Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε χθες 171 νέα έργα σε ολόκληρη την Ευρώπη στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, αξίας άνω των 396 εκατομμυρίων ευρώ. Χάρη στις απαιτήσεις συγχρηματοδότησης του προγράμματος, θα κινητοποιήσει συνολική επένδυση άνω των 722 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 28,5 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Έργα από όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ θα λάβουν στήριξη από την ΕΕ στο πλαίσιο των ακόλουθων υποπρογραμμάτων: Φύση και βιοποικιλότητα· κυκλική οικονομία και ποιότητα ζωής· μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογή σε αυτήν· και μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.
Όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, τα έργα LIFE συμβάλλουν στην επίτευξη του ευρέος φάσματος κλιματικών, ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου του στόχου της ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Στηρίζουν τη βιοποικιλότητα και την αποκατάσταση της φύσης, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων μειώνοντας τους ρύπους και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αυξάνουν την κυκλικότητα της οικονομίας και την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και επιταχύνουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Παραδείγματα βραβευθέντων έργων
Ένα από τα μεγαλύτερα έργα για τη φύση και τη βιοποικιλότητα περιλαμβάνει 13 κράτη μέλη της ΕΕ και άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την αντιμετώπιση της παρεμπίπτουσας αλιείας στα ύδατα του Βόρειου Ατλαντικού, της Βαλτικής και της Μεσογείου. Με επικεφαλής τις Κάτω Χώρες, το έργο αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση – και, όπου είναι δυνατόν, στην εξάλειψη – των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων στις εμπλεκόμενες περιοχές, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.
Για την προώθηση μιας πιο κυκλικής οικονομίας και ποιότητας ζωής, ένα έργο στη Βουλγαρία θα προωθήσει τη βιώσιμη κατανάλωση, την πρόληψη και τη χωριστή συλλογή αποβλήτων με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών, των επιχειρήσεων και των πολιτών. Στόχος του έργου είναι να δείξει πώς η παραδοσιακή χωματερή της Βουλγαρίας μπορεί να αντικατασταθεί από νέα συστήματα συλλογής και ανακύκλωσης απορριμμάτων από πόρτα σε πόρτα «πληρώστε όσο πετάτε».
Υποστηρίζοντας τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ένα γαλλικό έργο έχει ως στόχο να αποδείξει την τεχνική και οικονομική σκοπιμότητα ενός καινοτόμου και οικονομικά αποδοτικού φωτοβολταϊκού συστήματος πριν από τη διάθεσή του στην αγορά. Η τεχνολογία αποτελείται από αμφίπλευρους ηλιακούς συλλέκτες που αιωρούνται πάνω από ανεκμετάλλευτες τοποθεσίες όπως κανάλια, λεκάνες απορροής και δεξαμενές. Η τεχνολογία αυτή θα συμβάλει στην παραγωγή περισσότερης ανανεώσιμης ενέργειας, στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και στη μείωση του ανταγωνισμού για τη χρήση γης.
Ένα νέο πολυκρατικό έργο θα στηρίξει επίσης τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια στην αλυσίδα αξίας HORECA (ξενοδοχείο, εστιατόριο, τροφοδοσία) σε επτά χώρες της ΕΕ. Το έργο στοχεύει στην κατάρτιση περισσότερων από 500 εργαζομένων και στη συμμετοχή περίπου 10 000 ενδιαφερόμενων μερών στον κλάδο των καταλυμάτων και των υπηρεσιών εστίασης για την εξοικονόμηση ισοδύναμης ενέργειας 390 εκατομμυρίων λαμπτήρων ετησίως.
