Σήμερα, η Επιτροπή εκφράζει την ιδιαίτερη ικανοποίησή της για την τελική έγκριση μιας σειράς κανονισμών κλιματικής πολιτικής, οι οποίοι είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Μετά τη θετική ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περασμένη εβδομάδα, σήμερα το πρωί ολοκληρώθηκε στο Συμβούλιο η νομοθετική διαδικασία για την αναθεωρημένη οδηγία για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ), η οποία περιλαμβάνει πλέον και τις εκπομπές από τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, για ένα νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα ύψους 86,7 δισ. ευρώ που θα στηρίξει τους πλέον ευάλωτους στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, για τον νέο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM), ο οποίος θα διασφαλίσει την επιβολή δίκαιης τιμής στον άνθρακα που εκπέμπεται στο πλαίσιο των εισαγωγών αγαθών, καθώς και για ένα χωριστό σύστημα εμπορίας εκπομπών για τα καύσιμα των οδικών μεταφορών και των κτιρίων. Οι νομοθετικές αυτές πράξεις μπορούν πλέον να τεθούν σε ισχύ, κάτι που είναι απαραίτητο για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Η ΕΕ αποδεικνύει για άλλη μια φορά τη σταθερή δέσμευσή της στον μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας μας με στόχο ένα μέλλον που θα εδράζεται στη δικαιοσύνη, την ευημερία και την προστασία του περιβάλλοντος. Χάρη σ’ αυτή τη νέα κλιματική νομοθεσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να μειώνει τις εκπομπές και να στηρίζει τις επιχειρήσεις και τους πολίτες στο πλαίσιο της μετάβασης. Στο εξής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δαπανούν το σύνολο των εσόδων τους από την εμπορία εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια και να αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές πτυχές της μετάβασης, συμπληρώνοντας τις δαπάνες για το κλίμα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα θα παράσχει ειδική χρηματοδοτική στήριξη στα κράτη μέλη για να βοηθήσει τους ευάλωτους πολίτες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να επενδύσουν σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο στο πλαίσιο αυτής της μετάβασης. Θα αρχίσει να λειτουργεί το 2026 και θα χρηματοδοτηθεί με 65 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, συν 25% συγχρηματοδότηση από τα κράτη μέλη.
Η συνολική δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55%, που αποσκοπεί στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, βρίσκεται στη φάση της ολοκλήρωσης, μετά την επίσημη έγκριση τον περασμένο μήνα των προτύπων εκπομπών CO2 για τα αυτοκίνητα, των κανόνων σχετικά με τους εθνικούς στόχους μείωσης των εκπομπών για τους τομείς εκτός ΣΕΔΕ και την ενίσχυση των φυσικών καταβοθρών άνθρακα. Επιπλέον, επιτεύχθηκαν προσωρινές συμφωνίες μεταξύ των συννομοθετών σχετικά με την αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση και την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον κανονισμό για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και την πρόταση «FuelEU Maritime» για τη χρήση βιώσιμων καύσιμων στη ναυτιλία. Απόψε, θα πραγματοποιηθεί μια νέα συνεδρίαση στο πλαίσιο των διοργανικών διαπραγματεύσεων σχετικά με την πρόταση «ReFuelEU Aviation».
«Fit for 55»: Το Συμβούλιο εγκρίνει βασικά νομοσχέδια που υλοποιούν τους κλιματικούς στόχους του 2030
Νωρίτερα, χθες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανακοίνωσε ότι ενέκρινε πέντε νόμους που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στους κύριους τομείς της οικονομίας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι πιο ευάλωτοι πολίτες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, καθώς και οι τομείς που εκτίθενται σε διαρροή άνθρακα, υποστηρίζονται αποτελεσματικά στην κλιματική μετάβαση.
Οι νόμοι αποτελούν μέρος του πακέτου «Fit for 55», το οποίο θέτει τις πολιτικές της ΕΕ σύμφωνα με τη δέσμευσή της να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα το 2050.
Η ψηφοφορία στο Συμβούλιο είναι το τελευταίο βήμα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ
Το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) είναι μια αγορά άνθρακα που βασίζεται σε ένα σύστημα ανώτατων ορίων και εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών για βιομηχανίες έντασης ενέργειας, τον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τον τομέα των αερομεταφορών.
Οι νέοι κανόνες αυξάνουν τη συνολική φιλοδοξία για μειώσεις των εκπομπών έως το 2030 στους τομείς που καλύπτονται από το EU ETS σε 62% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005.
