Σκανδαλώδεις, αντισυνταγματικές προβλέψεις – ρουσφέτι στον οδηγό του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΕΠΙΧΕΙΡΩ
Το ΥΠΕΝ φαίνεται ότι από μόνο του αναιρεί τον εαυτό του και ακυρώνει τη νομοθεσία περί αυθαιρέτων, μέσα από συγκεκριμένες προβλέψεις στον οδηγό του προγράμματος ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΕΠΙΧΕΙΡΩ, που αποτελεί αφενός το πέρασμα του πετυχημένου Εξοικονομώ για κατοικίες στον χώρο των επιχειρήσεων και αφετέρου εμβληματική δράση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το economix.gr αποκαλύπτει σήμερα όχι μόνο το ξήλωμα της νομοθεσίας των αυθαιρέτων και τις πιθανές, σοβαρές επιπτώσεις της αλλά και το ότι το ΥΠΕΝ μάλλον βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση (ή «τρικυμία εν κρανίω»…) για θέματα που αγγίζουν διαφορετικές αρμοδιότητες του…
Με απλή υπεύθυνη δήλωση η νομιμότητα της κατασκευής!
Συγκεκριμένα, το ΥΠΕΝ στον οδηγό (σελ. 4, ή σελ 5, αν υπολογίσουμε και το εξώφυλλο) που εξέδωσε για το υπό σχεδιασμό πρόγραμμα (ήταν σε δημόσια διαβούλευση μέχρι 27/10) προβλέπει μια καινοφανή ρύθμιση για τον τρόπο απόδειξης της νομιμότητας της οικοδομής που θα ανακαινιστεί ενεργειακά και που θα ενισχυθεί με κοινοτικά και εθνικά χρήματα. Προβλέπει συγκεκριμένα, στην ενότητα της επιλεξιμότητας:
«Οι βασικές προϋποθέσεις συμμετοχής μιας επιχείρησης στη Δράση είναι οι ακόλουθες:…
- Να προσκομισθεί Υπεύθυνη Δήλωση του νόμιμου εκπρόσωπου της επιχείρησης ότι δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή ή δεν έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση στο ακίνητο και εφόσον υπάρχει έχει τακτοποιηθεί με τις διατάξεις του ισχύοντος νόμου (παρ.2 του άρθρου 83 του Ν. 4495/2017) ή κάποιου προγενέστερου (Ν. 3843/2010, Ν. 4014/2011, Ν.4178/2013).»
Μην ξεγελιέστε, η υπεύθυνη δήλωση αυτή δεν είναι απλά μια δήλωση ότι έχουν γίνει διαδικασίες ή υπάρχουν δικαιολογητικά στα χέρια της επιχείρησης….
Το ΥΠΕΝ ζητά ευθέως από έναν επιχειρηματία (νόμιμο εκπρόσωπο επιχείρησης) να δηλώσει υπευθύνως, ως δικαιολογητικό προς τη διοίκηση, ότι «δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή»!!! Ούτε οι απόφοιτοι του Πολυτεχνείου χωρίς ειδική μελέτη δεν μπορούν να βεβαιώσουν τέτοιο πράγμα για έναν κτίριο!!!
Και μάλιστα εδώ το ΥΠΕΝ κάνει μια ακόμη μπαγαποντιά: κρύβει τη βασική αυτή διατύπωση μαζί με τις αναφορές ότι υποβλήθηκαν δικαιολογητικά για νομιμοποίηση αυθαιρεσιών των νόμων αυθαιρέτων….
Ας μη συζητήσουμε καν το «δεν έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση στο ακίνητο» γιατί θα περάσουμε σε μια συζήτηση – θρίλερ πού ούτε δικαστές ούτε καθηγητές πανεπιστημίων δεν μπορούν να κάνουν στο σύνολό της….
Όμως, όπως είναι όμως γνωστό και λογικό σε όλους (πλην ίσως του συντάκτη του οδηγού…) η νομιμότητα μιας οικοδομικής κατασκευής δεν είναι κάτι που μπορεί να διαπιστώσει ο οποιοσδήποτε. Το ίδιο το ΥΠΕΝ έχει επιλέξει ποιος είναι αυτός: τέτοιος επιστήμονας είναι ένας μηχανικός, σύμφωνα με εκατοντάδες άλλες αποφάσεις του ΥΠΕΝ, ο οποίος μπορεί να κρίνει αν μια οικοδομή είναι σύμφωνη με την άδεια δόμησης, τα πολεοδομικά μεγέθη κλπ.
