεφαλαιακά κέρδη, αλλά και από ασφαλιστικές εισφορές, το Ηνωμένο Βασίλειο είχε έσοδα περίπου 7 δισ. ευρώ, μέγεθος μειωμένο-λόγω Brexit- κατά 1,5 δισ. ευρώ, σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.
Αντιρρήσεις
Στα ευνοϊκά αυτά καθεστώτα αντιτίθεται παγίως η Ευρωπαίκή Επτροπή, άλλοτε σθεναρά και άλλοτε λιγότερο σθεναρά. Όπως όλες οι σχετικές κινήσεις των Βρυξελλών, το αποτέλεσμα της «αντίθεσης» των υπηρεσιακών παραγόντων εξαρτάται από τις πολιτικές συγκυρίες και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών μελών. Με τα παραδείγματα που υπάρχουν από άλλες χώρες, η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα στις αναγκαίες συζητήσεις που θα γίνουν.
Ωστόσο, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν στο economix ότι η Ελλάδα βρίσκει «απέναντι» της σε αυτές τις πρωτοβουλίες έναν μη αναμενόμενο, πολιτικά, «αντιρρησία»: την Κύπρο. Πολλοί, κυρίως οικονομικοί, παράγοντες στην αδελφή χώρα θεωρούν ότι η καθιέρωση προγράμματος χορήγησης υπηκοοότητας – διαβατηρίου, μαζί με το θεσμό non-dom και τις αναμενόμενες βελτιώσεις στη golden visa, θα προσελκύσουν μεγάλο μέρος της υπάρχουσας και δυνητικής «πελατείας» ευπόρων επιχειρηματιών και επενδυτών από εκεί στην Ελλάδα, για διαφόρους λόγους. Και ανησυχούν. Έχουν θέσει το θέμα ήδη στην πολιτική ηγεσία – κάτι αυτονόητο στην Κύπρο με τους στενούς δεσμούς μεταξύ επενδυτών γης, δικηγορικού επαγγέλματος και πολιτικού προσωπικού – και αναμένουν κινήσεις, που όμως δεν είναι εύκολες. Ο εξαιρετικά έμπειρος σε όλα τα σχερικά ζητήματα Νίκος Αναστασιάδης έχει ασχοληθεί ήδη με το ζήτημα αλλά η ελληνική κυβέρνηση προς το παρόν δεν φαίνεται να συζητά κάτι. Πάντως κύκλοι της ελληνικής αγοράς αναφέρουν ότι για όλους υπάρχει κομμάτι της αγοράς, υπό προϋποθέσεις…
