Ολοένα και αυξανόμενη σημασία αποκτούν οι επενδύσεις για το επιχειρείν σε διεθνές και κατ’ επέκταση και σε εγχώριο επίπεδο για την υλοποίηση στρατηγικών ESG. Την ίδια στιγμή, η υιοθέτηση στρατηγικών ESG από μέρους των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις προϋπόθεση για χρηματοδότηση.
Το ESG είναι ένα ακρώνυμο που συνοψίζει το τρίπτυχο Περιβάλλον-Κοινωνία-(εταιρική) Διακυβέρνηση (Environment- Social-Governance). Με απλά λόγια, χρησιμοποιείται όταν κάποιος ενδιαφέρεται να περιγράψει τις επιδόσεις μιας εταιρίας στις τρεις αυτές διαστάσεις. Ο όρος χρησιμοποιείται και από τους θεσμικούς επενδυτές (διαμόρφωση επενδυτικών στρατηγικών με κριτήρια ESG), τις τράπεζες (χρηματοδότηση εταιριών με κριτήρια ESG), και τις εποπτικές αρχές (ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στην νομοθεσία), υποδηλώνοντας το ενδιαφέρον τους αναφορικά με το συγκεκριμένο τρίπτυχο. Όπως έχει αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Σκιαδόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και στο Queen Mary University of London, Διευθυντής του IFFR, το ESG εξ’ ορισμού συνδέεται με την επιχειρηματικότητα. Και αυτό γιατί οι δραστηριότητες μιας εταιρίας άπτονται και των τριών διαστάσεων του ESG σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και ανάλογα με τον τομέα στον οποίο αυτή δραστηριοποιείται. Πιο συγκεκριμένα, οι δραστηριότητες μιας εταιρίας επηρεάζουν το περιβάλλον. Μια ρυπογόνος εταιρία μπορεί να ρυπαίνει τον αέρα (π.χ. οι εταιρίες ενέργειας μέσω της έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα), το έδαφος (π.χ. τα ορυχεία) και τα ύδατα (π.χ. οι εταιρίες εξόρυξης πετρελαίου). Οι λειτουργίες της επίσης επηρεάζουν την κοινωνία. Στη διάσταση κοινωνία, επίσης ενσωματώνονται οι εργασιακοί όροι και θέματα ισότητας των δύο φύλων (π.χ. διαφορές στις αμοιβές ανάμεσα τους). Τέλος, η εταιρική διακυβέρνησή της αφορά θέματα συγκρότησης του διοικητικού συμβουλίου, αμοιβών των μελών αυτού και την εκπροσώπηση των δύο φύλων στην σύνθεση του.
Οι εξελίξεις γύρω από το ESG δεν αφορούν όμως, μόνον τις μεγάλες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τους υπέρμαχους του ESG, οι θετικές επιδόσεις μιας εταιρίας με βάση τα κριτήρια ESG, αναφέρει ο κ. Σκιαδόπουλος, συμβάλλουν τόσο στη βιωσιμότητα του πλανήτη μας και στην ευημερία της κοινωνίας μας (doing good), όσο και στην μακροπρόθεσμη κερδοφορία της εταιρίας (doing well). Συνεπώς, το ESG δεν αφορά μόνον τις μεγάλες σε μέγεθος επιχειρήσεις αλλά και τις μικρές και μεσαίες εταιρίες.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις συνειδητοποιούν τη δύναμη του ESG-Καθοριστική η σημασία της εταιρικής διακυβέρνησης
Οι ελληνικές επιχειρήσεις συνειδητοποιούν τη δύναμη του ESG και σχεδιάζουν και νέες επενδύσεις. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας της EY που είδε το φως της δημοσιότητας την εβδομάδα που μας πέρασε, 7 στις 10 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν θετική χρηματοοικονομική επίδραση από τις επενδύσεις ESG. Στο πλαίσιο αυτό το 92% των στελεχών που συμμετείχαν στην έρευνα της EY στην Ελλάδα, δήλωσαν ότι σκοπεύουν να αυξήσουν τις επενδύσεις της επιχείρησης του για την υλοποίηση της στρατηγικής ESG της επιχείρησής τους, τον επόμενο χρόνο. Η επιτυχημένη όμως, προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης από τις ελληνικές επιχειρήσεις εξαρτάται, σε καθοριστικό βαθμό, από την ύπαρξη αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης, αναφέρεται στην έρευνα με θέμα Long-Term Value and Corporate Governance Survey Ελλάδα 2023.
