Η πολιτική συνοχής της ΕΕ συμβάλλει στην καινοτομία στις πόλεις μας. Η Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία (EUI) προκήρυξε χθες δεύτερη πρόσκληση υποβολής προτάσεων ύψους 120 εκατ. ευρώ για καινοτόμα έργα που θα πρέπει να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν νέες λύσεις για την αντιμετώπιση των σημερινών αστικών προκλήσεων. 

Με την παρούσα πρόσκληση αναζητούνται έργα που ενεργοποιούν τον μετασχηματισμό στις πόλεις και έχουν το δυναμικό ώστε να δημιουργούν επενδύσεις και να εμπνέουν άλλα έργα. 

Τα έργα πρέπει να επικεντρώνονται σε μία από τις ακόλουθες τρεις προτεραιότητες: 

  • οικολογικές πόλεις — πειραματισμός και παροχή απτών καινοτόμων λύσεων για πράσινες και γαλάζιες υποδομές, αντιμετώπιση των προκλήσεων όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, τη ρύπανση, τους πόρους και τις κλιματικές αλλαγές·
  • βιώσιμος τουρισμός — ενεργοποίηση μακροπρόθεσμου πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού, ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα στον τομέα του τουρισμού. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη διαφοροποίηση των τουριστικών προϊόντων, την επιδίωξη θετικού αντικτύπου στις τοπικές κοινότητες και το περιβάλλον, την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της κοινωνικής καινοτομίας και τη βελτίωση των συνδέσεων με μικρότερες περιοχές και πόλεις·
  • αξιοποίηση ταλέντων σε συρρικνούμενες πόλεις — τοπικά και ολοκληρωμένα πιλοτικά έργα για τη δοκιμή νέων λύσεων για τη διατήρηση και προσέλκυση ταλέντων. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και την αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών διαστάσεων που προκαλούνται από τη δημογραφική μετάβαση.

Η χρηματοδότηση των έργων 

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) θα χρηματοδοτήσει το 80% του κόστους επιλεγμένων έργων. Κάθε έργο μπορεί να λάβει έως και 5 εκατ. ευρώ. Μέρος αυτής της χρηματοδότησης θα στηρίξει τη μεταφορά καινοτόμων λύσεων σε άλλες πόλεις της Ευρώπης, ώστε να εξασφαλιστεί ακόμη μεγαλύτερος αντίκτυπος, ιδίως στις πόλεις και στις περιφέρειες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη τον βιώσιμο αστικό μετασχηματισμό. Για τον σκοπό αυτό, οι υποστηριζόμενες αστικές αρχές θα δημιουργήσουν εταιρικές σχέσεις μεταφοράς με τρεις άλλες πόλεις, ώστε να αναπαραγάγουν τα έργα.

Η πρόσκληση είναι ανοικτή σε όλες τις πόλεις της ΕΕ είτε μεμονωμένα είτε σε ομαδικό επίπεδο. Οι δυνητικοί αιτούντες καλούνται να εγγραφούν στα σεμινάρια και τις λοιπές συνεδρίες που έχουν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν τις προσεχείς εβδομάδες. Λεπτομέρειες θα είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της EUI. 

Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων λήγει στις 5 Οκτωβρίου 2023. 

Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η EUI έχει ήδη προκηρύξει μια πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων τον Οκτώβριο του 2022 για τη στήριξη του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους. Υποβλήθηκαν 99 αιτήσεις από 21 κράτη μέλη. Οι νικητές της παρούσας πρόσκλησης θα ανακοινωθούν τον Ιούνιο.

Με ειδικό προϋπολογισμό του ΕΤΠΑ ύψους 450 εκατ. ευρώ, η EUI αποτελεί ένα νέο μέσο για τη στήριξη της αστικής διάστασης της πολιτικής συνοχής κατά την περίοδο 2021-2027. Στην περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, τουλάχιστον το 8% των πόρων του ΕΤΠΑ σε κάθε κράτος μέλος πρέπει να επενδύεται σε προτεραιότητες και έργα που επιλέγονται από τις ίδιες τις πόλεις και βασίζονται στις δικές τους στρατηγικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. 

Πέρα από την καινοτομία, η EUI στηρίζει τις ικανότητες όλων των αστικών περιοχών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παρέχει στοιχεία για τη χάραξη πολιτικής και την ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, μεταξύ άλλων μέσω του αστικού θεματολογίου της ΕΕ.

Η EUI τελεί υπό τη διαχείριση της Επιτροπής και της γαλλικής περιφέρειας Hauts-de-France. Βασίζεται στις αστικές καινοτόμες δράσεις της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, αλλά επικεντρώνεται ακόμη περισσότερο στην αστική καινοτομία, τη βιωσιμότητα και τη δυνατότητα αναπαραγωγής σε άλλες πόλεις.

Η επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Ελίζα Φερέιρα, δήλωσε σχετικά: «Οι πόλεις κάθε μεγέθους είναι απαραίτητες για να βοηθήσουν την Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050 και για την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων. Αυτή η δεύτερη πρόσκληση υποβολής προτάσεων της EUI θα εμπνεύσει καινοτόμες λύσεις και τολμηρές αστικές στρατηγικές για να καταστούν οι πόλεις της ΕΕ πιο οικολογικές, να εξασφαλιστούν μοντέλα βιώσιμου τουρισμού και προσέλκυσης ταλέντων, να αντιμετωπιστούν με επιτυχία τα πλέον πιεστικά σημερινά ζητήματα και να δοθεί καλό παράδειγμα, ώστε και άλλες πόλεις να μπορέσουν να αντλήσουν διδάγματα και να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα αναπαραγωγής. Εν ολίγοις, θα δώσει τη δυνατότητα στις πόλεις της ΕΕ να διαδραματίσουν τον ρόλο τους στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων της ΕΕ και της πολιτικής συνοχής».