Πηγή Εικόνας: απε - μπεΓιώργος Παπακωνσταντίνου
Η αναμενόμενη κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της λειψυδρίας, έπειτα από τη σχετική γνωμοδότηση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), απόφαση που βρέθηκε στα «χέρια» και στη δικαιοδοσία του υπουργού Περιβάλλοντος, ήταν το… τελευταίο χρονικά, αλλά και πιο μεγάλο, «κομμάτι του παζλ» με τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα στο μέτωπο αυτό, απόρροια της λεγόμενης κλιματικής αλλαγής και κρίσης.
Τούτο, καθώς, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ζητά επίσης την ένταξη της Θεσσαλίας σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, σημειώνοντας ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται πραγματικά σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης», ενώ, θυμίζουμε, ότι έχουν προηγηθεί ανάλογες αποφάσεις της ΡΑΑΕΥ για την Πάτμο και τη Λέρο. Κατά συνέπεια, μπορεί το ειδικό βάρος, ο πληθυσμός και οι ανάγκες της Αττικής να είναι τέτοια που προσελκύουν το ενδιαφέρον της κυβέρνησης, ωστόσο, ενδέχεται να έχουμε και άλλες ανάλογες εξελίξεις ανά την Ελλάδα.
Στην περίπτωση της Αττικής στο μεταξύ δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί πως θα χρηματοδοτηθεί το μεγάλο έργο που απαιτείται, η μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη, προϋπολογισμού 534 εκατ. ευρώ. Το έργο αυτό υπό την ονομασία «Εύρυτος» εκτιμάται ότι θα λύσει το πρόβλημα υδροδότησης της Αττικής για τα επόμενα τριάντα χρόνια, προσφέροντας ετησίως 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού – ποσότητα που καλύπτει μεγάλο τμήμα των συνολικών αναγκών του Λεκανοπεδίου (περίπου 250 εκατ. κ.μ. ετησίως).
Τις εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο αναμένουν και οι ισχυροί κατασκευαστικοί όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ, καθώς η διαδικασία της έκτακτης ανάγκης επιτρέπει την επίσπευση κρίσιμων έργων χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες. Θυμίζοντας την περίπτωση των, ουσιαστικά, διαγωνισμών – απευθείας προσκλήσεων προς τους 4 ισχυρούς για τα έργα αποκατάστασης ζημιών, ύψους 1,35 δις ευρώ, στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο στην Θεσσαλία (δευτερευόντως και στη Στερεά Ελλάδα), ελέω της κακοκαιρίας «Daniel» τον Σεπτέμβριο του 2023. Όπως τότε οι 4 ισχυροί όμιλοι ανέλαβαν με fast track και επί της ουσίας «κλειστές» διαδικασίες τις σχετικές συμβάσεις, έτσι και τώρα αναμένεται να συμβεί κάτι αντίστοιχο με τα έργα για την Αττική. Με τον «λογαριασμό» εδώ για την ώρα να δείχνει στα 534 εκατ. ευρώ, ποσό που αναζητείται από την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και την ΕΥΔΑΠ η κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας είναι μια διαδικασία που στηρίζεται σε υδρολογικά δεδομένα και επιστημονικά κριτήρια, ενώ στην πράξη δίνει προτεραιότητα στην υλοποίηση κρίσιμων έργων υποδομής (ταμιευτήρες, δίκτυα, ενίσχυση αποθεμάτων), έτσι ώστε να θωρακιστεί η επάρκεια νερού μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση της ύδρευσης και της άρδευσης. Έχει ήδη υπάρξει μια μεγάλη μελέτη και σχεδιασμός από την ΕΥΔΑΠ, σε συνεργασία με την Πολιτεία και με την κατεύθυνση των αρμοδίων, για μια σειρά από απαραίτητα έργα και παρεμβάσεις. Τα έργα αυτά έχουν παρουσιαστεί ήδη στη δημόσια συζήτηση. Πέρα από τη μελετητική τους ωρίμανση πλέον, προκειμένου να ξεκινήσει τάχιστα η υλοποίηση, αυτό που έχει επίσης σημασία είναι να υπάρξει η απαραίτητη ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων και η διαβούλευση, η κατανόηση των προκλήσεων και των επιλογών που υπάρχουν.
Αυτό σημαίνει ενεργοποίηση του αρ. 55 του νόμου 5215/25, δηλαδή η διαδικασία των ωριμάνσεων γι’ αυτά τα απαιτούμενα μεγάλα έργα γίνεται μέσα από τη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του Υπερταμείου. Μπαίνουν δηλαδή σε προτεραιότητα και σε διαδικασία επιτάχυνσης.