Για παράδειγμα, πως ακριβώς μπορεί να κρίνει ένας οποιοσδήποτε επιχειρηματίας αν το ακίνητο που βρίσκεται η επιχείρησή του είναι σωστά τοποθετημένο στο χώρο σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια, αν τηρούνται οι αποστάσεις της νομοθεσίας από τα άλλα κτίσματα, αν έχει ακολουθηθεί επακριβώς (με λιγότερο από 2% απόκλιση) η ρυμοτομική γραμμή του ΟΤ κλπ. Όλες αυτές, σημειώνουμε, είναι παραβιάσεις συχνές στη χώρα οι οποίες χαρακτηρίζουν ένα ακίνητο ως αυθαίρετο!!! Ή το καλύτερο: να ελέγχει αν η αποχέτευση, η καλωδίωση, το δίκτυο ομβρίων είναι σύμφωνα με τις μελέτες και τις άδειες… Παραβάσεις που κάνουν το κτίριο να έχει αυθαιρεσίες….
Επιπλέον, τα δικαστήρια (ΣτΕ κλπ) έχουν κρίνει ότι είναι αρμοδιότητα του κράτους (και όχι των πολιτών) να κρίνει και να εφαρμόζει την πολεοδομική νομοθεσία, την οποία δύναται να αναθέτει, ως δημόσια εξουσία, σε εξειδικευμένους επιστήμονες. Αφενός είναι αποκλειστικό προνόμιο και δέσμια αρμοδιότητα, σύμφωνα με το Σύνταγμα και το ΣτΕ, της Διοίκησης, η οποία μόνο μπορεί να αναθέσει τον έλεγχο σε ειδικό επιστήμονα. Σημειώνουμε ότι ακόμη και η βεβαίωση μηχανικού που εκδίδεται για τα αυθαίρετα ή η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, πέρα από υπογραφή αρμόδιου μηχανικού φέρει τη σήμανση Ελληνική Δημοκρατία κλπ, καθώς προκύπτει μέσα από ηλεκτρονικό σύστημα του ΥΠΕΝ που διαχειρίζεται το ΤΕΕ….
Τρικυμία εν κρανίω στο ΥΠΕΝ
Αλλά όλα αυτά ωχριούν μπροστά στο προφανές: όλα τα άλλα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ (και οι προηγούμενοι κύκλοι και το τρέχον ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021) αλλά ακόμη και το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΩ για νέους που επίσης βρίσκεται σε διαβούλευση, έχουν ειδικές και συγκεκριμένες διατάξεις για την απόδειξη της νομιμότητας της κατασκευής (μονοκατοικίας, πολυκατοικίας κλπ): βεβαίωση μηχανικού ή/και Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι διατάξεις νομιμότητας κατασκευών (και ειδικά η συμφωνία με τη νομοθεσία περί αυθαιρέτων) αποτελεί βασικό και καίριο δικαιολογητικό στο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021 και στο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2022 που έρχεται, καθώς σε αυτά τα προγράμματα που ήδη τρέχουν το ίδιο το ΥΠΕΝ ζητά βεβαίωση περί μη ύπαρξης αυθαίρετης κατασκευής από μηχανικό, η οποία είναι πλέον ενσωματωμένη στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου (το κτίριο ελέγχεται για βασικές αυθαιρεσίες κατά την έκδοση της ΗΤΚ). Ακόμη και στο πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ υπάρχουν δικλείδες νομιμότητας αν και για την πλειοψηφία των δημοσίων κτιρίων υφίστανται ειδικοί κανόνες νομιμότητας ή νομιμοποίησης. Όμως τώρα ξαφνικά το ΥΠΕΝ αποφάσισε «να την κάνει γυριστή»….
Χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, στον οδηγό του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΩ που επίσης βγήκε για διαβούλευση στο ίδιο περίπου διάστημα, αναφέρεται ρητά:
«Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:
- Υφίσταται νόμιμα.
- Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα...
Για τη νομιμότητα της κατοικίας ο αιτών κατά την υποβολή θα πρέπει να προσκομίσει τα σχετικά νομιμοποιητικά της έγγραφα. Εφόσον η αίτηση κριθεί καταρχήν επιλέξιμη, θα απαιτηθεί η υποβολή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας (ΗΤΚ).»
Δηλαδή ζητά τουλάχιστον άδεια οικοδομής κατά την αίτηση και υποβολή Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου (που εμπεριέχει τη βεβαίωση του μηχανικού) για όσα ακίνητα επιλεχθούν στο πρόγραμμα. Καμία τέτοια αναφορά δεν γίνεται στο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΕΠΙΧΕΙΡΩ: όλα βεβαιώνονται από τον superman – παντογνώστη – όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω – επιχειρηματία / νόμιμο εκπρόσωπο….
