Παραμονή Χριστουγέννων, χωρίς δημοσιότητα με δελτίο τύπου (όπως συνηθίζει) ή ανακοίνωση στα ΜΜΕ, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης υπέγραψε και δημοσίευσε προκήρυξη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πλήρωση ακόμη τεσσάρων (από τις επτά) συνολικά θέσεις μελών της ΡΑΕ. Τα επτά μέλη της Ανεξάρτητης Αρχής αποτελούν την Ολομέλεια που αποφασίζει για τα ρυθμιστικά ζητήματα, σε συνδυασμό με τον Πρόεδρο της Αρχής που αποφασίζει σε διοικητικά και λοιπά θέματα.
Τα τέσσερα νέα μέλη, που θα διοριστούν με τις διαδικασίες και τα εχέγγυα που προβλέπει το Σύνταγμα και ο νόμος για τις ανεξάρτητες αρχές και ειδικά για τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, σηματοδοτούν μια πλήρη αλλαγή της σύνθεσης της ΡΑΕ των τελευταίων ετών. Και αυτό γιατί, θυμίζουμε, η κυβέρνηση και ειδικά το ΥΠΕΝ (με πρόταση Χατζηδάκη, έγκριση της Βουλής και πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου) προχώρησε πριν λίγους μήνες στον διορισμό Προέδρου, ενός Αντιπροέδρου και ενός μέλους.
Η θητεία των μελών της Ολομέλειας της ΡΑΕ είναι πενταετής για να υπερβαίνει τους κυβερνητικούς κύκλους, αλλά γεγονός είναι ότι η προηγούμενη σύνθεση «κουβαλά» το παρελθόν της συνύπαρξης με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που είχε μια ξεκάθαρα διαφορετική πολιτική στα θέματα ενέργειας από τη σημερινή κυβέρνηση, την οποία κλήθηκε να εφαρμόσει η ΡΑΕ, ως επιβλέπουσα την αγορά. Και σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντική η λειτουργία του Ρυθμιστή, καθώς τώρα περνούμε σε πραγματική φάση απελευθέρωσης της αγοράς και με την εισαγωγή του Target Model αναδείχθηκαν ήδη προβλήματα (με τις τιμές χονδρικής στο Χρηματιστήριο Ενέργειας) που ήδη δημιουργούν – τουλάχιστον – προβληματισμούς.
Η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, περιέργως, έγινε παραμονή Χριστουγέννων και τη βρίσκετε μόνο στο υπηρεσιακό site του Υπουργείου.
[update 29/12/2020, 12:40: το ΥΠΕΝ τελικώς κυκλοφόρησε δελτίο τύπου για την προκήρυξη, με μεγάλη καθυστέρηση 5 ημερών, λίγες ώρες μετά το παρόν ρεπορτάζ του economix.gr, επιβεβαιώνοντας μας πλήρως…]
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως προκύπτει από το αρχείο που βλέπουμε, μάλλον δυσκολεύθηκε το ΥΠΕΝ στο περιεχόμενο της προκήρυξης, καθώς φέρει το χαρακτηριστικό σημείο στην επωνυμία του version 3 (τρίτη έκδοση). Πάντως για λόγους διαφάνειας, όπως υποχρεώνει ο νόμος, η πρόσκληση θα δημοσιευτεί σε τέσσερις ημερήσιες εφημερίδες και το ΥΠΕΝ επέλεξε τις Καθημερινή, Εφημερίδα των Συντακτών, Ελεύθερο Τύπο και Τα Νέα.
