Την κατάρτιση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες προσπαθεί να τρέξει, μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις, το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς με απόφασή του συστήνεται και συγκροτείται η αρμόδια με το αντικείμενο Επιτελική Επιτροπή Συντονισμού και Παρακολούθησης της εκπόνησής του.
Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τους ορυκτούς πόρους είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς καθορίζει πού ανά την χώρα επιτρέπονται και με ποιες προϋποθέσεις έργα όπως μεταλλεία, ορυχεία κλπ, αναλόγως του μεγέθους τους.
Η Επιτροπή θα έχει ως πρόεδρο τον Γενικό Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως Πρόεδρο, κ. Ευθύμιο Μπακογιάννη, ενώ τα μέλη της απαρτίζουν η Γενική Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Αλεξάνδρα Σδούκου, εκπρόσωποι του υπουργείου Περιβάλλοντος (Γεν.Διευθύνσεις Χωρικού Σχεδιασμού, Ορυκτών Πρώτων Υλών, Χωροταξικού Σχεδιασμού, Ανάπτυξης και Πολιτικής, Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, Λατομείων Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών. Συμμετέχουν ακόμη ο Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Νικόλαος Κουφογιάννης και εκπρόσωπος της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.
Ως σύμβουλος για την κατάρτιση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες έχει επιλεγεί, με απευθείας ανάθεση ο Ιωάννης Λιάσκος, που κατάγεται από το Βόλο και ενδέχεται να έχει κοινές προσλαμβάνουσες με τον Υφυπουργό Αρμόδιο για Θέματα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος Δημήτρη Οικονόμου, ο οποίος είναι Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Έργο…ΣΥΡΙΖΑ
Η δημιουργία του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες ήταν μία από τις προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ, όταν ήταν στην κυβέρνηση. Ωστόσο, έμεινε στο συρτάρι, καθώς η εκπόνησή του, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2019 και θα ολοκληρωνόταν σε 18 μήνες, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο σχεδιασμός που προωθούσε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος περιλάμβανε τις βασικές κατευθύνσεις για τη χωρική οργάνωση του εξορυκτικού κλάδου, σε συνάρτηση με τις υφιστάμενες χρήσεις γης και εναρμονίζεται με το στρατηγικό σχεδιασμό για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.
Ο μεταλλευτικός κλάδος συμμετέχει στο ΑΕΠ με περίπου άνω του 3% ή με 5,5 δισ. ευρώ, ενώ κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι επενδύονται στην Ελλάδα περίπου 300 εκατ. ευρώ από μεταλλευτικές εταιρείες. Ωστόσο, δεν έχει ειδικό χωροταξικό σχέδιο, κάτι που αποτελεί χρόνιο αίτημα της αγοράς. Κι αυτό με δεδομένο ότι το ειδικό χωροταξικό είναι απαραίτητο για τον κλάδο που απαιτεί ιδιαίτερα υψηλές προδιαγραφές περιβαλλοντικής προστασίας.
Σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης, στο τέλος του 2014, η τότε κυβέρνηση, με συναρμοδιότητα του τότε υπουργού κ. Μανιάτη αλλά και των αναπληρωτών υπουργών υπέυθυνων για την χωροταξία Σταύρου καλαφάτη (αρχικά) και Νίκου ταγαρά (στη συνέχεια) υπό τη γενική επίβλεψη του ίδιου του Πρωθυπουργού (που πίεζε συνεχώς σύμφωνα με πληροφορίες του economix.gr) ολοκλήρωσε για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία της χώρας, την ακριβή καταγραφή των αποθεμάτων των Ορυκτών Πρώτων Υλών, εντάσσοντας στο ΕΣΠΑ, την «εκπόνηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Ορυκτών Πρώτων Υλών».
Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΕΝ, είχε διασφαλίσει τη χρηματοδότησή του και σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), διαμόρφωσε τις τεχνικές προδιαγραφές, ώστε στις αρχές του 2016, να έχει ολοκληρωθεί το Ειδικό Χωροταξικό. Παράλληλα, είχε προχωρήσει στην εκπόνηση των 12 Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων, για τις 12 (πλην Αττικής), Περιφέρειες της χώρας αλλά και το «Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής», ειδικά για το Λεκανοπέδιο Αττικής. Στόχος της παράλληλης εξέλιξης, ήταν να υπάρξει απόλυτη συμβατότητα των Χρήσεων Γης και των Χωροταξικών Σχεδίων ανάπτυξης όλων των Περιφερειών της χώρας, με το Ειδικό Χωροταξικό Ορυκτών Πόρων, δηλ. την ταυτόχρονη ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας, με όλες τις άλλες Χρήσεις Γης και τις αναπτυξιακές δράσεις της κάθε Περιφέρειας.
