Οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατέληξαν την Πέμπτη σε άτυπη συμφωνία να επικαιροποιήσουν τους κανόνες της ΕΕ για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία στις ευρωπαϊκές θάλασσες και να διασφαλίσουν ότι οι δράστες αντιμετωπίζουν πρόστιμα. Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η συμφωνία προβλέπει επέκταση της υφιστάμενης απαγόρευσης απόρριψης πετρελαιοκηλίδων από πλοία, ώστε να καλύπτει περισσότερα είδη ρυπογόνων ουσιών όπως λύματα και σκουπίδια.
Την συμφωνία για τροποποίηση της οδηγίας 2005/35/ΕΚ σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για τα αδικήματα ρύπανσης χαιρέτισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τόνισε ότι οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη διαφάνεια, καθιστώντας διαθέσιμες στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικά με τα αδικήματα ρύπανσης στις ευρωπαϊκές θάλασσες και τις επιβαλλόμενες κυρώσεις. Στο διαδίκτυο θα καταστούν επίσης διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το πώς οι παράκτιες αρχές επαληθεύουν πιθανές διαρροές κατόπιν ειδοποίησης μέσω δορυφορικής επιτήρησης. Η τροποποίηση αποσαφηνίζει την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων ώστε να καταστούν αποτελεσματικότερες. Για παράδειγμα, το μέγεθος της παράνομης απόρριψης, ο αντίκτυπός της στο περιβάλλον και η οικονομική ισχύς της υπεύθυνης οντότητας θα λαμβάνονται υπόψη όταν τα κράτη μέλη επιβάλλουν κυρώσεις. Θα υπάρχουν διαθέσιμα ισχυρότερα εργαλεία και πλατφόρμες για την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των αρχών των κρατών μελών. Για παράδειγμα, η δορυφορική επιτήρηση της ρύπανσης από πλοία (CleanSeaNet — βάση δεδομένων επιτήρησης και ανταλλαγής πληροφοριών του EMSA) θα βελτιωθεί και θα αποκτήσει μεγαλύτερη ευκρίνεια. Όλα τα νέα μέτρα ενισχύουν το αποτρεπτικό αποτέλεσμα και συμβάλλουν στην πρόληψη της ρύπανσης των ευρωπαϊκών θαλασσών.
Απαγόρευση περισσότερων τύπων διαρροών από πλοία
Όπως προβλέπει η συμφωνία, ο τρέχων κατάλογος ουσιών που απαγορεύεται να απορρίπτονται από τα πλοία, όπως το πετρέλαιο και οι επιβλαβείς υγρές ουσίες, θα περιλαμβάνει τώρα την απόρριψη λυμάτων, σκουπιδιών και υπολειμμάτων από πλυντρίδες.
Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να εξασφαλίσουν την υποχρέωση της ΕΕ να επανεξετάσει τους κανόνες πέντε χρόνια μετά τη μεταφορά τους στην εθνική νομοθεσία για να αξιολογήσει εάν τα θαλάσσια πλαστικά απορρίμματα, η απώλεια εμπορευματοκιβωτίων και οι διαρροές πλαστικών σφαιριδίων από πλοία θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν κυρώσεις.
Πιο ισχυρή επαλήθευση μέσω δορυφορικής επιτήρησης
Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι οι χώρες της ΕΕ και η Επιτροπή θα ενημερώσουν περισσότερο σχετικά με τα περιστατικά ρύπανσης, τις βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και τα μέτρα παρακολούθησης, μετά από προειδοποιήσεις του ευρωπαϊκού δορυφορικού συστήματος για τον εντοπισμό πετρελαιοκηλίδων και σκαφών, CleanSeaNet. Για να αποφευχθεί η διασπορά παράνομων απορρίψεων και, ως εκ τούτου, η μη ανιχνεύσιμη απόρριψη, το συμφωνηθέν κείμενο προβλέπει τον ψηφιακό έλεγχο όλων των καταχωρίσεων υψηλής αξιοπιστίας CleanSeaNet και στόχο την επαλήθευση τουλάχιστον του 25 % αυτών από τις αρμόδιες εθνικές αρχές.
Αποτελεσματικές κυρώσεις
Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικά και αποτρεπτικά πρόστιμα για τα πλοία που παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες, ενώ οι ποινικές κυρώσεις αντιμετωπίστηκαν σε ξεχωριστή νομοθεσία που οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν ήδη με τις κυβερνήσεις της ΕΕ τον περασμένο Νοέμβριο. Σύμφωνα με την προκαταρκτική συμφωνία, οι χώρες της ΕΕ δεν πρέπει να καθορίζουν κυρώσεις σε τόσο χαμηλό επίπεδο που δεν θα διασφάλιζε τον αποτρεπτικό χαρακτήρα τους.
Επόμενα βήματα
Η προκαταρκτική συμφωνία πρέπει ακόμη να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη διάθεσή τους 30 μήνες για να μεταφέρουν τους νέους κανόνες στο εθνικό τους δίκαιο και να προετοιμαστούν για την εφαρμογή τους.