Η Θεσσαλία
Αναφορικά με τη Θεσσαλία ο περιφερειάρχης ζητά ένα πλάνο με χρονοδιάγραμμα και εξασφαλισμένους οικονομικούς πόρους, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το μείζον υδατικό – περιβαλλοντικό πρόβλημα της περιοχής και επιπλέον να αρχίσει συντεταγμένα και χωρίς άλλη καθυστέρηση η σταδιακή εφαρμογή του εγκεκριμένου από την κυβέρνησή και απολύτως αποδεκτού από τους θεσσαλούς, Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) για το Υδάτινο Διαμέρισμα της Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα η «στήριξη» του κάμπου από τα νερά της Λίμνης Πλαστήρα έχει προ πολλού εξαντλήσει τα όριά της και η λύση είναι η ολοκλήρωση των έργων του Αχελώου: «Θα επισημάνουμε ιδιαίτερα την τεράστια σημασία της ενίσχυσης του υδατικού μας δυναμικού και την διασφάλιση αποθεμάτων νερού που θα επέλθει με την ολοκλήρωση των ημιτελών έργων Αχελώου (φράγμα Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς νερού προς Μουζάκι) που έχουν επί δεκαπέντε χρόνια εγκαταλειφθεί με ότι κινδύνους αυτό συνεπάγεται (καταστροφές από έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, κίνδυνοι απώλειας ανθρώπινων ζωών κλπ)»
Τι αναφέρεται από το ΥΠΕΝ και την ΕΥΔΑΠ για τα μέτρα, το μοντέλο και το timing
Σύμφωνα με σχετική ενημέρωση από το ΥΠΕΝ, αλλά και από την ίδια την ΕΥΔΑΠ, στον απόηχο της ολοκλήρωσης της διαδικασίας κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας σε Λέρο, Πάτμο και Αττική, με τις υπογραφές των σχετικών Υπουργικών Αποφάσεων από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου, η κύρια αιτία είναι η δραματική μείωση των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες που υδροδοτούν την Αττική.
Η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας» σημαίνει ότι, λόγω της σημαντικής μείωσης των αποθεμάτων νερού στους ταμιευτήρες της Αττικής, το ΥΠΕΝ — με τη γνωμοδότηση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), κατόπιν αιτήματος της ΕΥΔΑΠ— αναγνωρίζει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για διαχείριση των υδατικών πόρων. Η κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας είναι μια διαδικασία που στηρίζεται σε υδρολογικά δεδομένα και επιστημονικά κριτήρια, ενώ στην πράξη δίνει προτεραιότητα στην υλοποίηση κρίσιμων έργων υποδομής (ταμιευτήρες, δίκτυα, ενίσχυση αποθεμάτων), έτσι ώστε να θωρακιστεί η επάρκεια νερού μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση της ύδρευσης και της άρδευσης. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αποτελεί την ύστατη ευκαιρία της Πολιτείας να ολοκληρώσει με ταχύτητα και αποφασιστικότητα έργα αντιμετώπισης λειψυδρίας και να θωρακίσει την Αττική πριν να είναι πολύ αργά.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν συνοδεύεται από μέτρα περιορισμού που αφορούν τους πολίτες. Ο συναγερμός σηματοδοτεί τις ενέργειες της Πολιτείας, προκειμένου να θέσει σε ακόμα πιο υψηλή προτεραιότητα την άμεση έναρξη των απαραίτητων έργων.
Σχετικά με το timing λήψης των αποφάσεων, αναφέρεται ότι τώρα οριστικοποιήθηκαν τα επιστημονικά δεδομένα, τα οποία στοιχειοθετούν την ανάγκη για άμεσα μέτρα. Το αίτημα της ΕΥΔΑΠ προς την αρμόδια Αρχή, στηρίχθηκε σε επιστημονικές μελέτες και διαρκή παρακολούθηση των υδρολογικών δεδομένων. Ο συνδυασμός όλων αυτών μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι φτάνουμε σε ένα κρίσιμο σημείο. Επιπλέον, απαιτήθηκαν ερευνητικές γεωτρήσεις και διεξοδικές μελέτες, προκειμένου να αποκρυσταλλωθούν τα έργα που θα πετύχουν την μεσομακροπρόθεσμη υδροδότηση της Αττικής για τα επόμενα 25 χρόνια.
