Πηγή Εικόνας: ΑΠΕ-ΜΠΕΜειωμένη εμφανίζεται η δραστηριότητα του τομέα των δημοπρατήσεων μεγάλων δημόσιων έργων, την ώρα που σειρά σημαντικών διαγωνισμών – είτε πρόκειται για οδικά έργα είτε για επεκτάσεις του Μετρό – βρίσκονται σε στασιμότητα λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώνει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών (ΣΑΤΕ) και παραθέτει στην πρόσφατη μελέτη του για τον κατασκευαστικό τομέα ο ΙΟΒΕ, την τριετία 2018 – 2020 εκτιμάται ότι δημοπρατήθηκαν κατά μέσο όρο 699 έργα ετησίως, με προϋπολογισμό άνω του ενός εκατ. ευρώ. Τα επόμενα έτη το πλήθος των δημοπρατήσεων αυξήθηκε σημαντικά και το 2023 ανήλθε στα 1.195 έργα.
Το 2024 ο αριθμός των δημοπρατούμενων τεχνικών έργων υποχώρησε σε επίπεδο χαμηλότερο του μέσου όρου των πιο πρόσφατων ετών 2021 – 2023, τάση που συνεχίζεται και το 2025. Στα συγκεκριμένα τεχνικά δημόσια έργα περιλαμβάνονται μόνο όσα δημοπρατήθηκαν με ανοικτή διαδικασία, χωρίς απαραίτητα να έχουν οριστικό αποτέλεσμα.
Παρόμοια είναι και η εικόνα του συνολικού προϋπολογισμού των έργων άνω του ενός εκατ. ευρώ. Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που δημοπρατήθηκαν με ανοικτή διαδικασία εκτιμάται ότι ενισχύθηκε σημαντικά τη διετία 2021 – 2022 και το 2023 ανήλθε σε 6,78 δισ. ευρώ, επίπεδο υπέρδιπλάσιο σε σύγκριση με το μέσο επίπεδο της περιόδου 2018 – 2020 (2,9 δισ. ευρώ). Το 2024 ο συνολικός προϋπολογισμός των εν λόγω δημοπρατούμενων έργων μειώθηκε σε 3,25 δισ. ευρώ.
Η συνολική αξία των υπογεγραμμένων συμβάσεων έργων του δημοσίου (ανεξαρτήτως προϋπολογισμού – περιλαμβάνονται και μη τεχνικά έργα) αυξήθηκε από 2,3 δισ. ευρώ το 2018 σε 5,3 δισ. ευρώ το 2024.
Η υψηλότερη συνολική αξία συμβάσεων έργων σημειώθηκε το 2023 (6,2 δισ. ευρώ, με αύξηση κατά 43% έναντι του προηγούμενου έτους). Στη συνέχεια υποχώρησε κατά 14% το 2024, παραμένοντας όμως υψηλότερη έναντι της περιόδου 2018 – 2022.
Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ «η τάση αυτή – στον βαθμό που οι συμβάσεις περιλαμβάνουν ένα σχετικά σταθερό ποσοστό δημόσιων τεχνικών έργων – υποδηλώνει την ενίσχυση της κατασκευαστικής δραστηριότητας τεχνικών έργων βραχυπρόθεσμα, αλλά και την εν συνεχεία υποχώρησή της, αν εξακολουθήσει η μείωση που σημειώθηκε το 2024».
Όπως σχολιάζεται από στελέχη των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, σε αυτή τη φάση με το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων που έχουν οι μεγάλες τεχνικές εταιρίες (συνολικά περί τα 16 δις.) η μείωση στις δημοπρατήσεις δεν αποτελεί μείζον πρόβλημα. Άλλωστε και οι πόροι των κατασκευαστικών ομίλων είναι συγκεκριμένοι και πιθανώς δεν μπορούν να σηκώσουν πολύ περισσότερο κατασκευαστικό αντικείμενο.
Πρόβλημα όμως είναι, όπως προσθέτουν, η απουσία προγραμματισμού για τα επόμενα έργα υποδομής, τα οποία θα έπρεπε σήμερα να σχεδιάζονται (τα περισσότερα έργα χρειάζονται αρκετό διάστημα προκειμένου να ωριμάσουν) ώστε να μην δημιουργηθεί κενό στην κατασκευαστική δραστηριότητα.
Η σήραγγα Ηλιουπόλεως, για παράδειγμα – ένα έργο που θα μπορούσε να αποσυμφορήσει το επιβαρυμένο οδικό δίκτυο της Αθήνας – παραμένει χωρίς ορατό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
Πρόσφατα οι Δήμοι Ηλιούπολης, Ελληνικού – Αργυρούπολης και Βύρωνα επιχείρησαν να παρέμβουν δυναμικά και με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό και τα αρμόδια υπουργεία ζήτησαν επίσημη ενημέρωση για το στάδιο σχεδιασμού του έργου καθώς και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Όπως τονίζουν η εν λόγω σήραγγα αποτελεί ένα έργο ζωτικής σημασίας για την περιοχή των νοτίων προαστίων και όχι μόνο.
Ζήτησαν επίσης θεσμική συμμετοχή των Δήμων στον σχεδιασμό και την παρακολούθηση του έργου, ενώ έθεσαν ως καταληκτική προθεσμία την 15η Σεπτεμβρίου 2025 για σαφή και τεκμηριωμένη απάντηση από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό και «απείλησαν» ότι διαφορετικά θα προχωρήσουν σε συμβολικό και ουσιαστικό κλείσιμο δρόμων.
Στο Λεκανοπέδιο στα έργα για τα οποία έχει ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία, αλλά παραμένει στάσιμη, γιατί δεν έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση (ο βασικότερος λόγος) μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται η επέκταση της γραμμής 2 του Μετρό της Αθήνας προς Ίλιον, προϋπολογισμού 550 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Χωρίς προοπτική να προχωρήσει, απουσία χρηματοδότησης, παραμένει και η επέκταση της Αττικής Οδού από την Λεωφόρο Κύμης μέχρι τη Λυκόβρυση στον ανισόπεδο κόμβο Καλυφτάκη. Ο διαγωνισμός ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022 και το έργο έχει ανάδοχο την κοινοπραξία Τέρνα – Άκτωρ – Ιntrakat.
Αντίθετα, πιθανότητες να δρομολογηθεί φαίνεται να έχει η πρότυπη πρόταση της ΓΕΚ Τέρνα για τον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνα – Οινόφυτα. Όπως σχολιάζεται σχετικά από κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Υποδομών, σε ένα τέτοιο αυτοκινητόδρομο τα διόδια είναι αναμενόμενα, κάτι που στην περίπτωση της σήραγγας της Ηλιουπόλεως δεν ισχύει.