Εκπομπές από τις θαλάσσιες μεταφορές
Οι εκπομπές από τη ναυτιλία θα συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του EU ETS για πρώτη φορά. Οι υποχρεώσεις των ναυτιλιακών εταιρειών να παραδίδουν δικαιώματα θα εισαχθούν σταδιακά: 40% για επαληθευμένες εκπομπές από το 2024, 70% από το 2025 και 100% από το 2026.
Τα περισσότερα μεγάλα πλοία θα συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του EU ETS από την αρχή, ενώ άλλα μεγάλα πλοία, συγκεκριμένα πλοία ανοικτής θαλάσσης, θα συμπεριληφθούν στον κανονισμό «MRV» για την παρακολούθηση, την αναφορά και την επαλήθευση των εκπομπών CO2 από τις θαλάσσιες μεταφορές πρώτα, και μόνο αργότερα συμπεριλήφθηκε στο EU ETS.
Οι εκπομπές μη CO2 (μεθάνιο και N2O) θα περιλαμβάνονται στον κανονισμό «MRV» από το 2024 και στο EU ETS από το 2026.
Κτίρια, οδικές μεταφορές και πρόσθετοι τομείς
Καθιερώθηκε ένα νέο, χωριστό σύστημα εμπορίας εκπομπών για τα κτίρια, τις οδικές μεταφορές και τους πρόσθετους τομείς (κυρίως τη μικρή βιομηχανία), προκειμένου να διασφαλιστούν οικονομικά αποδοτικές μειώσεις των εκπομπών σε αυτούς τους τομείς, οι οποίοι μέχρι στιγμής έχουν αποδειχθεί δύσκολο να απελευθερωθούν από τον άνθρακα. Το νέο σύστημα θα ισχύει για τους διανομείς που προμηθεύουν καύσιμα στα κτίρια, τις οδικές μεταφορές και τους πρόσθετους τομείς από το 2027. Έχει τεθεί σε ισχύ μια διασφάλιση σύμφωνα με την οποία εάν η τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι εξαιρετικά υψηλές στην περίοδο μέχρι την έναρξη του νέου σύστημα, αυτό θα αναβληθεί μέχρι το 2028.
Εκπομπές από την αεροπορία
Τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τον τομέα των αερομεταφορών θα καταργηθούν σταδιακά και θα τεθεί σε εφαρμογή πλήρης πλειστηριασμός από το 2026. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2030, θα δεσμευτούν 20 εκατομμύρια δικαιώματα για την παροχή κινήτρων για τη μετάβαση των φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών από τη χρήση ορυκτών καυσίμων.
Το EU ETS θα ισχύει για ενδοευρωπαϊκές πτήσεις (συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων αναχώρησης προς το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελβετία), ενώ η CORSIA θα ισχύει για εξωευρωπαϊκές πτήσεις προς και από τρίτες χώρες που συμμετέχουν στην CORSIA από το 2022 έως το 2027 («καθαρή περικοπή»).
Θα βελτιωθεί επίσης η διαφάνεια σχετικά με τις εκπομπές και την αντιστάθμιση των φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών και θα δημιουργηθεί πλαίσιο παρακολούθησης, αναφοράς και επαλήθευσης για τις αεροπορικές επιδράσεις εκτός του CO2. Έως την 1η Ιανουαρίου 2028, βασιζόμενη στα αποτελέσματα αυτού του πλαισίου, η Επιτροπή θα προτείνει, όπου χρειάζεται, μέτρα μετριασμού για τις αεροπορικές επιδράσεις εκτός του CO2.
Μηχανισμός Προσαρμογής Συνόρων Άνθρακα
Ο Μηχανισμός Προσαρμογής Συνόρων Άνθρακα (CBAM) είναι ένας μηχανισμός που αφορά εισαγωγές προϊόντων σε βιομηχανίες έντασης άνθρακα. Ο στόχος του CBAM είναι να αποτρέψει – σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου – ότι οι προσπάθειες μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ αντισταθμίζονται από την αύξηση των εκπομπών εκτός των συνόρων της μέσω της μετεγκατάστασης της παραγωγής σε χώρες της ΕΕ όπου εφαρμόζονται πολιτικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής λιγότερο φιλόδοξες από αυτές της ΕΕ ή αυξημένες εισαγωγές προϊόντων έντασης άνθρακα.