Ρουσφέτι στις επιχειρήσεις, νομιμότητα για τους πολίτες
Πρόκειται καταφανώς για «ρουσφέτι» του ΥΠΕΝ στις επιχειρήσεις, για να μην «γκρινιάζουν» για «περιττή» γραφειοκρατία. Και δεν θα είναι λίγες: το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΕΠΙΧΕΙΡΩ έχει κατ’ αρχήν προϋπολογισμό 200 εκατ. Ευρώ (100 εκ € για τους κλάδους Εμπορίου και Υπηρεσιών και 100 εκ € ειδικά για τον κλάδο Τουρισμού). Για το εμπόριο και τις Υπηρεσίες (με όριο επένδυσης 100 χιλιάδες), υπολογίζεαι να ενισχυθούν τουλάχιστον 1000 επιχειρήσεις. Για τον κλάδο του τουρισμού (όπου μπαίνει όριο 100 κλινών αλλά με προϋπολογισμούς από 50 ως 500 χιλιάδες) θα μπορούν να ενισχυθούν από 200 ως και 2.000 επιχειρήσεις…
Όμως, πέραν του οικονομικού αντικειμένου ή της ανάγκης για την ενεργειακή αναβάθμιση και των γραφείων και άλλων κτιρίων του τριτογενή τομέα, δυστυχώς για το ΥΠΕΝ η υποχρέωση ελέγχου της νομιμότητας των κατασκευών αποτελεί, μεταξύ άλλων:
- πάγιο όριο επιλεξιμότητας στα κοινοτικά προγράμματα
- συνταγματική υποχρέωση του κράτους
- όρο συνταγματικότητας των ρυθμίσεων περί αυθαιρέτων
Και αυτή η νομιμότητα δεν μπορεί να βεβαιώνεται με μια απλή υπεύθυνη δήλωση οποιουδήποτε ιδιώτη. Άλλωστε αν κάτι τέτοιο ίσχυε, δεν θα το έκανε το ΥΠΕΝ και για «τον λαό» στα προγράμματα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ που απευθύνονται στους πολίτες; Όχι, διότι μάλλον – σύμφωνα με τον συντάκτη του οδηγού – μπορείς να βεβαιώσεις τη νομιμότητα μιας κατασκευής και ότι δεν έχει αυθαιρεσία αν είσαι (οποιουδήποτε είδους) επιχειρηματίας που τη χρησιμοποιεί ή είναι ιδιοκτήτης της….
Πρόκειται για ξεκάθαρη παραβίαση της νομοθεσίας του ίδιου του ΥΠΕΝ από άλλη υπηρεσία του ΥΠΕΝ, καθώς τους οδηγούς του Εξοικονομώ συντάσσουν συνήθως οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας που δεν έχουν καμία ιδιαίτερη γνώση στο πολεοδομικό δίκαιο. Αφήστε που λόγω της συνοπτικής μορφής του οδηγού του συγκεκριμένου προγράμματος είναι πιθανό να τον έχει συντάξει κανένας εξωτερικός σύμβουλος χωρίς να τον έχουν δει καν οι υπηρεσιακοί παράγοντες….
Τί θα κάνει το ΥΠΕΝ; Θα ξηλώσει τη νομοθεσία αυθαιρέτων;
Φυσικά η δικαιολογία του ΥΠΕΝ είναι ότι ο οδηγός είναι προδημοσίευση. Πηγές του Υπουργείου που μίλησαν στο economix.gr (υπό τον όρο της ανωνυμίας) ανέφεραν ότι είναι αδιανόητο να έχει εμφιλοχωρήσει τέτοια διάταξη σε χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα και ότι αυτό λογικά θα διορθωθεί στον επίσημο οδηγό. Το ερώτημα όμως παραμένει: πώς είναι δυνατόν το ΥΠΕΝ να καταργεί τον έλεγχο νομιμότητας κτιρίων που το ίδιο έχει καθιερώσει και αποτελεί βασικό εργαλείο μείωσης ή εξάλειψης της αυθαίρετης δόμησης;
Κύκλοι της αγοράς σημειώνουν στο economix.gr ότι μια τέτοιου είδους αναφορά δεν είναι ούτε αθώα ούτε λάθος: υπάρχουν χιλιάδες επιχειρήσεις που έχουν πολεοδομικές εκκρεμότητες και αυθαιρεσίες. Είναι γνωστά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τουριστικά συγκροτήματα και ξενοδοχεία, βιομηχανικά κτίρια και αποθήκες σε όλη την Ελλάδα. Αλλά ακόμη και γραφεία και καταστήματα. Ιδίως όσα είναι παλαιά κτίρια. Αυτές ακριβώς τις επιχειρήσεις στοχεύει το πρόγραμμα και δεν είναι τυχαίο λάθος, αναφέρουν από την αγορά….
