Τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή και την καινοτομία, ως πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης, προτάσσει ως κεντρική προτεραιότητα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας, ο γενικός γραμματέας Αθανάσιος Κυριαζής μιλώντας στον Δημήτρη Μάνωλη για το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Προς τον σκοπό αυτό, στα έργα που αναμένεται να προκηρύξει η Γενική Γραμματεία ιδιαίτερη έμφαση δίνεται κατά κύριο λόγο στην καινοτομία. Όπως εξήγησε ο κ. Κυριαζής, στόχος της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας είναι η μετουσίωση της ιδέας και των αποτελεσμάτων της έρευνας σε επιχειρηματικότητα και επιχειρήσεις. Μάλιστα, υπογράμμισε πως αυτός ήταν ο βασικός λόγος που η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας έφυγε από το υπουργείο Παιδείας και μετεγκαταστάθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης και περιέγραψε ότι φιλοδοξία είναι η Ελλάδα να καταστεί πρωταθλήτρια στην έρευνα και στην εκπαίδευση, ώστε να μπορέσει να βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Αποκρυσταλλώνοντας το μήνυμά του, ο κ. Κυριαζής, καθηγητής του Τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, εξέφρασε την πεποίθηση πως η έρευνα και η καινοτομία θα αποτελέσουν μοχλό για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, τις ξένες επενδύσεις μεγάλων τεχνολογικών επιχειρήσεων, καθώς και το σπουδαίο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Στο χαρτοφυλάκιο της Γενικής Γραμματείας για τη χρηματοδότηση των έργων έρευνας και καινοτομίας έως το 2027, βρίσκεται περισσότερο από 1,5 δισ. ευρώ. Σε πρώτη φάση 800 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, τα οποία ανάλογα με την απορροφητικότητα θα αυξηθούν, 500 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και 275 εκατ. ευρώ από τη Δίκαιη Μετάβαση. Επιπλέον, υπάρχει ένα σεβαστό ποσό για τη βασική έρευνα, μέσω του ΕΛΙΔΕΚ, της τάξεως των 60 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάπτυξης, 180 εκατ. ευρώ δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα και 120 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων.
Βασικό εργαλείο για την υλοποίηση της κεντρικής στρατηγικής προτεραιότητας της Γενικής Γραμματείας, τη σύνδεση της έρευνας με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με την ενίσχυσή τους στον τομέα της καινοτομίας, είναι το εμβληματικό πρόγραμμα «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ». Οι δράσεις του προγράμματος που βαίνει προς την ολοκλήρωσή του όσον αφορά την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο 2014-2021, ανέρχονται στα 600 εκατ. ευρώ σε δύο κύκλος. Ενδεικτικό της σπουδαιότητάς του είναι ότι υπήρχαν περίπου 5.500 προτάσεις και εγκρίθηκαν 1.155 ο οποίες είναι στο στάδιο της αξιοποίησης.
Το νέο πρόγραμμα «Ερευνώ, Καινοτομώ»
Ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας προχώρησε και στη χαρτογράφηση του νέου προγράμματος «Ερευνώ – Καινοτομώ» που θα υλοποιηθεί τη νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-2027. Για το νέο έργο «Ερευνώ – Καινοτομώ» έχουν εξασφαλιστεί 300 εκατ. ευρώ και αναμένεται η προκήρυξή του. Όπως γνωστοποίησε ο κ. Κυριαζής, έχουν ήδη γίνει δύο προδημοσιεύσεις με στόχο να δοθεί η δυνατότητα προετοιμασίας των προτάσεων και να αποφευχθεί ο συνωστισμός τους.
Σκιαγραφώντας τη φιλοσοφία που βρίσκεται πίσω από την κατάρτιση του νέου προγράμματος «Ερευνώ, Καινοτομώ», ο γενικός γραμματέας είπε πως ο βασικός στόχος είναι η σύνδεση των αποτελεσμάτων της έρευνας από τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και απ’ όλους τους ερευνητικούς φορείς με τις επιχειρήσεις, την οικονομία και την ανάπτυξη. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται συνολικά σε 300 εκατ. ευρώ. Η πρώτη πρόσκληση θα είναι 60 εκατ. ευρώ και θα απευθύνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η κάθε πρόταση θα είναι μέχρι 800.000 εκατ. ευρώ.
Η δεύτερη πρόσκληση είναι 180 εκατ. ευρώ και θα αφορά συνεργασίες πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων, τόσο μικρομεσαίων όσο και μεγάλων. Η αλλαγή σε αυτή την πρόσκληση σε σχέση με την αντίστοιχη της προηγούμενης Προγραμματικής Περιόδου είναι ότι η πρόταση από το 1 εκατ. ευρώ πηγαίνει στα 2 εκατ. ευρώ, με σκοπό να επιτευχθούν καλύτερες συνέργειες μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων.
