Σε στενό κλοιό πίεσης από το αυξημένο κόστος σε πρώτες ύλες, υλικά και υπηρεσίες φαίνεται ότι βρίσκεται το σύνολο σχεδόν του τεχνικού κόσμου της χώρας, καθώς το πρόσφατο κύμα πληθωρισμού και ανόδου τιμών (κυρίως λόγω ενεργειακής κρίσης και πολέμου) έρχεται να προστεθεί σε μήνες συνεχόμενων αυξήσεων στα υλικά και τις πρώτες ύλες που ήδη αντιμετώπισε ο ίδιος κλάδος το 2021.
Εκπρόσωποι του τομέα των δημοσίων – αλλά και των ιδιωτικών – έργων πλέον μιλάνε ανοιχτά για εκτροχιασμό προϋπολογισμών και κίνδυνο να μην μπορέσουν να ολοκληρωθούν πολλά έργα που ήδη εκτελούνται ή έχουν ανατεθεί.
Βέβαια, οι υψηλοί τόνοι είναι συνηθισμένοι (κυρίως προηγούμενες δεκαετίες) από τον κατασκευαστικό τομέα όταν μιλούν για κόστος σε ήδη δρομολογημένες συμβάσεις, καθώς αποτελούσε πάντα όχημα αναθεώρησης προϋπολογισμών προς τα πάνω.
Αυτή τη φορά όμως το πρόβλημα είναι πραγματικό αλλά ερευνάται η διάστασή του σε κάθε διαφορετικό έργο….
Το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών φαίνεται ότι αναγνωρίζει το πρόβλημα και κάνει συσκέψεις προς εύρεση λύσης. Ωστόσο σημειώνεται ότι παγίως ανασταλτικό παράγοντα αποτελούν και οι αντιτιθέμενες, κάποιες φορές, επιδιώξεις των εμπλεκόμενων φορέων εκπροσώπησης του τεχνικού κόσμου, κυρίως για τις διαδικασίες και τη βαρύτητα που θα δοθεί σε κάθε υλικό, εργασία κλπ.
Γ. Βλάχος – ΣΑΤΕ: Σοβαρός κίνδυνος διάλυσης συμβάσεων Δημοσίων Έργων
Ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ Γιώργος Βλάχος, σε δήλωση του επισημαίνει με ένταση τα εξής:
«Οι συνεχείς ανατιμήσεις των υλικών που ενσωματώνονται στα τεχνικά έργα (σίδηρος, τσιμέντο, ξυλεία, χαλκός, άσφαλτος, πολυαιθυλένιο, PVC, αλουμίνιο, πετρελαιοειδή γενικά κλπ) ακολουθούν φρενήρεις ρυθμούς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
Οι συνεχείς αυξήσεις που έχουν υπερβεί το τελευταίο διάστημα σε ποσοστό το 100% είναι αναμφισβήτητο γεγονός. Η κατάσταση επιπλέον έχει επιδεινωθεί τον τελευταίο μήνα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Έχουμε πλέον φθάσει στο σημείο εταιρείες προμηθειών να αρνούνται να δώσουν καν προσφορά για δομικά υλικά.
Είναι εμφανές ότι οι τεχνικές εταιρείες βρίσκονται προ αδιεξόδου και ουσιαστικής αντικειμενικής αδυναμίας να προχωρήσουν στην ομαλή εκτέλεση των έργων.
Ζητάμε:
Α) Τη χορήγηση αυτοδίκαιης παράτασης τεσσάρων έως έξι μηνών μετά από αίτηση των εργοληπτικών επιχειρήσεων.
Β) Τη θεσμοθέτηση σύγχρονου και σοβαρού συστήματος αναθεώρησης των τιμών εντός του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
Είναι δεδομένο ότι εάν δεν τηρηθούν οι ανωτέρω προϋποθέσεις οι περισσότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις θα προβούν σε διάλυση των συμβάσεων έργων παράλληλα με αίτημα αποζημίωσης.»
ΠΕΔΜΕΔΕ: Προτάσεις για την αντιμετώπιση της εκρηκτικές αύξησης της τιμής των υλικών κατασκευής Δημοσίων Έργων
Άλλη εργοληπτική οργάνωση, η ΠΕΔΜΕΔΕ (Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων) απέστειλε αναλυτική επιτολή για το θέμα στους συναρμόδιους Υπουργούς. Σε αυτή τονίζεται ότι «σε συνέχεια των επαναλαμβανόμενων πρόσφατων επιστολών μας, που θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της μη ολοκλήρωσης των υφιστάμενωνΔημοσίωνΈργων λόγω των εκρηκτικών αυξήσεων των τιμών των υλικών, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι οι συνθήκεςεκτέλεσης που βιώνουν οι Εργολήπτες, υπάγονται πλέον σε καθεστώς ανωτέρας βίας, καθώς ήταν αδύνατον να προβλεφθούν τα γεγονότα αυτά κατά την σύνταξη και υποβολή οικονομικών προσφορών.