Με μια ματιά: Τα νέα έργα στο πλαίσιο της χρηματοδότησης
Φύση και βιοποικιλότητα
29 έργα για τη φύση και τη βιοποικιλότητα, συνολικού προϋπολογισμού κοντά στα 211 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων η ΕΕ θα συνεισφέρει περίπου 140 εκατ. ευρώ) θα αποκαταστήσουν τα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων, τα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα και τους οικοτόπους· βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των πτηνών, των εντόμων, των ερπετών, των αμφιβίων και των θηλαστικών· ενίσχυση της διακυβέρνησης· και στήριξη της εφαρμογής και της συμμόρφωσης με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ, όπως οι οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους και η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030. Με τον τρόπο αυτό, θα συμβάλουν εξίσου στην εφαρμογή από την ΕΕ της παγκόσμιας συμφωνίας του Κουνμίνγκ/Μόντρεαλ για τη βιοποικιλότητα.
Κυκλική οικονομία και ποιότητα ζωής
Τα έργα LIFE θα κινητοποιήσουν πάνω από 298 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων η ΕΕ θα διαθέσει πάνω από 94 εκατομμύρια ευρώ για να συμβάλει στην κυκλική οικονομία και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής.
Συνολικά 36 έργα θα επικεντρωθούν στη χρήση νερού, τα ηλεκτρικά απόβλητα, τις χημικές ουσίες, την ατμοσφαιρική ρύπανση και την ηχορύπανση, ώστε να συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της ΕΕ και στην ανάπτυξη τεχνολογιών για τη στήριξη του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία.
Επιπλέον, πέντε έργα θα ενισχύσουν την περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πληροφόρηση, ενδυναμώνοντας τους καταναλωτές ώστε να ζουν χωρίς τοξικές ουσίες και κάνοντας βιώσιμες επιλογές τροφίμων, καθώς και υποστηρίζοντας τους δήμους να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές στη διαχείριση αποβλήτων και να εφαρμόσουν τη Συμφωνία για την Πράσινη Πόλη. Η ΕΕ θα συνεισφέρει περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ για συνολικό προϋπολογισμό έργου σχεδόν 10 εκατομμυρίων ευρώ.
Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογή σε αυτήν
Συνολικά, 34 έργα αξίας περίπου 110 εκατομμυρίων ευρώ (στα οποία η ΕΕ θα παράσχει περίπου 65 εκατομμύρια ευρώ) θα συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στην κλιματική διακυβέρνηση, καθώς και στην ενημέρωση σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Θα ενισχύσουν την εφαρμογή του ευρωπαϊκού νόμου για το κλίμα και της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, διευκολύνοντας τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη, βιώσιμη και ανθεκτική ευρωπαϊκή οικονομία.
Τα έργα αυτά αφορούν, μεταξύ άλλων, τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου· απορροφήσεις άνθρακα σε γεωργικές και δασικές εκτάσεις· βιώσιμα συστήματα τροφίμων· ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης· φιλικές προς το κλίμα εναλλακτικές λύσεις αντί των φθοριούχων αερίων θερμοκηπίου· προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε αστικές και αγροτικές περιοχές, καθώς και μεγαλύτερη ετοιμότητα για ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες και πλημμύρες.
Μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας
67 έργα συνολικού προϋπολογισμού άνω των 102 εκατομμυρίων ευρώ (εκ των οποίων η ΕΕ παρέχει περίπου 97 εκατομμύρια ευρώ) θα βελτιώσουν τις συνθήκες της αγοράς και τις κανονιστικές ρυθμίσεις στην ΕΕ για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, ιδίως προωθώντας και αναπτύσσοντας λύσεις ενεργειακής απόδοσης και μικρής κλίμακας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τα έργα αυτά στηρίζουν την εφαρμογή των πολιτικών ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που καθορίζονται στο σχέδιο REPowerEU και στη δέσμη προσαρμογής στον στόχο του 55 %, καθώς και τους πρωταρχικούς στόχους της Ενεργειακής Ένωσης.
751 προτάσεις στο πλαίσιο της πρόσκλησης
Κατά τη διάρκεια των 31 ετών ύπαρξής του, το πρόγραμμα LIFE έχει συγχρηματοδοτήσει περισσότερα από 6.000 έργα δράσης για το περιβάλλον και το κλίμα σε ολόκληρη την ΕΕ και τις συνδεδεμένες χώρες. Τα 171 έργα που ανακοινώθηκαν χθες επιλέχθηκαν από περισσότερες από 751 αιτήσεις, οι οποίες υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων του LIFE 2022, η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2022.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αύξησε τη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα LIFE κατά σχεδόν 60 % για την περίοδο 2021-2027, φθάνοντας τα 5,43 δισεκατομμύρια ευρώ. Τις επιχορηγήσεις που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE διαχειρίζεται ο CINEA – Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Κλιματικές Υποδομές και το Περιβάλλον.