Επιπλέον, 31 εκατ. ευρώ προβλέπονται να κατευθυνθούν στην αξιοποίηση από επιχειρήσεις των αποτελεσμάτων των ερευνητικών έργων και 21 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τη Σφραγίδα Αριστείας (Seal of Excellence), δηλαδή σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν λάβει έγκριση από την ΕΕ για έργα κυρίως από το πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ Horizon, και δεν έχουν χρηματοδοτηθεί. Ως προς την τελευταία χρηματοδότηση, ο κ. Κυριαζής ανακοίνωσε ότι έχει προγραμματιστεί να προκηρυχθεί.
Elevate Greece -728 startups επιχειρήσεις
Ένα ακόμα εργαλείο προς την κατεύθυνση αυτή είναι το Elevate Greece, που αποτελεί την επίσημη ψηφιακή πύλη για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και αποσκοπεί στην ενίσχυση, ανάπτυξη και εξωστρέφεια του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας. Με λίγα λόγια, είναι η πλατφόρμα στην οποία συγκεντρώνονται όλες οι νεοφυείς εταιρείες που υπάρχουν στην Ελλάδα και διευκολύνεται η αξιολόγηση και πιστοποίησή τους. Όπως αποκάλυψε ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, από το 2020 έως σήμερα είναι εγγεγραμμένες 728 νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές βοηθήθηκαν κατά τη διάρκεια των περιορισμών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού με 60 εκατ. ευρώ.
Συνολικά, έχουν επωφεληθεί περισσότερες από 670 επιχειρήσεις με ποσό άνω των 40 εκατ. ευρώ.
Ποια είναι η συμβολή της Γενικής Γραμματείας; Δίνεται η δυνατότητα διασύνδεσης των ελληνικών καινοτόμων επιχειρήσεων με αντίστοιχες του εξωτερικού. Κατά τον κ. Κυριαζή, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά, καθώς πολλές από τις νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν εξαγοραστεί από μεγάλες επιχειρήσεις του εξωτερικού, άλλες έχουν έρθει σε επαφές με αντίστοιχες του εξωτερικού και πολλές απ’ αυτές, περίπου 138 έχουν κατορθώσει να αντλήσουν περισσότερα από 1,13 δισ. ευρώ μοχλεύοντας πόρους από το EquiFund (μια πρωτοβουλία του ελληνικού κράτους και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων).
Φορολογικά κίνητρα στους «επενδυτικούς αγγέλους»
Στη βεντάλια των πρωτοβουλιών της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας εντάσσεται και η ενίσχυση των «επενδυτικών αγγέλων». Ειδικά δόθηκαν φορολογικά κίνητρα στους «επενδυτικούς αγγέλους» να χρηματοδοτήσουν καινοτόμες ιδέες και εταιρείες.
Ακόμη, δόθηκε η δυνατότητα στα ανταγωνιστικά ερευνητικά έργα που έρχονται από το εξωτερικό, να μπορούν να φέρνουν κυρίως Έλληνες του εξωτερικού (brain gain) στην Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Κυριαζής διακρίνει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον από «επενδυτικούς αγγέλους».
Αναμόρφωση των spin off εταιρειών
Καθοριστική θεωρεί ο γενικός γραμματέας και τη συμβολή προς τις εταιρείες – «τεχνοβλαστούς», οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την εμπορική αξιοποίηση διανοητικής ιδιοκτησίας (δικαιωμάτων ή αιτήσεων κατοχύρωσης δικαιωμάτων) ή επιστημονικής γνώσης μελών ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσωπικού Ερευνητικών Οργανισμών και ιδρύονται από μέλη του ακαδημαϊκού ή του ερευνητικού προσωπικού ερευνητικών οργανισμών.
«Κάναμε πιο ευέλικτο το σύστημα λειτουργίας τους, δώσαμε τη δυνατότητα να βγάζουν αποτελέσματα για την αγορά και τους βοηθούμε με κάθε τρόπο στη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή» ανέφερε ο κ. Κυριαζής.
Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας
Άλλη μία ψηφίδα στο μωσαϊκό των πρωτοβουλιών της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας είναι η δημιουργία των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας με καινούργιο νομικό πλαίσιο. Είναι κι αυτό ένα βήμα στην κατεύθυνση σύνδεσης της έρευνας με την οικονομία, σημειώνει ο γενικός γραμματέας.
«Τρέχουν» έργα στα clusters
Με στόχο την ενίσχυση καινοτομικών διαδικασιών, προϊόντων και υπηρεσιών μέσω της διαμόρφωσης συνεργατικών σχηματισμών, η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας τρέχει τη δράση Clusters ή συστάδες επιχειρήσεων. Έχουν ενταχθεί 35 φορείς αγωγοί σε 22 συνεργατικά σχήματα με 190 δικαιούχους επιχειρήσεις με συνολική μέγιστη δημόσια χρηματοδότηση της τάξεως των 42 εκατ. ευρώ. «Αυτή η δράση πήγε πολύ καλά και θα συνεχίσουμε προς την κατεύθυνση αυτή», επισήμανε ο κ. Κυριαζής.
