Νέο φορέα διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων διαθέτει η Ελληνική Δημοκρατία με το νόμο 5014 ΦΕΚ Α 14/21/1/2023, ο οποίος καθορίζει μέσα από 50 άρθρα το σκοπό όπως και τα διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει για τη διερεύνηση αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Σε ρόλο νομοθέτη ήταν το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών του παραιτηθέντος υπουργού Κώστα Καραμανλή Ο νόμος 5014 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 21 Ιανουαρίου 2023.
Με το άρθρο 1 προσδιορίζεται ο σκοπός του νέου Φορέα που είναι α) ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει τη συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων και της Επιτροπής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων, β. η λήψη μέτρων εφαρμογής του Κανονισμού 996/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τη διερεύνηση και την πρόληψη ατυχημάτων και συμβάντων στην πολιτική αεροπορία και την κατάργηση της Οδηγίας 94/56/ΕΚ (L 295),
Το άρθρο 3 ορίζει ότι :
Συστήνεται αυτοτελής δημόσια υπηρεσία διερεύνησης ατυχημάτων και ασφάλειας μεταφορών, εποπτευόμενη από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, με την επωνυμία «Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών», εφεξής καλούμενος «Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ.», ο οποίος είναι αρμόδιος για τη διερεύνηση των αεροπορικών ατυχημάτων πολιτικής αεροπορίας και των σιδηροδρομικών ατυχημάτων και την επίτευξη και διατήρηση της ασφάλειας στις μεταφορές.
Η συγκρότηση της Τριμερoύς Επιτροπής που ανακοίνωσε η κυβέρνηση κινείται εκτός του συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου και κυρίως παραβιάζει βασικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λένε πλέον, υπό το βάρος του δυστυχήματος, ορισμένοι από τους παρατηρητές.
Και αυτό διότι, στο άρθρο 43 παράγραφος 3 του νόμου 5014 αναφέρεται ότι : «Σοβαρό ατύχημα»: κάθε σύγκρουση ή εκτροχιασμός αμαξοστοιχιών, με έναν (1) τουλάχιστον νεκρό ή πέντε (5) ή περισσότερους σοβαρά τραυματισμένους, ή εκτεταμένες ζημίες στο τροχαίο υλικό, τις υποδομές ή το περιβάλλον, καθώς και κάθε άλλο ατύχημα με τις ίδιες συνέπειες και με προφανείς επιπτώσεις στη ρύθμιση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων ή τη διαχείριση της ασφάλειας. Ως «εκτεταμένες ζημίες» νοούνται οι ζημίες, οι οποίες μπορεί να εκτιμηθούν αμέσως από τον φορέα διερεύνησης ότι κοστίζουν συνολικά δύο εκατομμύρια (2.000.000) ευρώ τουλάχιστον.
Άρθρο 42 Υποχρέωση διερεύνησης:
1. Ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. διεξάγει έρευνα ύστερα από κάθε σοβαρό ατύχημα στο σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας. Στόχος της έρευνας είναι η βελτίωση της σιδηροδρομικής ασφάλειας και η πρόληψη ατυχημάτων.
2. Ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. διερευνά τα ατυχήματα και τα συμβάντα που κάτω από διαφορετικές συνθήκες, θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα, μεταξύ των οποίων τεχνικές βλάβες στα διαρθρωτικά υποσυστήματα ή στα στοιχεία διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού συστήματος.
Ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. αποφασίζει κατά πόσο πρέπει να διερευνηθεί ή όχι ένα τέτοιο ατύχημα ή συμβάν. Στην απόφασή του, λαμβάνονται υπόψη: α) η σοβαρότητα του ατυχήματος ή του συμβάντος, β) αν αυτό εντάσσεται σε μια σειρά ατυχημάτων ή συμβάντων σημαντικών σε επίπεδο συστήματος, ως σύνολο, γ) ο αντίκτυπός του στην ασφάλεια των σιδηροδρόμων, δ) τα αιτήματα διαχειριστή υποδομής, διαχειριστή τροχαίου υλικού, σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων ή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
3. Η έκταση των ερευνών και η διαδικασία που εφαρμόζεται κατά τη διεξαγωγή τους καθορίζονται από τον Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ., λαμβάνοντας υπόψη τα άρθρα 44 και 45, καθώς και σε συνάρτηση με τα διδάγματα που αναμένεται να συναχθούν για τη βελτίωση της ασφάλειας από το ατύχημα ή το συμβάν.
4. Η έρευνα δεν αφορά την απόδοση υπαιτιότητας ή ευθύνης.
Βέβαια, όπως σε κάθε νόμο, οι νομοθετικοί παράγοντες φροντίζουν να πετούν την μπάλα στην εξέδρα για την εφαρμογή του και έτσι ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. που συγκροτήθηκε για τα συνενώσει τις αρχές που διερευνούν αεροπορικά (που ήδη λειτουργεί) και σιδηροδρομικά (που τώρα θα ξεκίναγε) ατυχήματα και δυστυχήματα, δεν έχει ακόμη τυπικώς συγκροτηθεί.
Σημ.: στο άρθρο έγιναν μικρές διορθώσεις από τη σύνταξη στις 09:30 της 6/3/2023.