Η εισβολή στην Ουκρανία επιδείνωσε την ήδη δύσκολη κατάσταση, που είχαν δημιουργήσει οι αυξήσεις στο κόστος ενέργειας και πρώτων υλών, και πλέον παρατηρείται και έλλειψη απαραίτητων υλικών για την εκτέλεση των έργων.
Οι επελθούσες μεταβολές στις τιμές των υλικών καθιστούν άκρως προβληματική έως αδύνατη την συνέχιση των εκτελούμενων έργων, επιφέρουν αδυναμία κατάρτισης συμβάσεων για υποβληθείσες προσφορές καθώς και αποφυγή υποβολής ανταγωνιστικών προσφορών στους επικείμενους διαγωνισμούς έργων, ενώ είναι σαφές ότι η πρόσφατη προσπάθεια με τον μηχανισμό αναθεώρησης τιμών δεν είναι ρεαλιστική, διότι δεν καλύπτει παρά στο ελάχιστο τις τεράστιες αυξήσεις των πρώτων υλών και υλικών.
Τα έργα υποδομής που πρόκειται να υλοποιηθούν στο άμεσο μέλλον είναι πολυάριθμα και οι προϋπολογισμοί τους μεγάλοι, γεγονός που σημαίνει ότι η μη οριστική επίλυση του προβλήματος με δεδομένα που ανταποκρίνονται στις τιμές της αγοράς, εγκυμονεί κινδύνους απώλειας κονδυλίων και διακοπής υλοποίησης των έργων με ολέθριες συνέπειες για την Εθνική Οικονομία.
Κατόπιν των ανωτέρω η Ένωσή μας προτείνει τα κάτωθι προσωρινά μέτρα για να επέλθει η ισορροπία μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών και να ομαλοποιηθεί η εξέλιξη των δημοσίων συμβάσεων, σε ανάθεση και εκτέλεση, και συγκεκριμένα:
- Άμεση επαναφορά του θεσμού της αναθεώρησης σε πλήρη μορφή
- Έκδοση συντελεστών αναθεώρησης που ανταποκρίνονται στις πραγματικές αυξήσεις του κόστους κατασκευής των Δημοσίων Έργων καθώς και συμπληρωματική έκδοση συντελεστών που αφορούν σε εργασίες που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρόσφαταεκδοθείσα Υπουργική απόφαση(ΦΕΚ 5983Β/2021).
- Η άσφαλτος να εμπεριέχεται στους προϋπολογισμούς μελετών Δημοσίων Έργων, ως ξεχωριστό κονδύλιο και η αξία της να υπολογίζεται απολογιστικά, όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν σε αντίστοιχη περίοδο πετρελαϊκής κρίσης με την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1283 Β/2014).
- Άμεση ενεργοποίηση της Επιτροπής Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων
- Νομοθετική παρέμβαση για:
- Παράταση για συγκεκριμένο διάστημα όλων των Χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των συμβάσεων.
- Δυνατότητα αναστολής, εκ μέρους του Αναδόχου, εκτελούμενων εργασιών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
- Δυνατότητα αναστολής υπογραφής νέων συμβάσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
- Eξαιρετική δυνατότητα διάλυσης των υφιστάμενων συμβάσεων στην περίπτωση που οι προϋπολογισμοί των έργων αυξηθούν, λόγω της ενσωμάτωσης στα έργα των υλικών που έχουν ραγδαία ανατιμηθεί, άνω του ποσοστού του 18%.
- Να αναζητηθεί τρόπος αναπροσαρμογής του εργολαβικού ανταλλάγματος λόγω απρόοπτης μεταβολής συνθηκών, όπως ορίζει ο Αστικός Κώδικας (άρθρο 388).
Στο σημείο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε την υπ΄αριθμ. 33/2004, με αριθμ. πρωτ. Δ17α/02/137/ΦΝ 437/2004 εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ, στην παρ. 6 της οποίας αναφέρεται ότι σε περίπτωση κατασκευής έργων με ειδικές συνθήκες, δηλαδή όπως οι σημερινές, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν από τις Αναθέτουσες Αρχές και να αποζημιώνονται ιδιαίτερα με τη σύνταξη και προσθήκη στα τιμολόγια Δημοπράτησης επί πλέον άρθρου πλήρως αιτιολογημένου περί πρόσθετης αποζημίωσης οφειλόμενης στις κατά τόπους ειδικές συνθήκες.»
Η επιστολή καταλήγει ως εξής:
«Κύριοι Υπουργοί, δεδομένου ότι, όπως και οι ίδιοι σε δημόσιες τοποθετήσεις σας συνομολογείτε, είναι επιτακτική ανάγκη η άμεση εξεύρεση μιας ρεαλιστικής λύσεως που θα βοηθήσει στην εθνική ανάπτυξη πρέπει να αναλάβετε πρωτοβουλία υιοθετώντας τις προτάσεις μας ή οποιαδήποτε άλλη κρίνετε πρόσφορη για την ομαλή εξέλιξη των δημοσίων συμβάσεων προς όφελος της Εθνικής Οικονομίας και προς αποφυγή περαιτέρω οικονομικής ζημίας και αφανισμού των Εργοληπτών Δημοσίων Έργων.»