Η επιλογή της ηγεσίας και των μελών της ΡΑΕ, παρότι Ανεξάρτητη Αρχή, έχει πολιτική σημειολογία και περιεχόμενο, είτε θέλουν να το παραδεχθούν τα κόμματα είτε όχι. Δεν ήταν ποτέ μια ουδέτερη άσκηση επιστημονικής ή επαγγελματικής αξιολόγησης αλλά υπήρχε κρίση με σαφή πολιτικά (αλλά και διοικητικά) χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ο νυν Θανάσης Δαγούμας έχει μια λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα (σε Ελλάδα και εξωτερικό) και σαφή, επίκαιρη και εστιασμένη επιστημονική εξειδίκευση στα θέματα αγοράς ενέργειας, αλλά δεν διαφεύγει της προσοχής των επαϊόντων (αλλά και του economix.gr) ότι έχει παρελθόν (πολιτικό και συνδικαλιστικό) στον χώρο του ΠΑΣΟΚ και είναι του κλίματος Μανιάτη (του οποίου άλλωστε ήταν σύμβουλος στο ΥΠΕΝ, με άριστες σχέσεις και με τη νυν Γενική Γραμματέα Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία ήταν διευθύντρια του Υπουργού) αλλά με καλές σχέσεις και με τους νυν κυβερνητικούς κύκλους. Άλλωστε στο παρελθόν, από άλλες κυβερνήσεις ένθεν κακείθεν, είχαν γίνει πολύ περισσότερο κομματικές-πολιτικές επιλογές, χωρίς αντίστοιχα προσόντα…
Τα προσόντα για τα 4 μέλη της Ολομέλειας της ΡΑΕ
Οι υποψήφιοι για μέλη της Ολομέλειας της ΡΑΕ πρέπει να διακρίνονται για την επιστημονική τους κατάρτιση και την επαγγελματική τους ικανότητα και να διαθέτουν εξειδικευμένη εμπειρία σε θέματα αρμοδιότητας της ΡΑΕ, καθώς και τα εχέγγυα ανεξαρτησίας και αμεροληψίας που προβλέπει ο νόμος (4001/2011, όπως ισχύει). Ειδικότερα οι υποψήφιοι οφείλουν να διαθέτουν και να επιδεικνύουν κυρίως:
- Υψηλή επιστημονική γνώση και πολυεπίπεδη επαγγελματική εμπειρία στην Ελλάδα ή/και στο εξωτερικό και εξειδικευμένη εμπειρία ιδίως σε ρυθμιζόμενες αγορές ενέργειας, σε ζητήματα ανταγωνισμού, καθώς και στην αντίστοιχη ενωσιακή νομοθεσία.
- Διοικητική επαγγελματική εμπειρία σε υψηλό επίπεδο όσον αφορά τη θέση του Αντιπροέδρου Β΄.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι εν τέλει, ο αριθμός και τα στοιχεία των υποψηφίων (πλην όσων έχουν ρητώς αιτηθεί τη μη δημοσιοποίησή τους, όπως προβλέπει ο νόμος), οι προτάσεις και οι γνωμοδοτήσεις των θεσμικών φορέων για αυτούς δημοσιεύονται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΡΑΕ.
Ποιοι ήδη ανέλαβαν τη ΡΑΕ – ποιοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους
Στο υπάρχον σχήμα της ΡΑΕ ολοκληρώνουν τη θητεία τους η Β Αντιπρόεδρος Μικαέλα Λάττα, που είναι Διπλωματούχος Μηχανικός Γεωτρήσεων Εξόρυξης και Μεταφοράς Πετρελαίων & Αερίων και τρία μέλη: Ιωάννης Σ. Αναγνωστόπουλος (Δρ. Μηχανολόγος Μηχανικός, Αν. Καθηγητής ΕΜΠ), Απόστολος Γκότσιας (PhD στην Οικονομική, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και Θεόδωρος Ζερβός (Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός).
Με βάση το νόμο, τα μέλη τη ΡΑΕ μπορούν να θητεύσουν και για δεύτερη θητεία, αλλά αυτό είναι το ανώτατο όριο.
Θυμίζουμε ότι τρεις καθηγητές και συγκεκριμένα οι Θανάσης Δαγούμας (επίκουρος καθηγητής στην Οικονομική της Ενέργειας και των Φυσικών Πόρων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και διευθυντής του Εργαστηρίου Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ίδιου πανεπιστημίου), Δημήτρης Ψυχογυιός (αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Πειραιώς) και Κωνσταντίνος Τσιμάρας (αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και εξωτερικός εμπειρογνώμονας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης) αποτέλεσαν τις επιλογές της κυβέρνησης για τις θέσεις του προέδρου, Α΄ Αντιπροέδρου και μέλους της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) αντίστοιχα το καλοκαίρι που μας πέρασε.
Τα ασυμβίβαστα και οι όροι
Σημειώνεται ότι καθώς η ΡΑΕ είναι Ανεξάρτητη Αρχή, τα μέλη της, όπως προβλέπει ο νόμος και αναφέρει η πρόσκληση, είναι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί και απολαμβάνουν πλήρους προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας. Κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δεν υπόκεινται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά ή άλλα διοικητικά όργανα. Τα µέλη είναι πλήρους απασχόλησης, αλλά όσον αφορά το θέμα αποκλειστικής απασχόλησης αναφέρεται ότι δύνανται να αναλαμβάνουν διδακτικά καθήκοντα σε ιδρύµατα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης, προφανώς για να προσελκυστούν ακαδημαϊκοί για τις θέσεις. Οι μισθοί καλύπτονται από τη ΡΑΕ (με εξαίρεση τις περικοπές που αντιστοχιούν στα διδακτικά καθήκοντα των ακαδημαϊκών) ενώ καλύπτονται και οι εισφορές σε φορείς κοινωνικής ή ιατρικής ασφάλισης,
Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, τα μέλη της ΡΑΕ απαγορεύεται να είναι εταίροι, μέτοχοι, μέλη διοικητικού συμβουλίου, διαχειριστές, υπάλληλοι, τεχνικοί ή άλλοι σύμβουλοι ή μελετητές σε επιχείρηση που υπάγεται άμεσα ή έμμεσα στον έλεγχο και την εποπτεία της ΡΑΕ.