Δηλώσεις
Ο επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, τόνισε: «Τα φετινά έργα LIFE είναι πιο φιλόδοξα από ποτέ. Καθώς συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις της κλιματικής αλλαγής, της ρύπανσης και της απώλειας βιοποικιλότητας, το πρόγραμμα LIFE αποτελεί ζωντανή απόδειξη της δέσμευσής μας να περάσουμε από τη φιλοδοξία στη δράση και να δημιουργήσουμε πραγματική διαφορά για τους πολίτες της ΕΕ με έργα που θα επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση, θα βελτιώσουν την καθημερινή μας ζωή και θα διατηρήσουν τα φυσικά μας οικοσυστήματα».
Από την πλευρά της η επίτροπος Δράσης για το Κλίμα Wopke Hoekstra, επισήμανε: «Το κλίμα και η φύση είναι αλληλένδετα. Τα εδάφη, οι ωκεανοί και τα δάση μας είναι οι μεγαλύτερες δεξαμενές άνθρακα που έχουμε και η υγιής φύση μπορεί να μας κρατήσει δροσερούς σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται. Με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνει ο κόσμος μας, περισσότερα έργα για την προσαρμογή και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής είναι υψίστης σημασίας. Όταν βλέπω τι έχουν ήδη επιτύχει τα έργα LIFE στην ΕΕ και τις συμμετέχουσες χώρες και τον αντίκτυπο που θα έχουν στο μέλλον, είμαι αισιόδοξος ότι έχουμε τα εργαλεία για να φέρουμε πραγματική αλλαγή στην πράξη».
Τα 7 ελληνικά έργα που θα χρηματοδοτηθούν
Φύση και βιοποικιλότητα
▪ Διατήρηση των ειδών προτεραιότητας της θαλάσσιας μεγαπανίδας στην Ελλάδα και την Ιταλία (LIFE MareNatura)
Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και οι εταίροι του στοχεύουν στην ανάπτυξη εργαλείων μετριασμού για εννέα από τα πλέον απειλούμενα είδη προτεραιότητας της ΕΕ θαλάσσιων πτηνών, θαλάσσιων χελωνών και θαλάσσιων θηλαστικών. Το έργο θα υλοποιηθεί σε 44 περιοχές του έργου Natura 2000 που φιλοξενούν τα οχυρά των πληθυσμών-στόχων. Το έργο περιλαμβάνει μια ευρεία κοινοπραξία έμπειρων φορέων, που ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη βιώσιμη και αποτελεσματική διατήρηση των ειδών-στόχων και των θαλάσσιων οικοτόπων τους.
Περιβάλλον και αποδοτική χρήση των πόρων
▪ Μια ολιστική προσέγγιση για την επιτόπια επεξεργασία νοσοκομειακών λυμάτων (ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ)
Ο Έλληνας συντονιστής του έργου και οι εταίροι του στοχεύουν στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, ενός συνδυασμού τεσσάρων οικολογικών τεχνολογιών, στην απομάκρυνση ρύπων από τα νοσοκομειακά λύματα. Αυτοί οι ρύποι αποτελούν σημαντικές απειλές για την ανθρώπινη υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος. Το σύστημα, το οποίο ήταν επιτυχές σε πιλοτική κλίμακα, θα δοκιμαστεί σε μεγαλύτερη κλίμακα σε διάφορες ευρωπαϊκές περιφέρειες.