Επίσης επιχειρηματίες τονίζουν στο economix.gr ότι η βεβαίωση μηχανικού (ή πλέον η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου) είναι προϋπόθεση, ως απόδειξη της νομιμότητας κατασκευής, για όλα τα άλλα επιδοτούμενα προγράμματα (ΕΣΠΑ κλπ), ενώ σημειώνουν ότι απαιτείται ακόμη αφενός για μεταβίβαση του ακινήτου και αφετέρου για έκδοση ή ανανέωση άδειας λειτουργίας κλπ. Και σημειώνουν ότι έχουν μπει εδώ και χρόνια σε αυτή τη διαδικασία κυρίως οι επιχειρήσεις μεταποίησης (που αδειοδοτούνται) και όχι αυτές του εμπορίου ή της παροχής υπηρεσιών, δημιουργώντας και θέμα ισοτιμίας….
Επίσης σημειώνεται ότι σε άλλα προγράμματα εξοικονόμησης, όπως το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021, το κόστος του μηχανικού που συντάσσει Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου επιδοτείται (στο 100%) από το κράτος, καθώς η Πολιτεία επιθυμεί να αποκτήσει μια ώρα αρχύτερα ηλεκτρονική καταγραφή των τεχνικών στοιχείων όλων των ακινήτων της χώρας – και τα επιδοτούμενα προγράμματα του ΤΑΑ και του ΕΣΠΑ είναι χρυσή ευκαιρία. Άλλωστε η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου εξυπηρετεί βασικά την Ανθεκτικότητα των κατασκευών… Πέραν της υποχρέωσης για έλεγχο της νομιμότητας των κατασκευών… Εδώ, φαίνεται ότι κάποιος στο ΥΠΕΝ κλείνει το μάτι στους επιχειρηματίες: «μην βλέπετε που υποχρεώνουμε τους πολίτες να βάλουν μηχανικό να ελέγξει το κτίριο τους, εσείς είστε παιδιά άλλου θεού και βολευόμαστε με μια απλή υπεύθυνη δήλωση δική σας»….
Μάλλον είναι η ώρα να αναλάβει τις ευθύνες της τόσο η υπηρεσιακή όσο και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ! Είναι αδιανόητο για να εξυπηρετηθούν κάποιοι λίγοι να ξηλωθεί πρακτικά η βάση της πολεοδομικής νομοθεσίας της χώρας στο κομμάτι των αυθαιρέτων….
ΥΓ1: Για όσους έχουν αμφιβολία περί των νομικών εκτιμήσεων που περιλαμβάνονται στο ρεπορτάζ, μια απλή ανάγνωση της απόφασης 1858 / 2015 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε συνταγματικό το νόμο 4178 περί αυθαιρέτων, θα είναι αρκετή για να πειστούν: ιδίως αν διαβάσουν το σκεπτικό περί της αρμοδιότητας και υποχρέωσης της Διοίκησης ή το σκεπτικό περί Κράτους Δικαίου…
ΥΓ2: έτσι και το ΥΠΕΝ επιμείνει στο «λάθος», πιθανόν δημιουργείται πρόβλημα απίθανων διαστάσεων… Παρατηρητές της αγοράς δεν αποκλείουν προσφυγές κατά των αποφάσεων ένταξης στο πρόγραμμα από ανταγωνιστές δικαιούχων, που θα φέρουν το ΥΠΕΝ στο ΣτΕ να υπερασπίζεται ολόκληρη τη νμοθεσία αυθαιρέτων από το 2015 μέχρι σήμερα, καθώς ο υφιστάμενος νόμος δεν έχει κριθεί συνταγματικά…. Και θα διακινδυνεύσει έτσι, σε περίπτωση δικαστικού «ατυχήματος», τα σχεδόν 3 δις που έχει εισπράξει το κράτος από τους νόμους αυθαιρέτων και τα άλλα 2 δις ευρώ που έχει λαμβάνειν από δόσεις τα επόμενα χρόνια, δημιουργώντας απίθανα προβλήματα…