Μέχρι το τέλος του 2025, το CBAM θα ισχύει μόνο ως υποχρέωση αναφοράς. Το CBAM θα τεθεί σταδιακά σε εφαρμογή, παράλληλα με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων, μόλις ξεκινήσει βάσει του αναθεωρημένου EU ETS για τους σχετικούς τομείς. Τα δωρεάν δικαιώματα για τους τομείς που καλύπτονται από τον Μηχανισμό Προσαρμογής των Συνόρων Ανθρακών -τσιμέντο, αλουμίνιο, λιπάσματα, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνο, σίδηρος και χάλυβας, καθώς και ορισμένοι πρόδρομοι και περιορισμένος αριθμός μεταγενέστερων προϊόντων – θα καταργηθούν σταδιακά σε διάστημα εννέα ετών περίοδο μεταξύ 2026 και 2034.
Το CBAM προωθεί την εισαγωγή αγαθών από επιχειρήσεις εκτός ΕΕ στην ΕΕ που πληρούν τα υψηλά κλιματικά πρότυπα που ισχύουν στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό θα εξασφαλίσει μια ισορροπημένη αντιμετώπιση τέτοιων εισαγωγών και έχει σχεδιαστεί για να ενθαρρύνει τους εταίρους της ΕΕ στον κόσμο να συμμετάσχουν στις προσπάθειες της ΕΕ για το κλίμα.
Το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος
Το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος θα χρησιμοποιηθεί από τα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση μέτρων και επενδύσεων για τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών, μικροεπιχειρήσεων και χρηστών των μεταφορών και για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των τιμών ενός συστήματος εμπορίας εκπομπών για τα κτίρια, τις οδικές μεταφορές και άλλους τομείς.
Το ταμείο θα χρηματοδοτηθεί από έσοδα κυρίως από το νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών μέχρι ανώτατου ποσού 65 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα συμπληρωθούν από εθνικές συνεισφορές. Ιδρύεται προσωρινά την περίοδο 2026-2032.
Ιστορικό
Το Συμβούλιο ψήφισε σήμερα τους ακόλουθους νόμους του πακέτου «Fit for 55»:
- Αναθεώρηση της Οδηγίας ETS
- Τροποποίηση του κανονισμού για τη ναυτιλία MRV
- Αναθεώρηση της Οδηγίας Αεροπορίας ETS
- Κανονισμός για τη σύσταση Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος
- Κανονισμός για τη θέσπιση μηχανισμού προσαρμογής των συνόρων άνθρακα
Παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Ιουλίου 2021 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το πακέτο «Fit for 55» θα επιτρέψει στην ΕΕ να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα το 2050. .
Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για την αεροπορία ETS στις 7 Δεκεμβρίου 2022, για το CBAM στις 13 Δεκεμβρίου 2022 και για το EU ETS και το SCF στις 18 Δεκεμβρίου 2022. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επισήμως τους νόμους στις 18 Απριλίου 2023.
Επόμενα βήματα
Οι νόμοι θα υπογραφούν τώρα από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θα δημοσιευτούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ πριν τεθούν σε ισχύ.
- Αναθεώρηση της Οδηγίας ETS
- Δηλώσεις σχετικά με την αναθεώρηση της Οδηγίας ETS
- Τροποποίηση του κανονισμού για τη ναυτιλία MRV
- Δηλώσεις σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού για τη ναυτιλία MRV
- Αναθεώρηση της Οδηγίας Αεροπορίας ETS
- Δήλωση σχετικά με την αναθεώρηση της Οδηγίας Αεροπορίας ETS
- Κανονισμός για τη σύσταση Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος
- Δηλώσεις για τον κανονισμό ίδρυσης Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος
- Κανονισμός για τη θέσπιση μηχανισμού προσαρμογής των συνόρων άνθρακα
- Δηλώσεις σχετικά με την υιοθέτηση του CBAM
- Αποτελέσματα ψηφοφορίας και δημόσια συνεδρίαση
- «Fit for 55»: Συμβούλιο και Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ και το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος (δελτίο τύπου, 18 Δεκεμβρίου 2022)
- Δράση της ΕΕ για το κλίμα: Επετεύχθη προσωρινή συμφωνία για τον μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα (CBAM) (δελτίο τύπου, 13 Δεκεμβρίου 2022)
- Αεροπορία ETS: Συμβούλιο και Κοινοβούλιο συνάπτουν προσωρινή συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών πτήσεων (δελτίο τύπου, 7 Δεκεμβρίου 2022)
- Κατάλληλο για πακέτο 55 (πληροφορίες φόντου)