Μεγάλη η ανταπόκριση από τις startups
Προβαίνοντας σε μια συνολική αποτίμηση του αντίκτυπου των προγραμμάτων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας, ο κ. Κυριαζής διαπιστώνει μεγάλο ενδιαφέρον από τις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Παράλληλα, από την επαφή του με την ελληνική ερευνητική κοινότητα συνάγει το θετικό συμπέρασμα ότι η χώρα μας έχει πολύ καλούς ερευνητές. «Τα ανταγωνιστικά προγράμματα τα οποίου φέρνουν στην Ελλάδα είναι υψηλού επίπεδου και πάρα πολύ καλά. Και βοηθάνε και την οικονομία και τις θέσεις εργασίας και πολύ περισσότερους τους νέους να μείνουν και να εργαστούν στην Ελλάδα» σημειώνει. Αυτός είναι και ο λόγος της μετεξέλιξης της πλατφόρμας Elevate Greece σε Elevate Greece A.E., δηλαδή Ανώνυμης Εταιρείας του Δημοσίου.
Πού εστιάζεται η έρευνα και η καινοτομία στην Ελλάδα;
Οι βασικοί τομείς στους οποίους εστιάζεται η έρευνα και η καινοτομία στην Ελλάδα είναι οκτώ. Όπως απαριθμεί ο γενικός γραμματέας είναι: Αγροδιατροφή αλυσίδα, Μεταφορές και Εφοδιαστική Αλυσίδα, Τουρισμός, Πολιτισμός και Δημιουργικές Βιομηχανίες, Βιοεπιστήμες, Υγεία, Φάρμακα, Ψηφιακές Τεχνολογίες, Αειφόρος Ενέργεια , Περιβάλλον και Κυκλική Οικονομία.
Κύριες προκλήσεις στα νέα έργα
Κύρια πρόκληση που αντλήθηκε ως δίδαγμα από τα έργα που υλοποιήθηκαν κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2021, είναι ο αργός τρόπος αξιολόγησής τους. Ως προς τούτο, η Γενική Γραμματεία προωθεί βελτιώσεις για τα έργα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. Για παράδειγμα, μια σημαντική βελτίωση είναι ότι το οικονομικό σκέλος των προτάσεων που θα προκύψουν μετά την αξιολόγηση, θα αξιολογείται μέσω ορκωτού λογιστή. Επίσης, τίθεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την πραγματοποίηση της αξιολόγησης. Επιπροσθέτως, στα νέα έργα γίνεται προσπάθεια για την ταχύτερη χρηματοδότηση τουλάχιστον της προκαταβολής των ενταγμένων έργων στους δικαιούχους.
Πολύ μεγάλη έρευνα στα ελληνικά πανεπιστήμια
Απαντώντας στην ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, αν γίνεται έρευνα στα ελληνικά πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας είπε ότι γίνεται πολύ μεγάλη και ότι στόχος είναι η διασύνδεσή της με την οικονομία. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό πως η Ελλάδα είναι πρώτη στον Δείκτη Καινοτομίας της ΕΕ τα τελευταία χρόνια.
Αυτό δείχνει ότι τα αποτελέσματα είναι ορατά και πολλές εταιρείες έχουν προχωρήσει στην υπογραφή μνημονίων κατανόησης με ελληνικά ερευνητικά κέντρα, τονίζει ο κ. Κυριαζής.
Η σημασία των επενδύσεων από τους τεχνολογικούς κολοσσούς
Οι κολοσσοί της τεχνολογίας που επενδύουν στην Ελλάδα βοηθούν τη χώρα μας, καθώς διαμορφώνουν ένα νέο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας. Απτά βοηθάει στην αύξηση της απασχόλησης των νέων, στην παροχή κινήτρων προς την ελληνική οικονομία, τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα και τις επιχειρήσεις, στη δυνατότητα διασύνδεσης με τα πανεπιστήμια, αναφέρει ο γενικός γραμματέας.
Ενδιαφέρον εταιρειών για το «ΧΡΩΠΕΙ»
Τέλος, ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας ανέδειξε τον συμβολισμό που θα σηματοδοτήσει η δημιουργία της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας στην Αθήνα (ΧΡΩΠΕΙ), στα πρότυπα των Κέντρων Καινοτομίας, ο οποίος θα αποτελέσει ένα φυσικό χώρο, όπου μεγάλες επιχειρήσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα, νεοφυείς επιχειρήσεις (Startups) και Startup Incubator/Accelerators, θα φιλοξενούνται και θα συνεργάζονται, ενισχύοντας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Ο καινούργιος διαγωνισμός έχει προθεσμία την 17η Μαΐου, όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας ανέφερε και αποκάλυψε πως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον να συμμετάσχουν και εταιρείες από το εξωτερικό, κάτι που θα είναι μεγάλη επιτυχία, αν προχωρήσει, όπως τόνισε ο κ. Κυριαζής.
