Πηγή Εικόνας: pixabay στο pexelsΤης Τέτης Ηγουμενίδη
Στην αρμοδιότητα της κεντρικής διοίκησης αναμένεται να υπαχθούν οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ – πρώην πολεοδομίες), στο πλαίσιο μιας θεσμικής αναδιάρθρωσης, την οποία η κυβέρνηση χαρακτηρίζει μεταρρυθμιστική και σχεδιάζει να υλοποιήσει κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Όπως ανέφερε χθες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, «τα συναρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος ετοιμάζουν μία παρέμβαση με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, τη διαφάνεια και τη λειτουργία των υπηρεσιών με σύγχρονους, ταχείς και αποτελεσματικούς όρους».
Τόνισε, επιπλέον, ότι πρόκειται για μία αλλαγή που «δεν μπορεί να εφαρμοστεί από τη μια μέρα στην άλλη, καθώς απαιτείται διάλογος και επεξεργασία», λέγοντας ωστόσο ότι η εφαρμογή της προγραμματίζεται για το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Κλείνοντας, παραδέχθηκε τη διαχρονική αποτυχία των ΥΔΟΜ να λειτουργήσουν με βάση τις επιταγές της νομοθεσίας για τη δόμηση, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Καταγράφονται παράπονα και καταγγελίες για φαινόμενα διαφθοράς, καθυστερήσεις και ελλείψεις προσωπικού στις πολεοδομίες. Οι υπηρεσίες αυτές αποτελούν ένα κομμάτι του λεγόμενου “βαθέως κράτους”».
Η αρμοδιότητα των πολεοδομιών, που μετονομάστηκαν σε Υπηρεσίες Δόμησης, μεταφέρθηκε στους δήμους από τις Νομαρχίες το 2010. Στα δεκαπέντε χρόνια που μεσολάβησαν, υπήρξαν σημαντικές μεταβολές ως προς τις αρμοδιότητές τους. Οι οικοδομικές άδειες πλέον εκδίδονται αποκλειστικά μέσω ηλεκτρονικής διαδικασίας (από το 2017-2018), με πλήρη ευθύνη των μηχανικών, ενώ οι ελεγκτικοί μηχανισμοί περιορίζονται αποκλειστικά στην επιβεβαίωση των τυπικών στοιχείων.
Οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι που προβλέπονται από τη νομοθεσία δεν διενεργούνται σχεδόν ποτέ, ευθύνη που βαρύνει διαχρονικά τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Σε συνδυασμό με την έντονη πολυπλοκότητα της πολεοδομικής νομοθεσίας, η απουσία ουσιαστικού ελέγχου έχει οδηγήσει σε φαινόμενα ανεξέλεγκτης δόμησης με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση της Μήλου.
Το 2017 το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) είχε προβλέψει την ίδρυση Παρατηρητηρίων Δόμησης, τα οποία, όμως, ουδέποτε υλοποιήθηκαν. Παράλληλα, ο έλεγχος της αυθαίρετης δόμησης και οι σχετικές κατεδαφίσεις αποτελούν ευθύνη του ΥΠΕΝ σε κεντρικό επίπεδο, με ένα νέο έργο αυτόματου, ψηφιακού εντοπισμού αυθαιρέτων να βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή του.
Επιπλέον, σχεδόν σε κάθε ΥΔΟΜ της χώρας παρατηρείται σημαντική υποστελέχωση. Ο αριθμός των υπηρετούντων είναι κατώτερος των αναγκών και δεν θεωρείται εύκολη υπόθεση οι Υπηρεσίες Δόμησης να προσελκύσουν μηχανικούς, δεδομένων των χαμηλών απολαβών του δημοσίου σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα.
Η πρόθεση της κυβέρνησης να αποσύρει από τους δήμους την αρμοδιότητα των ΥΔΟΜ είναι πιθανό να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από πλευράς τμήματος των δημοτικών αρχών, ιδιαίτερα από εκείνους τους δημάρχους που έχουν αντιπαρατεθεί με την κυβέρνηση με αφορμή την υπόθεση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ).