Επίσης, τα μέλη της ΡΑΕ απαγορεύεται να κατέχουν εταιρικά μερίδια ή μετοχές των επιχειρήσεων που υπάγονται άμεσα ή έμμεσα στην εποπτεία της ΡΑΕ, με εξαίρεση την έμμεση κατοχή τέτοιων μετοχών μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων ή συνταξιοδοτικών προγραμμάτων με επενδύσεις σε μετοχές.
Παράλληλα, τα μέλη της ΡΑΕ υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης περιουσιακής κατάστασης πόθεν έσχες.
Ακόμη, και αφού αφυπηρετήσουν από την ορισθείσα θέση τους, τα μέλη της ΡΑΕ δεν επιτρέπεται, για δύο (2) έτη μετά τη λήξη της θητείας τους με οποιονδήποτε τρόπο, να είναι εταίροι, μέτοχοι, μέλη διοικητικού συμβουλίου, τεχνικοί ή άλλοι σύμβουλοι ή να απασχολούνται, με ή χωρίς αμοιβή, με έμμισθη εντολή ή με οποιαδήποτε έννομη σχέση, σε εταιρεία ή επιχείρηση των οποίων οι δραστηριότητες υπήχθησαν, άμεσα ή έμμεσα, στον έλεγχο και την εποπτεία της ΡΑΕ κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Σε όσους παραβαίνουν αυτές τις διατάξεις, ανεξάρτητα από την ευθύνη που στοιχειοθετείται δυνάμει άλλων διατάξεων νόμων, επιβάλλεται, με απόφαση πειθαρχικού συμβουλίου, πρόστιμο ίσο με το δεκαπλάσιο των συνολικών αποδοχών που τα εν λόγω πρόσωπα έλαβαν ως μέλη της ΡΑΕ κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Μια μεταβατική, νέα περίοδος για τη ΡΑΕ – με προσλήψεις
Η νέα Ολομέλεια της ΡΑΕ καλείται να λειτουργήσει στο ασφυκτικό πλαίσιο που δημιουργεί η εισαγωγή του Target Model και τα προβλήματα που έφερε, ενώ ταυτόχρονα επιβλέπει την πρόοδο της εισαγωγής περισσότερων ΑΠΕ (και τα προβλήματα αδειοδότησης) στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, μαζί με την απολιγνιτοποίηση που αποτελεί εμβληματική στρατηγική τόσο της ΕΕ όσο και της παρούσας κυβέρνησης. Παράλληλα με αυτά, θα πρέπει να βάλουμε στο μυαλό μας και την «επίβλεψη» των μεγάλων επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα που ήδη προχωρούν ή προγραμματίζονται.
Για αυτά της τα καθήκοντα και για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα η ΡΑΕ ενέκρινε πριν έναν ακριβώς χρόνο νέο Οργανισμό, με νέες θέσεις και καθήκοντα, με οργανωτικές αλλαγές. Αλλά κυρίως με πολύ περισσότερο προσωπικό. Έχει δημοσιευθεί ήδη ο νέος Οργανισμός σε ΦΕΚ από τον Μάρτιο και προβλέπει να υπάρξουν πενήντα έξι (56) νέες θέσεις προσωπικού (μαζί και μερικοί ακόμη σύμβουλοι της διοίκησης) στη Γραμματεία της ΡΑΕ ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των θέσεων της ΡΑΕ σε 210 (διακόσιες δέκα). Σημειώνεται ότι εκκρεμούσε ήδη η πρόσληψη σε θέσεις μόνιμου προσωπικού σε κενές οργανικές θέσεις από το προηγούμενο ακόμη οργανόγραμμα.
Καθώς είναι η πρώτη πλήρης χρονιά εφαρμογής τους νέου κανονισμού, άρα και προϋπολογισμού, αλλά και με Ολομέλεια με νέα θητεία, μπορούμε δικαίως να αναμένουμε ότι θα προχωρήσει μέσα στο 2021 η κάλυψη των νέων θέσεων του προσωπικού που θα αλλάξουν επίπεδο, εκτιμούν στην αγορά, στις διαδικασίες που μπορεί να εφαρμόσει η ΡΑΕ, καθώς μιλάμε για αύξηση δυναμικού περίπου κατά το ένα τρίτο! Σε αυτές προστίθενται και 26 θέσεις που ήδη έχουν προκηρυχθεί μέσω ΑΣΕΠ και αναμένεται να ολοκληρωθούν σύντομα.
