Πηγή Εικόνας: ΤΕΕΜία εικόνα με πολλά πρόσωπα θα μπορούσε να είναι αυτή που επικρατεί στον χώρο της διαχείρισης αποβλήτων καθώς την ώρα που ήδη λειτουργούν ή ολοκληρώνονται έργα άνω των 2 δισ. ευρώ και υπάρχουν υποδομές στην περιφέρεια που αποσπούν ακόμα και βραβεία, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη κυριαρχούν οι καθυστερήσεις, ενώ διατυπώνεται η αγωνία να μην φτάσουμε στο σημείο όπου υποδομές θα υπάρχουν αλλά όχι και η απαιτούμενη πρώτη ύλη.
Η ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει η προσπάθεια στο πρώτο στάδιο, αυτό της διαλογής στην πηγή και της διακομιδής των αποβλήτων, είναι, όπως φαίνεται, σημαντικός καταλύτης για την επιτυχία της προσπάθειας που κάνει η χώρα να βρεθεί σε ένα -τουλάχιστον- αποδεκτό σημείο διαχείρισης και να πετύχει τους στόχους της για το 2030.
Με τα ευρωπαϊκά πρόστιμα να αποτελούν σημαντική πληγή και πηγή επιβάρυνσης της οικονομίας και της κοινωνίας κατ’ επέκταση, το ζήτημα της διαχείρισης αποβλήτων προχωράει με σχετική αισιοδοξία καθώς όπως σημείωσαν και οι συμμετέχοντες στη σχετική συζήτησης στο συνέδριο που διοργάνωσε το ΤΕΕ «Green Deal Greece 2025», τα δύσκολα είναι μπροστά μας.
Οι αναγκαίες ορθοπεταλιές
Και παρότι όπως αναγνώρισε ο Διευθυντής Περιβαλλοντικών Έργων του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης στο κομμάτι των επενδύσεων έχει διανυθεί μεγάλος δρόμος, παραμένει η ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών με ειδική ομάδα στήριξης επενδυτών, ώστε να ολοκληρωθούν τα έργα εγκαίρως. Όπως επισήμανε, μπορεί να υπάρχουν ακόμα και βραβευμένα έργα που λειτουργούν με θετικό πρόσημο και για την κοινωνία στην περιφέρεια, στον αντίποδα, όμως βρίσκονται Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το γεγονός ότι έχει δημοπρατηθεί ένα έργο δεν σημαίνει ότι προχωράει ή ολοκληρώνεται. Χρειάζεται «ορθοπεταλιά» όπως τόνισε χαρακτηριστικά, ζητώντας ενίσχυση και της κεντρικής διοίκησης καθώς υπάρχει πολλή δουλειά πίσω από την εφαρμογή των ολιστικό σχεδίων που προωθεί το Υπουργείο. Μάλιστα, η πρόταση που διατύπωσε προς τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Μανώλη Γραφάκο, για ομάδες εργασίας ανά έργο φαίνεται να βρίσκει θετική ανταπόκριση.
Το κόμποστ που έχει πάει λάθος
Η υπόθεση κόμποστ, ήταν επίσης ένα σημείο στο οποίο στάθηκε ο κ. Χαραλαμπίδης, τονίζοντας ότι έχει πάει λάθος και θα πρέπει να γίνουν διορθωτικές κινήσεις. Για το ίδιο θέμα, ο Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, Ph.D, MSc, Υπεύθυνος Βιώσιμης Ανάπτυξης της Μεσογείος Aqua Ιωάννης Μιχαλόπουλος, παρατήρησε ότι έχουμε μεγαλύτερες ποσότητες πράσινου κάδου, δεν έχουμε καφέ κάδο και προειδοποίησε ότι δεν θα πρέπει να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε την υποδομή και να μην έχουμε την πρώτη ύλη.
Επέμεινε πως το σκέλος της συλλογής στην πηγή και διακομιδής θα πρέπει να απασχολήσει περισσότερο και να αποσπάσει το μεγαλύτερο βάρος της προσπάθειας, καθώς όπως εκτίμησε αυτό θα κρίνει και την επιτυχία όλου του εγχειρήματος. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο θα πρέπει να υπογραφούν άμεσα οι προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ Δήμων και ΦΟΣΔΑ, οι οποίες θα δώσουν και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα συμβάλλοντας στο να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη. Επανέλαβε δε, ότι η δουλειά που έχει γίνει στο κομμάτι της επεξεργασίας θα πρέπει να γίνει και στο κομμάτι της διαλογής στην πηγή και τη διακομιδή.
Πώς θα γίνεται η ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων
Με την Ελλάδα να μην έχει ακόμα φτάσει σε λύσεις για τη μείωση του υψηλού ποσοστού ταφής, που παραμένει το μεγάλο πρόβλημα, ο κ. Γραφάκος, επανέλαβε τον στόχο μείωσης του σχετικού ποσοστού κάτω από το 10% έως το 2030, μέσω ενός συνδυασμού αύξησης ανακύκλωσης, ενεργειακής αξιοποίησης και νέων υποδομών, με βάση τις προβλέψεις των ολιστικών σχεδίων διαχείρισης.
Σχετικά με την ενεργειακή αξιοποίηση, ο κ. Γραφάκος εξήγησε πως, ό,τι απομένει μετά την ανακύκλωση δεν θα θάβεται, αλλά θα μετατρέπεται σε δευτερογενές καύσιμο (SRF), το οποίο θα αξιοποιείται στην εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία, ενώ 6 νέες μονάδες θα δέχονται και θα αξιοποιούν όσες ποσότητες SRF δε θα μπορεί να απορροφήσει η τσιμεντοβιομηχανία.
Όσο για την τέφρα που θα παράγεται, αυτή θα αξιοποιείται σε οικοδομικές εργασίες, ενώ για την αιωρούμενη τέφρα προβλέπεται επί τόπου διαχείριση με ειδικά φίλτρα ή εξαγωγή. Εμφανίστηκε βέβαιος ότι η χώρα μπορεί να πετύχει τον στόχο της χωρίς επιπλέον κόστος για τους πολίτες και τόνισε ότι θα εφαρμοστεί πλήρως η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», με ιδιώτες να συνεισφέρουν περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως στη διαχείριση αποβλήτων.
Δίνοντας την εικόνα των έργων που λειτουργούν ή βρίσκονται υπό κατασκευή ο Γενικός Γραμματέας ανέφερε ότι σήμερα λειτουργούν 13 Μονάδες Αξιοποίησης Αποβλήτων, 26 νέες βρίσκονται υπό κατασκευή, ενώ απομένουν μόλις 3 έργα για να καλυφθεί η χώρα. Άμεσα, αναμένεται η δημοπράτηση τριών ΜΑΑ στο Νότιο Αιγαίο, δύο σε Στερεά Ελλάδα σε Λαμία και Χαλκίδα και στις αρχές του 2026 θα προκηρυχθεί η τελευταία, για Λέσβο – Σάμο, ενώ και τα τρία έργα θα υλοποιηθούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Το συνολικό πρόγραμμα ανέρχεται σε επενδύσεις άνω των 2 δισ. ευρώ, καλύπτοντας το σύνολο της επικράτειας και προβλέπει ότι και οι παλαιές μονάδες θα μετατραπούν σταδιακά σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τον κ. Γραφάκο.
