Για δεύτερη ημέρα συνεχίστηκαν οι εργασίες του 3ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου TMM_CH με θέμα «Καινοτόμος, Διεπιστημονική, Ψηφιακή Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Επαναπροσδιορίζοντας την ταυτότητα του κόσμου σε κρίση και σύρραξη, μέσα από τον πολιτισμό» που διοργανώνεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο από 20 έως 23 Μαρτίου 2023 στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα. Το Διεθνές Συνέδριο, με Πρόεδρο την Ομότιμη Καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου, συνδιοργανώνεται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς και συμβούλια, επιστημονικές ενώσεις και φορείς προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η «διασφάλιση της συμβατικότητας και της ακεραιότητας των ιστορικών υλικών και κατασκευών, καθώς και της αρχιτεκτονικής αυθεντικότητας», ήταν το θέμα της Συζήτησης Στρογγυλής Τραπέζης 6 που αφιερώθηκε στη μνήμη του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Ca’ Foscari της Βενετίας στη Χημεία της Αναστήλωσης των Μνημείων, στον Τομέα των Περιβαλλοντικών Επιστημών, Guido Biscontin, που απεβίωσε τον προηγούμενο Ιούνιο.
Όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, τη συζήτηση συντόνισε η διάδοχός του στο Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας, Καθηγήτρια Elisabetta Zendri, η οποία, όπως και οι μαθητές του, Στέλιος Μπακόλας, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και Νόνη Μαραβελάκη, Καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο Κρήτης, παρουσίασαν το πολύπλευρο έργο και την φιλοπερίεργη προσωπικότητά του, που έθετε συνεχώς ερωτήσεις και ερευνούσε για να πάρει απαντήσεις, να δημιουργήσει νέα υλικά σε βιομηχανική κλίμακα και να τα εφαρμόσει και να τα αποτιμήσει στα μνημεία.
Όπως τόνισε η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Τώνια Μοροπούλου, «με τον Guido Biscontin μελετήσαμε 400 μνημεία στη Μεσόγειο και σε όλο τον κόσμο, πιστοποιήσαμε τις αρνητικές επιπτώσεις ασύμβατων υλικών και επεμβάσεων συντήρησης, όπως στην Κνωσσό από τη συντήρηση Evans με οπλισμένο σκυρόδεμα, και αναδείξαμε την ανάγκη οι επεμβάσεις συντήρησης και διατήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς να γίνονται με συμβατά υλικά. Ειδικότερα, τα κονιάματα αποκατάστασης πρέπει να συντίθεται με τη μεθοδολογία της «αντίστροφης μηχανικής», βασισμένα στα ιστορικά κονιάματα ώστε να διασφαλίσουν τη δομική ακεραιότητα των ιστορικών κατασκευών και την αειφόρο διατήρησή τους, όπως η Αγιά Σοφιά στην Πόλη που επιβίωσε έτσι του μεγάλου σεισμού του 1999, αλλά και του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου».
Ακολούθως, ο Καθηγητής Stefano della Torre, από το Πολυτεχνείο του Μιλάνου, υπογράμμισε την ανάγκη διαχείρισης της ασυμβατότητας. Οι Καθηγήτριες της Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κα Ειρήνη Εφεσίου και κα Ανδρονίκη Μιλτιάδου, ο Καθηγητής Παναγιώτης Σπαθής του Τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η Καθηγήτρια Vlatka Rajčić της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ, η Λέκτορας Adi Sela Wiener, της Αρχιτεκτονικής της Bezalel Academy of Arts and Design στο Ισραήλ, κατέθεσαν τεκμηριωμένα τις απόψεις τους ότι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής αυθεντικότητας συνδέεται με τα αυθεντικά υλικά και κατασκευές και τη δυνατότητα της αποκατάστασής τους με συμβατό τρόπο, όσον αφορά στα υλικά και στο περιβάλλον. Τέλος, η κα Βασιλική Ελευθερίου, Διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, έδωσε εναργώς το παράδειγμα της πολυδιάστατης, αλλά ενοποιημένης προσέγγισης στα μνημεία της Ακρόπολης στην Αθήνα.