Άλλωστε η αναδιάρθρωση όλου του συτσήματος συστήματος εκπόνησης των χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων κάθε επιπέδου και η σχέση των επιπέδων μεταξύ τους νομοθετήθηκε το 2014, με προετοιμασία Καλαφάτη και νομοθέτηση Ταγαρά, με τον νόμο που ονομάστηκε «Χωροταξική και Πολεοδομική Μεταρρύθμιση», την οποία κατήγγειλε τότε ο ΣΥΡΙΖΑ και προσπάθησε να αλλάξει αλλά τελικά, υπό το βέτο των θεσμών και σχεδόν όλης της αγοράς, έκανε πίσω και άλλαξε μόνο συγκεκριμένα σημεία.
Ωστόσο, επί ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι η διαδικασία εκπόνησης του ειδικού χωροταξικού για τα ορυκτά κάπου «κόλλησε»… (δεδομένων και των αντίρροπων δυνάμεων εντός της τότε κυβέρνησης σχετικά με τα θέματα εξορύξεων κλπ) και πλέον η νέα κυβέρνηση επιχειρεί να πιάσει το νήμα από εκεί που περίπου είχε μείνει.
Το έργο έχει ενταχθεί και πάλι στο ΕΣΠΑ με την πράξη «Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες» και έχει χρηματοδότηση με κωδικό προϋπολογισμού από το 2018, που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020».
Αξίζει να σημειωθεί ότι την αντίστοιχη επιτελική δομή που ήταν αναγκαία στο ΥΠΕΝ για να επιβλέπει το έργο «κατάφερε» η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να την ορίσει με υπογραφή Γιώργου Σταθάκη την 1η Ιουλίου 2019 και να δημοσιευθεί σε ΦΕΚ την 5η Ιουλίου, τελευταία εργάσιμη ημέρα και μόλις δύο ημέρες προ των εκλογών του Ιουλίου όπου ήταν ήταν ήδη βέβαιο ότι θα ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η επιτελική δομή
Αρμοδιότητα και σκοπός της Επιτελικής Επιτροπής Συντονισμού και Παρακολούθησης της εκπόνησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες είναι να συντονίζει και παρακολουθεί τις εργασίες κατάρτισης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου και δίνει κατευθύνσεις με στόχο να συνεπικουρήσειτην ομάδα επίβλεψης του έργου σε σχέση με τη διαμόρφωση του περιεχομένου του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες. Αυτό αναφέρει η σχετική απόφαση στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, και προσθέτει μεταξύ άλλων τους εξής «ενδιαφέροντες» όρους λειτουργίας:
- Η Επιτροπή συνέρχεται ανά τρίμηνο ή και τακτικότερα κατά την κρίση του Προέδρου και μετά από πρόσκληση του Προέδρου της.
- Η Διεύθυνση Χωροταξικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι αρμόδια για την προετοιμασία της απαραίτητης τεκμηρίωσης για τη διεξαγωγή των συνεδριάσεων και την κατάρτιση ημερήσιας διάταξης.
- Για την τήρηση και σύνταξη των πρακτικών αλλά και για τις ανάγκες γραμματειακής υποστήριξης ορίζεται υπάλληλος του ΥΠΕΝ με απόφαση του Προέδρου.
Στην απόφαση δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο χρονικό όριο λειτουργίας της Επιτροπής αλλά η λειτουργία της παρατείνεται μέχρι την ολοκλήρωση του έργου.
Την επιτροπή, τόσο στην προηγούμενη όσο και στην παρούσα σύνθεση επικουρούν (και παρίστανται στις συνεδριάσεις) τα μέλη της επιτροπής επίβλεψης του μελετητικού έργου του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες τα οποία ορίζονται από τη Διεύθυνση Χωροταξικού Σχεδιασμού (Διευθύνουσα Υπηρεσία του έργου)
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ενώ στην προηγούμενη απόφαση (επί ΣΥΡΙΖΑ) ονοματίζονται επτά επιστήμονες (καθηγητές Πανεπιστημίου κλπ) που συνεπικουρούν την επιτροπή, αυτή τη φορά η νέα κυβέρνηση πέλεξε μόνο ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους σε επιβοηθητικό ρόλο εμπειρογνώμονα, τον κ. Ανέστη Γουργιώτη, Επίκουρο Καθηγητή (και πάλι…) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
