Το αρραγές στρατηγικό μέτωπο μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ επιβεβαιώθηκε από την υπογραφή του διακρατικού αγωγού East Med που, όπως σημείωσαν όλες οι πλευρές, μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για τη διεύρυνση και εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο. Μάλιστα, στο περιθώριο της υπογραφής του αγωγού, οι αρχηγοί των τριών κρατών είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν και άλλα ζητήματα διμερούς ή πολυμερούς συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, δρομολογώντας νέες εξελίξεις στο αμέσως επόμενο διάστημα.
Το πρώτο ζήτημα που τέθηκε στο επίκεντρο του διαλόγου ήταν η αναβάθμιση του East Med Gas Forum (EMGF) σε διεθνή οργανισμό για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το ζήτημα αυτό είχε συζητηθεί και κατά τη δεύτερη σύνοδο του EMGF, στις 25 Ιουλίου, όπου οι υπουργοί Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – Αιγύπτου – Παλαιστινιακής Αρχής είχαν δεσμευτεί να ξεκινήσουν τις διαβουλεύσεις ενώ, παράλληλα, είχαν προχωρήσει και στη σύσταση επιτροπής διαβούλευσης με τη βιομηχανία φυσικού αερίου.
Η συζήτηση αυτή δεν είναι κενή περιεχομένου καθώς, στις 16 Ιανουαρίου, θα πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο το 3ο East Med Gas Forum παρουσία των ίδιων χωρών καθώς και των Ηνωμένων Πολιτειών που έχουν θέσει υπό την ομπρέλα τους το Φόρουμ και παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις. Όπως έχει άλλωστε εξαγγελθεί, ήδη από την ίδρυση του Φόρουμ, όλες οι πλευρές επιθυμούν την εμβάθυνση της πολυμερούς συνεργασίας σε ένα ευρύτερο πεδίο που θα τους επιτρέψει να προωθήσουν τα αμοιβαία επωφελή συμφέροντά τους.
Από εκεί και πέρα, η υπογραφή του αγωγού East Med αποτέλεσε και μια καλή ευκαιρία προκειμένου να τεθεί εκ νέου στην ατζέντα η ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών (Ισραήλ – Κύπρος – Κρήτη) μέσω του EuroAsia Interconnector. Το ζήτημα αναφέρθηκε και δημόσια, κατά την τοποθέτηση του προέδρου της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη, αλλά και στο πλαίσιο των υπουργικών συναντήσεων από τον αρμόδιο ισραηλινό υπουργό, Γιουβάλ Στάινιτς. Η σημασία του αγωγού είναι ιδιαίτερη για την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου και την άρση της ενεργειακής απομόνωσης του νησιού που αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο ενεργειακής εξάρτησης από τα Κατεχόμενα.
H ελληνική πλευρά, όπως άλλωστε είχε κάνει ήδη από την πρώτη ημέρα που αποφασίστηκε να προχωρήσει το τμήμα Κρήτης – Αττικής ως εθνικό έργο, ξεκαθάρισε ότι εξακολουθεί να παρέχει πολιτική στήριξη στην ολοκλήρωσή του και επαναβεβαίωσε την πρόθεσή της να επιλύσει οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει και το οποίο αφορά τη διαλειτουργικότητα των δύο αγωγών. Εξάλλου, όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, η Ελλάδα προτίμησε να προχωρήσει ως εθνικό έργο (Αριάδνη Interconnector) το τμήμα Κρήτης – Αττικής προκειμένου να μειώσει το απαραίτητο χρονικό διάστημα που απαιτούνταν για την ενεργειακή διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Στο PCI ήταν αρχικά ενταγμένο και το έργο για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής που, όμως, ανετέθη τελικά στην «Αριάδνη», τη θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ. Όπως έχει γράψει το economix.gr, η απόφαση οδήγησε την EuroAsia Interconnector, που είχε οριστεί ως φορέας υλοποίησης του PCI από την Ε.Ε., να προσφύγει στη δικαιοσύνη χωρίς, ωστόσο, να καταφέρει να δικαιωθεί. Οι δύο πλευρές δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν κοινό πεδίο συνεργασίας μέσω μίας συμβιβαστικής λύσης ώστε να μη γίνει το έργο ως εθνικό και να υπάρξει πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία που προβλέπει η Ε.Ε.
Σημειώνεται πάντως ότι η αποχώρηση της Ελλάδας από το έργο δε δημιούργησε προβλήματα στην ένταξή του στο PCI. Στην τέταρτη λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος, που δημοσιεύτηκε στα τέλη Οκτωβρίου, περιλαμβάνονται κανονικά τα έργα Κρήτη – Κύπρος και Κύπρος – Ισραήλ που αναμένεται να λάβουν χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους.
Τέλος, στο πλαίσιο των ζητημάτων περιφερειακής διακρατικής συνεργασίας που προώθησε η υπογραφή του East Med, ανήκει και η εκμετάλλευση του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Όπως γνωστοποίησε κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας (εδώ), ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κυριάκος Κούσιος, η Κύπρος θα καταθέσει πρόταση στο Ισραήλ γι’ αυτό το θέμα εντός των επόμενων δύο – τριών εβδομάδων.
