Σε 22 νέες δεσμεύσεις ύψους περίπου 540 εκατ. ευρώ για καθαρούς ωκεανούς, προχωρά η ΕΕ στο πλαίσιο της διάσκεψης «Our Ocean» η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Όσλο της Νορβηγίας σήμερα και αύριο (23-24 Οκτωβρίου 2019).
Ειδικότερα, το εργαλείο που εγκαινίασε αποτελεί έναν διαδραστικό χάρτη για την παρακολούθηση των δεσμεύσεων ύψους άνω των 10 δισ. ευρώ που έχουν ήδη αναλάβει κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και ΜΚΟ. Οι 22 δεσμεύσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν συγκεκριμένες και στοχευμένες δράσεις, με συνολικό προϋπολογισμό σχεδόν 540 εκατ. ευρώ, για την αντιμετώπιση βασικών θαλάσσιων προκλήσεων, όπως ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής, η βελτίωση της βάσης γνώσεων που διαθέτουμε, η προώθηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας εντός και εκτός Ευρώπης.
Στην Ελλάδα, το πρόβλημα με τα θαλάσσια απορρίμματα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Σύμφωνα με μελέτη του WWF, η χώρα που έχει 16 χιλ. χιλιόμετρα ακτογραμμής καταναλώνει περίπου 0,6 εκατ. τόνους πλαστικών τον χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%.
Οι δεσμεύσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν:
– Στήριξη της ωκεάνιας έρευνας: Στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζων 2020», θα διατεθούν 250 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση της κατανόησής μας και την προώθηση νέων τεχνολογιών σχετικά με τη βιώσιμη αλιεία, την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, την απαλλαγή της ναυτιλίας από ανθρακούχες εκπομπές και την προώθηση της γαλάζιας ανανεώσιμης ενέργειας.
– Καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμβάλει επίσης στην καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης με την προώθηση της «πράσινης ναυτιλίας». Τα πλοία που μειώνουν την ποσότητα των αποβλήτων που παράγουν ή χειρίζονται τα απόβλητά τους με άλλο βιώσιμο τρόπο, θα ανταμείβονται για τις προσπάθειες αυτές μέσω της μείωσης των τελών αποβλήτων που πρέπει να καταβάλλουν όταν καταπλέουν σε λιμένα της ΕΕ.
– Ενίσχυση της γαλάζιας οικονομίας και της καινοτομίας: περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για να προωθηθεί η περαιτέρω ανάπτυξη της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο της προαναφερόμενης ενίσχυσης προβλέπονται επενδύσεις σε εταιρείες που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και στη διατήρηση του οικοσυστήματος.
– Συνένωση δυνάμεων σε όλο τον κόσμο για περισσότερα αποτελέσματα: Τα μέτρα που λαμβάνονται στην Ένωση για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία και για καλύτερη διακυβέρνηση των ωκεανών συνοδεύονται από την προώθησή τους στο εξωτερικό. Στη διάσκεψη «Our Ocean», η ΕΕ θα υπογράψει νέο πρόγραμμα εταιρικής σχέσης για την παροχή 40 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των αξιακών αλυσίδων της βιώσιμης αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (χώρες ΑΚΕ).
– Κατανόηση της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογή σε αυτήν:12,8 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στο πρόγραμμα Copernicus για την παρακολούθηση των θαλάσσιων πάγων και του κλίματος της κρυόσφαιρας για την καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Αρκτική και την Ανταρκτική. Επιπλέον, η ΕΕ θα διαθέσει 9,9 εκατ. ευρώ στην Κοινή πρωτοβουλία στον Ειρηνικό για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή και την ανθεκτικότητα, την οποία δρομολόγησε η Γαλλία για να αυξηθούν οι ικανότητες προσαρμογής 19 χωρών και εδαφών του Ειρηνικού στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και των λοιπών παραγόντων πίεσης και για να προστατευθεί και να ενισχυθεί η βιοποικιλότητα.
Σημειώνεται ότι η διάσκεψη «Our Ocean» οργανώνεται σε ετήσια βάση από το 2014.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε φέτος ότι θα διαθέτει ετησίως 6,5 εκατ. ευρώ για την υπηρεσία θαλάσσιας επιτήρησης Copernicus που διαχειρίζεται ο EMSA για την υποστήριξη κοινών επιχειρήσεων θαλάσσιας ασφάλειας.
Το πρόβλημα με τα θαλάσσια απορρίμματα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Σύμφωνα με μελέτη του WWF, η Ελλάδα που έχει 16 χιλ. χιλιόμετρα ακτογραμμής καταναλώνει περίπου 0,6 εκατ. τόνους πλαστικών τον χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%. Από έρευνα που προέκυψε από τα στοιχεία 80 καθαρισμών στην Ελλάδα καταδεικνύει ότι το πιο κοινό υλικό ρύπανσης είναι τα πλαστικά (43-51%), ενώ ακολουθεί το χαρτί (13-18%) και το αλουμίνιο (7-12%). Όπως αναφέρεται, τα βασικά σκουπίδια που βρίσκει κανείς στις ελληνικές παραλίες είναι φίλτρα τσιγάρων, καπάκια από μπουκάλια, καλαμάκια και αναδευτήρες, πλαστικά μπουκάλια, συσκευασίες φαγητών και πλαστικές σακούλες. Την ίδια στιγμή, η ευαισθητοποίηση των πολιτών παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, καθώς μόλις το 24% των Ελλήνων αποφεύγει την αγορά πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης.
Ενδεικτικά:
– Η παραγωγή απορριμμάτων στις μεσογειακές χώρες κυμαίνεται από 208 έως 760 κιλά ανά κάτοικο ετησίως. Τους θερινούς μήνες τα παραγόμενα απορρίμματα αυξάνονται κατά 40% λόγω του τουρισμού.
– Κάθε χρόνο 150 χιλ. – 500 χιλ. τόνοι μακροπλαστικών και 70 χιλ. – 130 χιλ. τόνοι μικροπλαστικών εισέρχονται στις ευρωπαϊκές θάλασσες. Η πλειονότητα των πλαστικών αυτών καταλήγουν στη Μεσόγειο.
Η ρύπανση της Μεσογείου έχει ιδιαίτερα σημαντικές συνέπειες στην αλιεία και στον τουρισμό. Εκτιμάται ότι τα θαλάσσια απορρίμματα κοστίζουν στον ευρωπαϊκό αλιευτικό στόλο 61,7 εκατ. ετησίως από τη μείωση της ψαριάς, τις καταστροφές στα σκάφη ή τη μείωση της κατανάλωσης ψαριών εξαιτίας ανησυχιών για την ποιότητα του αλιεύματος.
Βασικά θύματα της «πλαστικής ρύπανσης» στη Μεσόγειο είναι τα πουλιά (35%), τα ψάρια (27%), τα ασπόνδυλα (20%), τα θαλάσσια θηλαστικά και οι θαλάσσιες χελώνες (13%). Εκτιμάται ότι το 90% των θαλασσοπουλιών έχουν κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους, ενώ όλα τα είδη χελωνών που ζουν στη Μεσόγειο έχουν καταπιεί πλαστικά.