▪ Εμπορευματικές μεταφορές LIFE GREEN (LIFE GYF)
Η χρήση βιώσιμων και καινοτόμων μέσων μεταφοράς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα, ιδίως όσον αφορά την ποιότητα του αέρα σε αστικά περιβάλλοντα. Ο κύριος στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη μιας καινοτόμου πλατφόρμας για την πράσινη παράδοση αγαθών. Η πλατφόρμα θα σχεδιαστεί με ανταγωνιστικούς όρους για τις ΜΜΕ και τους ιδιώτες με στόχο τη μείωση των εκπομπών που παράγονται από τις υπηρεσίες παράδοσης.
Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής
▪ Αξιοποίηση αναερόβιων χωνευμάτων σε βιολογικά λιπάσματα για φιλική προς το κλίμα γεωργία (ΔΗΜΗΤΡΑ)
Η κοινοπραξία εταίρων από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Κύπρο και την Πολωνία εξετάζει τη βελτίωση της βιωσιμότητας των πρακτικών γεωργικής διαχείρισης και την αξιοποίηση της παραγωγής λιπασμάτων βιολογικής προέλευσης υψηλότερης αξίας. Δύο DEMOs θα εγκατασταθούν στην Ιταλία και την Ελλάδα για να επιδείξουν τις προτεινόμενες τεχνολογικές λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Αυτές οι τεχνολογίες για το προϊόν χώνευσης βιοαερίου θα έχουν ως αποτέλεσμα αμοιβαία επωφελή οφέλη για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τις αποδόσεις των καλλιεργειών και την κερδοφορία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας
▪ Επιτάχυνση της ενεργειακά αποδοτικής και βιώσιμης ανακαίνισης του δημόσιου κτιριακού αποθέματος του Δήμου Αθηναίων (Athens_Wave)
Η ΕΕ τόνισε τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας, της μείωσης των αερίων θερμοκηπίου και της βελτίωσης της ποιότητας του εσωτερικού και εξωτερικού αέρα για τα κτίρια. Η ελληνική νεοφυής επιχείρηση πίσω από αυτό το έργο βελτιώνει την ενεργειακή απόδοση και τη βιωσιμότητα των δημόσιων κτιρίων της Αθήνας μέσω ενός συνδυασμού δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης. Ο γενικός στόχος τους ταιριάζει απόλυτα με τη συμμετοχή της Αθήνας στην αποστολή της ΕΕ για κλιματικά ουδέτερες, έξυπνες πόλεις έως το 2030.
▪ Στήριξη της υλοποίησης έξυπνης χρηματοδότησης για την ενεργειακή ανακαίνιση υφιστάμενων ιδιωτικών και/ή δημόσιων κτιρίων, επενδύσεις σε ΜΜΕ και στον τριτογενή τομέα (SMAFIN Expanded)
Οι εταίροι του έργου υποστηρίζουν έξυπνη χρηματοδότηση για επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένου του τριτογενούς τομέα και των ΜΜΕ. Βασίζονται σε προηγούμενες εμπειρίες αντιμετωπίζοντας κενά και χρησιμοποιώντας θεματικές ομάδες εργασίας. Θα δρομολογήσουν διακρατικά εργαστήρια για τη μεταφορά γνώσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση της ενεργειακής απόδοσης και τη διευκόλυνση της ενεργειακής μετάβασης. Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών θα βελτιώσει τα μέτρα πολιτικής, θα αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά μέσα και θα στηρίξει επενδυτικά προγράμματα μεγάλης κλίμακας.
▪ Στήριξη μικρών Δήμων προς την Ενεργειακή Μετάβαση (LIFE-SMART)
Η ομάδα που ηγείται του έργου LIFE-SMART στοχεύει στην αύξηση της τεχνικής και οργανωτικής ικανότητας 22 μικρών δημόσιων διοικήσεων σε πέντε περιοχές-στόχους και χώρες-στόχους. Οι εμπλεκόμενες χώρες είναι η Ελλάδα, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, οι οποίες εφαρμόζουν τα σχέδια ενεργειακής μετάβασης μέσω κοινής προσέγγισης. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει διάφορες συνιστώσες, μεταξύ άλλων τον καθορισμό διαδημοτικών διαδρομών μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας στους πέντε τομείς-στόχους.