Με τη συμμετοχή τoυ Ομότ. Καθ. Στέφανου Δρίτσου, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, του Αναπληρωτή Καθηγητή Χάρη Μουζάκη, Διευθυντή του Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ, του Αναπληρωτή Καθηγητή Daniel Oliveira, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Minho, της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Κορίνας Παπανικολάου, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, του Ομότ. Καθ. Γεωργίου Πενέλη, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Antonella Saisi, της Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου του Μιλάνου, και του Καθηγητή Γεωργίου Σταυρουλάκη, της Σχολής Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, και με το συντονισμό του Καθηγητή Marco Corradi, του Τμήματος Μηχανολογίας και Κατασκευών του Πανεπιστημίου Northumbria, η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης 7 με θέμα την «αποκατάσταση της δομικής ακεραιότητας και την αντισεισμική προστασία των μνημείων», έθεσε σημαντικά ερωτήματα όπως: Είναι αξιόπιστα τα μοντέλα αριθμητικής ανάλυσης – πεπερασμένων στοιχείων για να αποτιμήσουν την τρωτότητα και να ανασχεδιάσουν τα μνημεία επιτυγχάνοντας την αντισεισμική προστασία τους; Πώς μπορούν να τεκμηριωθούν οι προτεραιότητες για έργα αντισεισμικής προστασίας;
Η συζήτηση ανέδειξε την ανάγκη τροφοδότησης των μοντέλων πεπερασμένων στοιχείων, τόσο με τα δεδομένα απόκρισης των ιστορικών κατασκευών σε σεισμικές δονήσεις ή τεχνητές επιταχύνσεις με την εγκατάσταση αισθητήρων, όσο και με τα πραγματικά δεδομένα της αντοχής και ελαστικότητας των υλικών σε κρίσιμα σημεία των κατασκευών. Με αυτά τα δεδομένα, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες, η επιστημονική τεκμηρίωση των πραγματικά αναγκαίων προτεραιοτήτων για την αντισεισμική αποκατάσταση των μνημείων μπορεί να υποστηρίξει ορθά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων, παραμερίζοντας λογικές και τακτικές συσχετισμού δυνάμεων και ασκήσεις εξουσίας σκοπιμοτήτων, όπως τόνισε ο Ομότιμος Καθηγητής Γεώργιος Πενέλης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης 8 με θέμα την «ενίσχυση της ανθεκτικότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς με την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των φυσικών καταστροφών και των πανδημικών απειλών με βιοασφάλεια», οι συντονιστές κα Μπέττυ Χαραλαμποπούλου, Πρόεδρος της εταιρείας Geosystems Hellas, και ο Καθ. Χαράλαμπος Ιωαννίδης, Κοσμήτορας της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, παρουσίασαν το ομόλογο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα TRIQUETRA “Assessing and mitigating climate change risks and natural hazards threatening cultural heritage”, που όπως τόνισαν, αποσκοπεί να ταυτοποιήσει, να μετρήσει, να αποτιμήσει και να αντιμετωπίσει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, ενώ τα μέλη TRIQUERTA, ο Αν. Καθ. Salvatore Martino, από το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, ο κος Daniele Cerra, από το German Aerospace Center, ο κος Κυριάκος Θεμιστοκλέους από το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης της Κύπρου, παρουσίασαν συγκεκριμένες περιπτώσεις τέτοιων εφαρμογών, αξιοποιώντας καινοτόμο υψηλή τεχνολογία ακόμη και αεροδιαστημική.
Ο κος Γεώργος Αλεξανδράκης, αναφέρθηκε στα αποτελέσματα ερευνών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας που πιστοποιούν τις δραματικές αλλαγές του περιβάλλοντος από την κλιματική αλλαγή, ενώ ο Καθηγητής Γεώργιος Δεοδάτης, από το Πανεπιστήμιο Columbia, τεκμηρίωσε σειρά περιβαλλοντικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών καταστροφών, όπως και καταστροφών υποδομών σύγχρονων πόλεων στις ΗΠΑ, από την επέλαση φυσικών καταστροφικών φαινομένων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η Καθηγήτρια Φοίβη Κουντούρη, από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διευθύντρια Αειφόρου Ανάπτυξης του Ερευνητικού Κέντρου ΑΘΗΝΑ, ανέπτυξε το πλαίσιο Διεθνών και Ευρωπαϊκών στρατηγικών, τόσο για τη μείωση των απειλών, όσο και για την προσαρμογή του κόσμου ώστε να προστατευθεί από αυτές. Η κα Αναστασία Χασάπη, από την εταιρεία DNASequence, παρουσίασε υπερσύγχρονες εφαρμογές της μεταγενομικής και της βιοπληροφορικής που επιτυγχάνουν και τεκμηριώνουν τη βιοασφάλεια και ανέδειξαν την εταιρεία από start up καινοτομίας σε Εταιρεία της Χρονιάς διεθνώς κατά το Life Science.
Η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου, κλείνοντας τη συζήτηση, αναρωτήθηκε: Πόσο μπορούμε να ελέγξουμε και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, ή ίσως έχουμε πιθανότατες να αναστρέψουμε τα φαινόμενα, αν δεν καταπολεμήσουμε δραστικά τις αιτίες που τα προκαλούν, όπως την απανθρακοποίηση των λειτουργιών του σύγχρονου κόσμου με ριζική αλλαγή των ενεργοβόρων και περιβαλλοντοβόρων διεργασιών της ανάπτυξης, στις σύγχρονες πόλεις, βιομηχανίες, ενεργειακή οικονομία; Η αναγκαία πορεία είναι ορατή και απαιτεί τη σύμπραξη της επιστημονικής κοινότητας, της τοπικής και κεντρικής διακυβέρνησης και κοινωνίας. Ενημέρωσε ότι 30.000 παρακολούθησαν το 3ο Διεθνές Συνέδριο TMM_CH την πρώτη και δεύτερη ημέρα εργασιών του και ότι παράλληλα η BCI Media Toronto εξέπεμπε σε όλο τον κόσμο και ότι η Πολιτιστική Κληρονομιά δεν είναι θέμα εντός των τειχών, αλλά την παρακολουθεί η ανθρωπότητα.