Ειδικότερα, η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας εξαρτάται, σε καθοριστικό βαθμό, από την ύπαρξη αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης και εντοπίζει περιθώρια βελτίωσης ως προς τις δυνατότητες των Διοικητικών Συμβουλίων να ασκούν εποπτεία στην εφαρμογή πρακτικών ESG. Τα στελέχη των ελληνικών επιχειρήσεων εμφανίζονται πιο ικανοποιημένα για τον ενεργό ρόλο των ΔΣ στις δράσεις τους για το κλίμα, σε σχέση με τους ομολόγους τους στην υπόλοιπη Ευρώπη, ωστόσο, σημαντικά ποσοστά των ερωτώμενων, δε θεωρούν ότι τα Διοικητικά τους Συμβούλια είναι «εξαιρετικά αποτελεσματικά» σε θέματα, όπως ο έλεγχος της διοίκησης της εταιρείας σχετικά με τα σχέδιά της για το κλίμα (70%), η εποπτεία που ασκούν όσον αφορά την εκτέλεση και την πρόοδο έναντι των δεσμεύσεων για το κλίμα (54%), και η αλληλεπίδρασή τους με τους μετόχους για τα σχέδια και τις δράσεις για το κλίμα (61%). Με αυτά τα δεδομένα, μόνο το 27% των ερωτώμενων εκτιμούν ότι το ESG έχει ενσωματωθεί πλήρως στις δομές, αλλά και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του ΔΣ. Αντίστοιχα, το 56% πιστεύουν ότι απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές, περιορισμένης έκτασης, και 17% ότι απαιτούνται σημαντικές αλλαγές για την πληρέστερη ενσωμάτωση του ESG. Η έρευνα διαπιστώνει ότι απαιτείται σαφέστερος καθορισμός των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών των μελών του ΔΣ σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Κεντρικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι, για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στον ρόλο τους για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, απαιτείται συστηματική, υπεύθυνη και αυθεντική διακυβέρνηση.
Σημαντική προϋπόθεση χρηματοδότησης τα κριτήρια ESG
Η υιοθέτηση στρατηγικών ESG από μέρους των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις προϋπόθεση ή συγκριτικό πλεονέκτημα για χρηματοδότηση σε διεθνές και σε εγχώριο επίπεδο. Όπως για παράδειγμα, ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Alpha Bank, Βασίλης Ψάλτης στην τοποθέτησή του στο συνέδριο «Greece Talks: Ο ρόλος του Τουρισμού στο μέλλον της Ελλάδας», βασικός πυλώνας της στρατηγικής της Alpha Bank, στην επιλογή των επενδυτικών σχεδίων που θα χρηματοδοτήσει αποτελεί, εκτός από την οικονομική βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχεδίου, η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG που πληροί η επιχείρηση. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Alpha Bank, επεκτείνει τον έλεγχο των επιχειρήσεων σε ζητήματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στη βέλτιστη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων και την ποιότητα των εργασιακών συνθηκών της επιχείρησης. Η ύπαρξη κατάλληλων καταλυμάτων για το προσωπικό μίας ξενοδοχειακής μονάδας μπορεί να επιδράσει θετικά στην αξιολόγησή της από την Τράπεζα, ανέφερε χαρακτηριστικά o κ. Ψάλτης. Παράλληλα, τόνισε ότι η Τράπεζα εφαρμόζοντας ήδη πολιτικές αποτύπωσης του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κινδύνου, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον πρώτο, καθώς, όπως έδειξαν οι αλλεπάλληλες φυσικές καταστροφές των τελευταίων ετών, καθίστανται αναγκαίες οι επενδύσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ο κ. Ψάλτης στο σημείο αυτό, επισήμανε ότι δεδομένου ότι υπάρχει πάντα ένα σκέλος που δεν καλύπτεται από τις ίδιες επιχειρήσεις ή την κρατική αρωγή, η Alpha Bank ανταποκρινόμαστε διαχρονικά σε αυτή την ανάγκη, στηρίζει τους πελάτες της και τις τοπικές κοινωνίες, όπως πρόσφατα έκανε στη Ρόδο, όπου συνεισέφερε ενεργά στην αποκατάσταση των υποδομών και επιχειρήσεων.
